EOS, kemik iliğinde üretilen ve vücudun bağışıklık tepkisinde yer alan bir tür beyaz kan hücresi olan eozinofillerin mutlak sayısını ölçen kan testidir. Eozinofiller vücudu parazitlerden, alerjenlerden, yabancı bakterilerden ve dış organizmalardan koruyan beyaz kan hücrelerindendir. Kandaki eozinofil seviyesinin yükselmesi anlamına gelen EOS yüksekliği vücudun enfeksiyon ya da alerjik reaksiyonla savaştığı anlamına gelir. Düşük eos seviyesi ise beyaz hücrelerin üretimi ile ilgili soruna neden olabilen aşırı alkol, aşırı stres ve kortizol sorunlarına işaret eder. Bazı tıbbi durumlar ve ilaçlar eozinofil sayısında değişikliklere neden olabilir.
- Eozinofil (EOS) Nedir?
- Eozinofil (EOS) Ne İşe Yarar?
- Eozinofil (EOS) Testi Neden Yapılır?
- Eozinofil Normal Değerleri Nelerdir?
- Eozinofil (EOS) Yüksekliği Nedir?
- Eozinofil (EOS) Yüksekliği Neden Olur?
- Eozinofil (EOS) Düşüklüğü Nedir?
- Eozinofil (EOS) Düşüklüğü Neden Olur?
- Eozinofil (EOS) Yüksekliği Nasıl Düşürülür?
- Eozinofil (EOS) Sonuçları Ne Anlama Gelir?
- Eozinofil (EOS) Hakkında Sık Sorulan Sorular
Eozinofil (EOS) Nedir?
Eozinofillerin kan tahlilindeki temsili olan EOS, parazitik enfeksiyon, alerjik reaksiyon veya kanser gibi hastalıklarla vücudun savaşmasına yardımcı olan, kemik iliğinde üretilen mikroskobik boyutlarda bir tür beyaz kan hücresi olan eozinofillerin sayısını verir. Eozinofil (EOS) testi, beyaz kan hücresi sayımının bir parçası olan eozinofil adı verilen beyaz kan hücresinin sayısını verir. Eozinofiller kan, kemik iliği, cilt ve yağ dokusu, akciğerler ve midede yer alırlar.
Tam kan sayımı (hemogram) testiyle, kandaki toplam beyaz kan hücresi (WBC) sayısının eozinofil yüzdesi ile çarpılması sonucu kandaki eozinofil yüzdesi bulunur. Anormal değerlerde görülen eozinofil, vücut içerisinde enfeksiyon olduğunun belirtisidir.
Eozinofil (EOS) Ne İşe Yarar?
Eozinofiller, kemik iliğinde üretilen ve bağışıklık sisteminin önemli elemanlarından olan beyaz kan hücresi türü olup, enfeksiyon ve alerjik hastalıklar gibi tıbbi durumlarda aktif hale gelen kan hücreleridir. Eozinofiller, nötrofiller ve bazofillerle birlikte üç tür granülositten (akyuvarların bir kısmını oluşturan hücre tipi) biridir. Eozinofillerin temel görevi inflamasyonu artırıp bağışıklık tepkisini tetikleyerek, vücudun enfeksiyonları önlemesi, enfeksiyonlarla savaşması ve doku iyileşmesini başlatmasıdır. Ayrıca parazit gibi yabancı organizmaların konak hücrelerin içinde büyümesini engellerler. Öyle ki bu hücreler istilacı organizmaları yok etmek için için toksik bir protein salgılayan granüllere sahiptirler ve bu sayede istilacı organizmaları bulup yok ederler.
Eozinofil (EOS) Testi Neden Yapılır?
Eozinofil (EOS) testi, tam kan sayımı ile yapılan vücuttaki eozinofil değerini belirlemek için yapılan bir testtir. Hastalıklarla savaşmada etkili olan beyaz kan hücrelerinin değerini ortaya koyan bu test aynı zamanda aşağıdaki durumların tanısı ve takibi için de yapılmaktadır:
- Alerjik rinit, atopik dermatit gibi alerjik hastalıklarda
- Parazit enfeksiyonlarda
- Bağışıklık sistemine etki eden otoimmün hastalıklarda
- Lenfoma, lösemi gibi kanser türlerinin tanısında
Eozinofil Normal Değerleri Nelerdir?
Kandaki eozinofil normal değeri < 500 hücre/mcL (1 mikrolitrede 500 hücreden düşük) olarak tanımlanır. 500’den az eozinofil bulunması vücutta beyaz kan hücresi eksikliği anlamına gelmektedir. Eozinofil yüksekliği, bu değer 1500 - 5000 oranlarında olduğunu görülür. Normal değer aralıkları, laboratuvarlara göre farklılık gösterebilir.
- Hafif yüksek değer: 500 - 1500
- Orta yüksek değer: 1500 - 5000
- Şiddetli yüksek değer: 5000 ve üstü aralığındadır.
Eozinofil (EOS) Yüksekliği Nedir?
Eozinofili olarak adlandırılan eozinofil (EOS) yüksekliği, tam kan sayımı sonucunda kandaki hücre sayısının normal değerlerin üstünde olmasıdıır. Diğer bir deyişle EOS yüksekliği, miktrolitre başına kandaki eozinofil sayısının 500 hücre ve üstü olması durumudur. Bu yükseklik vücutta parazitik enfeksiyon, alerjik reaksiyon ya da kanser gibi bir hastalık nedeniyle bağışıklık tepkisi oluştuğunu ve eozinofillerin bu enfeksiyonla savaştığını gösterir.
Eozinofil (EOS) Yüksekliği Neden Olur?
Eozinofil (EOS) yüksekliğine neden olan en yaygın nedenler astım, saman nezlesi, alerjik reaksiyonlar, otoimmün hastalıklar, paraziter enfeksiyonlar, cushing sendromu, crohn hastalığı hodgkin lenfoma ve lösemidir.
Genel olarak eozinofil sayısını yükselten nedenler şunlardır:
- Akut hipereozinofilik sendrom
- Astım ya da saman nezlesi gibi alerjik bir bozukluk
- Otoimmün problemler
- Bir parazit ya da mantarın neden olduğu bir enfeksiyon
- Çölyak rahatsızlığı
- Astım
- Egzama
- Lösemi ve diğer kan hastalıkları
- Mikrobik hastalıklar
- Crohn rahatsızlığı
- Kanser türleri
Vücuda alınan bazı ilaçlar EOS seviyesinde yükselmelere neden olabilir. Bu nedenle EOS testi sonuçlarını değerlendirirken kişinin hastalık geçmişine ve kullandığı ilaçlara bakmak gerekir. Eozinofil yüksekliği bağışıklık sisteminin zayıfladığının en belirgin göstergesi olarak bilinir.
Eozinofil (EOS) Düşüklüğü Nedir?
Eozinopeni olarak adlandırılan eozinofil (EOS) düşüklüğü, kandaki beyaz kan hücresi türü olan eozinofil sayısının normal değer olan 30 hücreden daha az olmasıdır. Aşırı alkol kullanımı, aşırı stres ya da aşırı kortizol üretimini işaret eden cushing sendromunun bir sonucudur ve anormal derecede düşük değer çıkmadığı sürece düşük eozinofil değeri endişe etmeyi gerektirmez. Ancak bazı durumlarda eos düşüklüğü kalp yetmezliği gibi yüksek risk içeren sağlık sorunlarını da işaret edebilir.
Eozinofil (EOS) Düşüklüğü Neden Olur?
Eozinofil düşüklüğünün en yaygın nedenleri şunlardır:
- Yoğun strese maruz kalma
- Vücutta steroid artışı yaşanması
- Kan şekerinde düşüklük
- Alkol zehirlenmesi
- Doğum kontrol hapı kullanımı
- Cushing sendromu
- Östrojen ve kortikosteroid barındıran ilaç kullanımı
- Karaciğer problemleri
- Böbrek hastalıkları
Eozinofil (EOS) Yüksekliği Nasıl Düşürülür?
Eozinofil (EOS) yüksekliği, çeşitli hastalıkların habercisi olarak ortaya çıkar. Vücuttaki eozinofil değerini düşürmenin yolları şöyle sıralanabilir:
- Meyve ve sebze ağırlıklı beslenerek, asitli besinlerden uzak durmak
- Vücut bağışıklığını güçlendirmeye yardımcı olan gıdaları tüketmek
- Stres yönetimi yapmak
- Sigara içmemek ve aşırı alkol tüketimini azaltmak
- Alerjenleri farkında olarak önlem almak
- Mevsimsel alerji durumunda ilaç kullanımı sağlamak
- Polen veya toz akarlarına karşı alerjik reaksiyon olasılığından etrafı temiz tutmak
- Vücutta eozinofil sayısında artışa neden olan ilaçları kullanmayı bırakmak
Eozinofil (EOS) Sonuçları Ne Anlama Gelir?
Eozinofiller genelde beyaz kan hücrelerinin ortalama olarak %5'ni oluştururlar. Eozinofillerin yüzdesinin beyaz kan hücresi sayısı ile çarpılması sonucu elde edilen mutlak eozinofil sayısı genel olarak mikrolitre başına 30 ile 350 arasındadır ancak 500'e kadar aralık normal kabul edilir. Kandaki eozinofil seviyesinin 500 ve üzerinde olması eozifonili olarak bilinen eozinofil yüksekliği anlamına gelir. Alerji, otoimmün hastalık veya kanser gibi sorunlar nedeniyle bağışıklık tepkisinin ve vücutta inflamasyonun arttığına işaret eder. EOS düşüklüğü ise normal değerler olan kandaki eozinofil seviyesinin 30 hücre altında olmasıdır. EOS düşüklüğü aşırı alkol tüketimi, yoğun stres, cushing sendromu gibi aşırı kortizol üretimi sonucu ortaya çıkan hastalıkların bir sonucu olarak görülebilir.
Eozinofil (EOS) Hakkında Sık Sorulan Sorular
Eozinofil sayısı yüksek olursa ne olur?
Eozinofil yüksekliği vücudun diğer bölgelerinde iltihabın olduğunu göstergesidir. 1500 ve üzeri bir eozinofil sayısı ipereozinofilik sendrom (HES) veya eozinofilik bozukluk olarak kabul edilir. Etkilenen belirli vücut bölümüne bağlı olarak, bu eozinofilik bozukluklar şunlardır:
- Eozinofilik fasiit (shulman sendromu)
- Mesaneyi etkileyen eozinofilik sistit olgusu
- Eozinofilik gastrointestinal bozukluklar
- Eozinofilik pnömoni bir akciğer hastalığı,
Belirli gıdalar eozinofil sayısını artırabilir mi?
Bazı gıdalar ve belirli tetikleyiciler alerjik reaksiyona neden olarak kanda eozinofil sayısını artırabilir. Alerjiniz olan bir gıdayı tüketirseniz vücut alerjene tepki olarak daha fazla eozinofil üretir. Alerjik reaksiyonu tetikleyen besinlerden kaçınmak, vücuttaki normal eozinofil seviyelerini korumaya yardımcı olabilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 13 Kasım 2024
Yayınlanma Tarihi: 13 Kasım 2024
Sağlık kütüphanesi içeriklerimiz yalnızca bilgilendirme amaçlı ve kayıt tarihindeki bilimsel verilerle hazırlanmıştır. Sağlığınızla ilgili tüm sorularınız, endişeleriniz, teşhis veya tedavi için mutlaka doktorunuza veya sağlık kuruluşuna başvurunuz.