Jinekolojik Onkoloji (Kadın Kanserleri)

Kadınlarda sık rastlanan kanserler arasında meme kanseri başta olmak üzere genital organlara ait türler yani jinekolojik kanserler yer almaktadır. Jinekolojik kanserlerden korunmanın en sağlıklı yolu bu hastalık grupları konusunda bilinçli olmak ve düzenli kontrollerin aksatılmamasından geçmektedir.

Memorial Sağlık Grubu Jinekolojik Onkoloji Bölümleri, kadın üreme organlarında meydana gelen kanser hastalıklarını tedavi etmektedir. 

Jinekolojik Onkoloji Nedir?

Kadın üreme organlarından kaynaklı kanserleri inceleyen bilim dalına jinekolojik onkoloji denilmektedir. Jinekolojik onkoloji alanında faaliyet gösteren deneyimli akademik kadromuz; kadın kanserlerinin erken tanısının konulması ve ileri teknolojik yöntemlerle açık ve kapalı (laparoskopik ve robotik cerrahi) cerrahi yöntemlerin uygulanması ve cerrahi sonrası tedavi yöntemleri (ışın tedavisi, kemoterapi, hormonal tedaviler vb.) konusunda multidisipliner yapıda hizmet vermektedir.

Konsey Kararı

Memorial Sağlık Grubu Jinekolojik Onkoloji Bölümü’nde kişiye özel tanı ve tedavi yaklaşımları uygulanmakta olup hastaların tedavi planı, Tıbbi Onkoloji, Radyasyon Onkolojisi, Nükleer Tıp, Girişimsel Radyoloji, Genel Cerrahi, Radyoloji ve patoloji gibi kanserle ilişkili bölümlerin ortak katkıları ile oluşturulan “Memorial Onkoloji Konseyleri”nde hastaya özel olarak hazırlanmaktadır.

Jinekolojik Kanser Çeşitleri Nelerdir?

Kadın kanserleri olarak adlandırılan jinekolojik kanser çeşitleri şu şekilde sıralanmaktadır:

1. Rahim kanseri (Uterus): Rahim kanseri kadınlarda en sık görülen kanser türlerinden biridir. Rahim, endometrium olarak adlandırılan hücrelerden oluşur. Bu hücreler bazen değişikliğe uğrar ve anormal bir şekilde bölünerek çoğalabilirler. Bu durum rahim kanseri veya endometrium kanseri olarak adlandırılır.
2. Rahim ağzı kanseri (Serviks): Rahim ağzı kanseri kadınlar arasında en sık görülen 2. kanser türüdür ve kansere de yüzde 98 oranında HPV (İnsan Papilloma Virüsü) neden olmaktadır.  Bazı HPV virüsleri vücudun savunma sisteminden güçlü çıkar ve rahim ağzı kanserine neden olabilir.  
3.  Yumurtalık kanseri (Over): Dokusunda pek çok farklı hücre bulunan yumurtalıkların ana yapısını epitelyum hücreler oluşturur.  Epitel hücrelerde ya da embriyonik döneme ait hücrelerde meydana gelen kontrolsüz bölünme ve çoğalma sonucunda yumurtalık kanseri oluşabilir.
4. Tüp Kanseri (Tuba uterina): Tüp, rahimle yumurtalıkların arasında yer alan ve döllenmenin gerçekleştiği rahmin bir parçasıdır. Tuba kanseri de denilen tüp kanseri, genital organ kanserleri arasında oldukça nadir görülür. Smear gibi akıntı testleri ile teşhis edilemediği için erken tanısı pek mümkün değildir.
5. Vulva Kanseri (Dış genital bölge): Vulva; kadın üreme sisteminin vücudun dış görünüşünü kapsayan alana denilir. Bu bölgede yer alan dokuları oluşturan hücrelerin, anormal ve kontrolsüz şekilde çoğalması sonucu tümör benzeri yapılar meydana getirmesi vulva kanseri olarak adlandırılır.
6. Vajen kanseri (Vajinal kanser):  Vajen kanseri, rahmi dış cinsel organa bağlayan ve esnek bir tüp olan vajinada görülen nadir bir kanser türüdür. Vajinal kanser en sık vajina yüzeyini kaplayan hücrelerde görülür.

Jinekolojik Onkoloji Neye Bakar?

Yumurtalıklar, rahim, tüpler, vajen ve vajen girişini sınırlayan vulva kadın üreme organlarındandır. Jinekolojik onkoloji de bu organlarda bulunan kanserlerin önlenmesi, teşhis ve tedavisinde rol oynamaktadır. Jinekolojik onkoloji pek çok kişi tarafından kadın doğum onkoloji, kadın kanserleri cerrahisi, kadın hastalıkları onkoloji olarak da bilinmektedir.

Jinekolojik Kanserlerin Belirtileri

Kadın kanserleri hastalığın türüne ve evresine göre farklı belirtiler vermektedir. Kadın kanseri belirtileri genel anlamda şu şekilde sıralanabilir:

• Menopoza giren kadınlarda kanama veya akıntı
• Adet düzensizliği
• Adet dışında kanamalar
• Cinsel ilişki sonrasında ağrı, karında ağrı
• Karında şişlik
• Vajen bölgesinde yara, kaşıntı
• Yeme içme sorunları

Jinekolojik Kanserlerin Nedenleri

Jinekolojik kanserlerin nedenleri hangi organda ortaya çıktığına bağlı olarak farklılık göstermektedir. Tüm kadın kanserlerinin genel nedenleri ise şu şekilde sıralanmaktadır:

• Genetik geçiş
• HPV gibi enfeksiyonlar
• Cinsel yolla bulaşan hastalıktan
• Korunmasız cinsel ilişki ve çok eşlilik
• Tütün ve tütün ürünlerinin kullanımı
• Erken ya da geç menopoz
• Obezite

Jinekolojik Kanserlerin Risk Faktörleri Nelerdir?

Kadınların, jinekolojik kanserlere yakalanma olasılıklarını artıran faktörler şu şekilde sıralanabilir:

• Genetik geçiş,
• Hiç doğum yapmamış olmak,
• Cinsel yolla bulaşan hastalıklar,
• Obezite,
• -Jinekolojik muayenelerin düzenli yaptırılmaması,
• Tütün ürünleri kullanmak ya da kullanımına maruz kalmak

Jinekolojik Onkolojide Tanı Yöntemleri

Memorial Sağlık Grubu Jinekolojik Onkoloji Bölümlerinde, kanser tanısına yönelik aşağıda yer alan yöntemler kullanılmaktadır:

1. Smear Testi: Smear Testi, rahim ağzı (serviks) denilen bölgeden 5-10 saniye gibi kısa süre içinde ağrısız olarak fırça yardımıyla sürüntü alınması işlemidir. Başta rahim ağzı (serviks) kanseri olmak üzere rahim ağzındaki hücresel düzensizlik ve kanser öncüsü hücrelerin ve enfeksiyonların saptanmasında kullanılır.
2. HPV DNA Testi: HPV testi rahim ağzından alınacak sürüntü yöntemi ile yapılan testtir. Eğer siğil var ise siğillerden örnek ( lokal anestezi altında) ve yine servikal sürüntü örneği laboratuvarda incelenir. Rahim ağzı kanseri taramasında kullanılan HPV testleri ile enfeksiyonun varlığı saptanabilmektedir. Mevcut rahim ağzı kanseri tarama programına göre 30 yaşından itibaren her kadına 5 yıl aralıklarla HPV DNA testi önerilmektedir.
3. Kolposkopi: Yapılan tetkiklerde rahim ağzı kanseri için yüksek risk taşıyan bireylere, HPV testinin pozitif çıkmasından sonra rahim ağzı kanserine neden olabilecek lezyonların saptanması ve bunların erken tedavisinin yapılabilmesi için tanısal yöntem olan kolposkopi yapılmaktadır. Kolposkopi, rahim ağzı dokusunu daha detaylı incelemeye olanak verir.
4. Radyolojik Görüntüleme: Kadın kanserlerinin tanısı için vajinal ultrason, histeroskopi, küretaj yöntemi ile alınan dokunun patolojik açıdan değerlendirilmesi, BT ve MR gibi pek çok görüntüleme yönteminden faydalanılır.

Jinekolojik Onkolojide Tedavi Yöntemleri

Kadın kanserlerinde kullanılan tedavi yöntemleri ilaç tedavisi, açık cerrahi ve kapalı cerrahi olmaktadır. Kapalı cerrahi ise laparoskopik ve robotik cerrahi olmak üzere iki farklı teknik ile uygulanabilmektedir. Cerrahinin hangi yöntem ile yapılacağı hastanın durumuna, anatomik yapısına ve var olan lezyona göre belirlenir.

1. İlaç Tedavisi: Bazı kanser türlerinde tek başına ilaç tedavisi (kemoterapi) verilebilirken, hastalığın türüne, evresine ve hastanın durumuna göre ameliyattan önce ya da sonra ilaç tedavisi verilmektedir. İlaç tedavileri genellikle ayaktan kemoterapi ünitelerinde damardan verilmekle birlikte son yıllarda kullanıma giren akıllı ilaçlar ağız yolundan tablet şeklinde de alınabilmektedir.
2. Açık Cerrahi: Jinekolojik kanser ameliyatlarında geleneksel olarak açık cerrahi tercih edilmekteydi. Açık kanser ameliyatlarında genellikle orta hat kesileri ameliyat yapılmaktadır. Ameliyatın şekline, hastalığın cinsine ve evresine bağlı olarak bu kesi, göbek altından aşağıya doğru olabileceği gibi hem göbek altı hem de göbek üzerine uzanan büyük kesilerden de yapılması gerekebilmektedir.
3. Kapalı Cerrahi: Kapalı cerrahi laparoskopik ve robotik cerrahi yöntemleri ile yapılabilmektedir. Hastalığın cinsi ve evresi uygun olduğunda onkolojik prensiplerden ödün vermeden kapalı kanser ameliyatları yapılabilmektedir. Kapalı cerrahi uygulanan hastalar, açık ameliyat geçiren hastalara göre daha az ağrı çekmekte, daha çabuk iyileşme dönemi yaşamakta, iş ve sosyal hayatlarına daha çabuk dönebilmektedir.
4. Laparoskopik Cerrahi: Jinekolojik laparoskopi, çoğunlukla göbek deliğinin hemen altından yaklaşık 1 cm’lik kesi açılması ile gerçekleştirilir. Açılan kesiden ışık kaynağı ve video sistemi içeren laparoskop adı verilen özel bir optik cihazın kullanılabilmesini sağlayan 10 mm çapında bir port yerleştirilerek işlem yapılır. Kamera yardımıyla gerçekleştirilen operasyonun sonunda ise açılan küçük kesiler kapatılır.
5. -Robotik Cerrahi: Jinekolojik onkolojide uygulanan robotik cerrahide hastanın göbeğinin yaklaşık 3 cm üzerinden yapılan minik bir kesiden kameranın yerleştirileceği trokar (içerisinden cerrahi aletlerin girip çıkabileceği metal boru ya da kılıf) karın içerisine sokulur. Yapılacak cerrahinin şekline göre toplam kaç robotik kol ile ameliyat yapılacaksa o kadar sayıda trokar, ilk girilen kameranın görüntüsü altında batına yerleştirilir. Operasyonu yapacak hekim konsolda çalışırken, yardımcı olacak asistan doktor ise hastanın yanında durarak cerraha yardımcı olur ve cerrahi gerçekleştirilir.

Jinekolojik Kanserlerden Korunma Yolları

Jinekolojik kanserlerden korunmanın en etkin yöntemleri şu şekildedir:

Rutin Taramalar: Jinekolojik kanserlerden korunmanın en etkili yolu erken tanıdır.  Erken tanının konulabilmesi için her kadının rutin jinekolojik taramalarını yaptırması gerekmektedir. Rutin taramalar içerisinde, genital muayene ve transvajinial utrasonografi, Smear testi, HPV DNA testi, kolposkopik ve endometrial biyopsi bulunmaktadır.

Aşı: HPV için bugüne kadar geliştirilmiş 2’li, 4’lü ve 9’lu olmak üzere 3 tip aşı bulunmaktadır. Günümüzde en çok tercih edilen aşı 9’lu aşıdır. HPV aşısı için en uygun yaş, cinsel aktivitenin başlamadığı ve immün cevabın en kuvvetli olduğu 9-14 yaş aralığıdır. Bu aşıyı zamanında yaptıranlar en sık kanser yapan HPV türlerinden yüzde 100 oranında korunmaktadır.

Genetik Testler: BRCA1 ve BRCA2 genetik mutasyona sahip kadınlardaki yüksek yumurtalık ve meme kanseri riski nedeniyle; 6 aylık ve yıllık transvajinal ultrasonografi ile CA 125, CA 19-9, alfa foto protein, CEA gibi tümör markerlerının yakın takibe alınması gerekir. Ayrıca bu bireylerde doğurganlık tamamlandıktan sonra ya da 40 yaşını doldurduklarında kanser riskini azaltmak için rahim-yumurtalık ve meme alınması önerilmektedir.

Çevresel Faktörler: İdeal kilonun korunması, tütün ve tütün ürünlerinden uzak durulması, düzenli ve dengeli beslenme, hareketli bir yaşam tarzı gibi çevresel etmenlerden uzak durulması jinekolojik kanserlerden korunmada etkili olmaktadır.

Jinekolojik Kanserlerde Doğurganlığın Korunması

Jinekolojik kanserler ve üremeyi koruyucu cerrahi; dünyada 20 yılı aşkın bir süredir yapılmaktadır. Günümüzde kanser insidansındaki artış, doğurganlığın daha ileri yaşlara kayması, laparoskopik ve robotik cerrahi gibi minimal invaziv tekniklerin daha yaygın uygulanması gibi sebeplerle henüz doğurganlığını tamamlamamış bireylerde görülen jinekolojik kanserlerde hastaların gebe kalabilme şanslarını koruyabilmek önem kazanmaktadır. Bu tedaviler önemli bir bilgi birikimi ve teknolojik alt yapı gerektirmektedir. Memorial Sağlık Grubu jinekolojik onkoloji, medikal onkoloji, radyasyon onkolojisi ve IVF üniteleri ile birlikte değerlendirme yapıp uygun yöntemi uygulama açısından ülkemizin ve Avrupa’nın önemli merkezlerinden biri olarak hizmet vermektedir.