LDL testi nedir?

Karaciğerde üretilen bir protein türü olan ve kan yoluyla taşınan LDL, kişilerde kalp hastalığı riskinin belirlenmesi için bakılan bir parametredir. LDL’nin yüksek olması kalp-damar hastalıkları riskini de artırır. Rutin bir Tam Kan Sayımı testinde bakılabilen LDL testiyle ayrıca kolesterol tedavisi görenlerin de takibi yapılır.

LDL testi nedir?

Kolesterol vücuttaki tüm hücrelerde bulunan yağ benzeri bir maddedir. Kötü kolesterol olarak da bilinen LDL Kolesterol (düşük yoğunluklu lipoprotein), kolesterolü dokulara taşıyıp arterlerin duvarlarında birikime neden olur. LDL’ nin kanda ne kadar olduğunu belirleyen teste de LDL Kolesterol testi denir. LDL, kan örneğinden alınarak bakılır. LDL karaciğerde üretilen bir protein türüdür ancak kan yoluyla taşınmaktadır. Bazı insanlarda LDL damar duvarına yapışarak plak oluşturur. Bu da kişilerde damar sertliğine, damar tıkanıklığına; dolayısıyla kalp hastalıklarına sebep olur. Yani kalp hastalığı riskinin belirlenmesi için LDL testi yapılmaktadır.

LDL testi hangi hastalıkların tanısı için yapılır?

LDL yüksekliği, kalp damar hastalıkları riskini artırdığı için, kişilerde kalp-damar hastalıkları riskini ölçmek için kullanılan bir testtir. Ayrıca kalp krizi geçirenlere, kolesterol yüksekliği olanlara veya kalp hastalığı riski bulunanlara uygulanmaktadır. Kolesterol tedavisi görenlerde de tedavinin takibi için LDL testi yapılmaktadır.

LDL testi nasıl yapılır?

Herhangi bir koldaki damardan ya da el parmağı delinerek alınan kandan LDL düzeyine bakılmaktadır.

Sık Sorulan Sorular 

LDL yüksekliği nedir?

LDL yüksekliği, damar tıkanıklığı, damar sertliği; dolayısıyla da kalp hastalıklarına yakalanma riskini ciddi şekilde artırır. LDL, damar duvarlarına yapıştığı için kan akışı zayıflar. Bu vesileyle kalp hastalıkları meydana gelir. Stres, yanlış beslenme, sigara içmek, kilolu olmak, sedanter yaşam, genetik, alkol alışkanlığı, bel çevresinin geniş olması, diyabet LDL’yi yükselten risk faktörlerindendir.

LDL düşüklüğü nedir?

LDL düşüklüğü çoğunlukla sağlıklı bir bünyeye işaret etmektedir. “LDL kolesterol kaç olmalı?” sorusunun yanıtı “Eskiden LDL kolesterol için eşik değer 130 mg/dL’ydi. Ama artık 100 mg/dL üzerindeki kötü kolesterolün ideal olmadığını söylemek mümkündür” şeklinde verilebilir. Ancak bu tür testlerin sonuçlarına “devamlı-değişken” denmektedir. Yani 170 mg/dL kötü kolesterol, 200 mg/dl’den iyi, 100 mg/dL de 130 mg/dL’ den iyi olarak değerlendirilmektedir. Kalp krizi, inme riski bağlamında kötü kolesterol ne kadar düşük değerdeyse, o kadar iyidir. Genel olarak kötü kolesterolün üst sınırı 100 mg/dL’dir.

Kötü Kolesterol (LDL) neden ortaya çıkar?

En büyük nedeni genetiktir. Kolesterolün en büyük kaynağı karaciğerdir. Karaciğerde bunu üreten süreçler genetik olarak belirlenmektedir. İkinci büyük kaynak da diyetle gelmektedir. Ancak çok iyi beslenen birisinin de kötü kolesterolü yüksek olabilir veya çok kötü beslenen birisinin kötü kolesterolü yüksek olmayabilir. Hem kötü beslenme hem genetikte kötü kolesterole meyil varsa kalp krizi riski çok dramatik artmaktadır.

LDL kolesterol yüksekliği belirtileri nelerdir?

Kötü kolesterol sessiz seyreden bir durumdur. Hemen hemen hiçbir hastada kolesterolün yüksek olduğu salt muayeneyle anlaşılmamaktadır. Bazı aşırı LDL kolesterol yüksekliği durumlarında göz kapaklarında yağ birikimi, ellerde, tendonlarda yağ ve kolesterol birikimini bazen gözle görebilmekteyiz. Ancak bu nadir bir durumdur. Çoğu hastanın kolesterolü yüksek olabilir ama dışarıdan muayene ederek fikir edinilememektedir. Yüksek tansiyona nasıl “sessiz katil” denilirse yüksek kötü kolesterole de yine  “sessiz katil” denilebilmektedir. 

LDL kolesterol nasıl düşürülür? LDL diyeti var mı? LDL nasıl düşer?

Etlerde görünen yağlar pişirilmeden önce ayrılmalıdır. Sakatat tüketimi azaltılmalıdır. Sosis, salam, sucuk gibi işlenmiş etler tüketilmemelidir. Beyaz et tercih edilirken; pişirme yöntemi ızgara, haşlama, buğulama olmalıdır. Balık en yararlı ettir. Bunun yanında tahıl, taze sebze ve meyve tüketimi artırılmalıdır. Tam yağlı süt ve süt ürünleri yerine daha az yağlı ürünler tercih edilmelidir. Pasta, krema, margarin, fırın ürünlerinden, kızartma yiyeceklerden, fast food türü gıdalardan uzak durulmalıdır. Fındık, fıstık, ceviz gibi kuruyemişlerin kötü kolesterolde mütevazı düşüşler sağladığı bilinmektedir. 100 gram fındık ya da fıstık tüketimiyle küçük düşüşler oluşabilmektedir.

Kötü Kolesterol (LDL) tedavisi nelerdir?

Kötü kolesterolda tedavide ilaç, diyet ve egzersiz uygulanmaktadır. Ama en etkili yöntem statin türü ilaçlarla yapılmaktadır. Egzersizin kolesterolde etkisi son derece sınırlıdır. Diyetin etkisi egzersize göre daha fazladır. Kişiler çok fazla fast food, işlenmiş etler, kırmızı etten yoğun besleniyorsa kötü kolesterol tedavisi sırasında bu tür gıdalardan uzak durursa iyi sonuçlar elde edilebilmektedir. İyi bir diyet uygulanırsa tedavide büyük bir yol alınabilir. Hastanın diyeti iyiyse, genetik olarak kolesterol yüksekliği varsa diyetin de tedavi etkisi kısıtlı olur. İlaçlar kötü kolesterolde yüzde 50 düşüş sağlamaktadır. Son yıllarda enjeksiyon şeklinde kullanılan PCSK-9 inhibitörleri devreye girmiştir.  İki haftada bir enjeksiyonla uygulanan bu ilaçlar kötü kolesterolde yüzde 60 düşüş sağlayabilmektedir. Ama önce ağızdan statin türü ilaçlar verilir, hedefe ulaşılamazsa devreye enjeksiyon olarak PCSK-9 inhibitörleri devreye girmektedir. Kötü kolesterol çok yüksekse bile ilaçla bunu aşağılara düşürmek mümkündür. Statinler kötü kolesterolü düşürürken, az da olsa iyi kolesterolü yükseltmektedir.

Kötü Kolesterol (LDL) yüksekliği neye yol açar?

Kalp krizi, inme, diğer damarlarda tıkanıklık, periferik arter hastalığına, aortta plaklara, vücudun atardamarlarında problemlere neden olmakla birlikte; bacağın kesilmesine kadar giden bir tabloya dahi neden olabilir. Hatta hastanın kaybedilmesine bile neden olabilmektedir.

Kötü Kolesterole (LDL) ne iyi gelir?

Kötü kolesterole diyet ve yaşam tarzı değişikliği iyi gelmektedir. Hastalar doktorunun onayı olmadan kolesterol ilaçlarını almayı durdurmamalıdır. Kolesterol ilaçlarını doktora sormadan kesmek kalp krizi, inme gibi ciddi sorunlara neden olabilmektedir.

LDL testi ne zaman istenir?

Sağlıklı kişilerde rutin muayenenin bir taramasında LDL istenebilir. Sağlıklı her kişinin her yıl bir kez tam kan sayımının içinde LDL değeri baktırması uygundur. Kalp hastalığı açısından risk taşıyanların da sık sık LDL kolesterol testi yaptırması gerekir. Çocuklarda da ailede obezite, diyabet, kalp hastalığı varsa LDL riski vardır. Bu nedenle 2 ila 10 yaş arasındaki çocuklardan da LDL istenebilir.

LDL testi ne zaman yapılmalı?

Kalp krizinden hemen sonra, stresli anlarda (kaza sonrası veya ameliyat sonrası), akut hastalık sırasında geçici olarak LDL düşüklüğü görülebilir. Bu nedenle rahatsızlık geçtikten bir süre sonra LDL değeri bakılması daha doğru olabilir. Ayrıca hamilelik sırasında LDL yükselebilir. Doğumdan altı hafta sonra LDL bakılması daha uygun olur.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.