D vitamini testi nasıl yapılır?

Hem çocuklarda hem de yetişkinlerin sağlığı için en önemli vitaminlerden D vitamini eksikliği pek çok sağlık sorununa kapı açabilir. Kemik sağlığının olmazsa olmazı D vitamini kanser gibi hastalıklarda da önlem olabilir. Memorial Şişli Hastanesi Klinik Biyokimya Laboratuvarı Sorumlusu Doç. Dr. Nilgün Tekkeşin, D vitamini ve testi hakkında bilgi verdi.

D vitamini testi nedir?

D vitamini, hem yetişkin hem çocuk sağlığı için gerekli olan vitaminler arasında yer almaktadır. D vitamini eksikliğinde hem yetişkinlerde hem de çocuklarda çeşitli sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Bu nedenle vitamin seviyelerinin istenilen düzeyde olması çok önemlidir. Tıp dilinde kalsiferol denilen, yağda çözünen, karaciğerde ve yağ dokuda depolanan vitamin çeşitlerinden biridir. D2 ve D3 olarak iki tipe ayrılmaktadır. Güneşten ve besinlerden alınan D vitamini, karaciğerde ve böbrekte değişime uğrayarak daha etkili bir kimyasala dönüşmektedir. Fosfor ve kalsiyum maddelerinin kan seviyelerini dengeleyen vitamin, D vitaminidir. Diş ve kemik sağlığı açısından son derece önemlidir. Kalsiyumun bağırsaklarda emilimini sağlarken böbreklerde de kalsiyum kaybını azaltmaktadır. Kemiklerin kalsiyum birikimi ile sertleşmesi D vitamini ile gerçekleşmektedir. Kas gücünü ve kas kütlesini arttırdığı için özellikle yaşlılarda görülen düşme durumlarını azaltmaktadır. Kemik erimesine neden olan paratiroid hormonun salgılanmasını önlemektedir. Kas ve kemik sağlığı için vitamin alımına ve beslenme düzenine özen gösterilmesi son derece önemlidir. D vitamini diyabete karşı koruma özelliğine sahiptir. Yeterli D vitaminine sahip olan çocuklarda Tip 1 diyabetin azaldığı, düşük olanlarda ise Tip 2 diyabetin arttığı görülmektedir. Ayrıca metabolik sendrom gibi durumlar, D vitamini eksikliği görülen kişilerde ortaya çıkar. Bağışıklık sistemini güçlendiren vitaminler arasında D vitamini de yer almaktadır. Bağışıklığı güçlendirerek hastalıklara karşı koruma sağlayan D vitamini, vücuttaki tüm hücreler için yararlıdır. Ülseratif kolit, Crohn, Multipl Skleroz (MS) gibi bağışıklık sisteminin neden olduğu hastalıklarda düşük D vitaminine rastlanmaktadır. Yeterli D vitamini ile bu hastalıkların önlenebildiği görülmektedir. D vitamini kalp sağlığına ve hastalıklarına iyi gelmektedir. Yüksek tansiyon, kalp hastalıkları, bazı kanser türleri ile ilgili hastalıklara karşı koruyucu etkisi vardır. Vücut için önemli olan D vitamini testi de Tam Kan Sayımı testi içinde doktor tarafından istenebilmektedir.

D vitamini hangi hastalıkların tanısı için yapılır?

Osteomalazi, osteoporoz, paget gibi kemik hastalığı olan kişilere, kas- iskelet sistemine ait belirtiler yaşayan kişilere, güneş ışığını yeterli düzeyde alamayanlara, obezitede, kısa aralıklarla hamile kalan anne adaylarına, emziren annelere, bazı ilaçları kullanan kişilere D vitamini testi yapılmaktadır. Ayrıca kistik fibrosiz, MS, ülseratif kolit, Crohn hastalığını izlemek için de bu test istenir. İleri yaşta ve menopoz döneminde de D vitamini testi istenebilmektedir.

D vitamini testi nasıl yapılır?

İç Hastalıkları (Dahiliye) uzman doktorların yönlendirmesiyle hastanın kolundaki bir damardan girilerek kan alınır. Bu kanda D vitamini değeri bulunur.

Sık sorulan sorular 

D vitamini yüksekliği nedir?

Her şeyin fazlası vücut için zararlıdır. D vitamini miktarı için de aynı şey geçerlidir ve fazlası zehirlenmelere sebebiyet verebilmektedir. Yüksek D vitamini seviyesi, organlarda ve yumuşak dokularda kalsiyum birikimlerine yol açabilmektedir. Bunun sonucunda da böbrek taşı, yüksek tansiyon atakları görülebilmektedir. Ayrıca D vitamini fazlalığı kanda kalsiyum yükselmesine, böbrek hastalıklarına, böbrek taşlarına ve damar sorunlarına yol açabilmektedir. Fazla D vitamini zehirlenmelere yol açabilmekte ve bu zehirlenme sonucunda gelişen böbrek yetmezliği ve kalp yetmezliği ölüme sebep olabilmektedir. Erken toksisite (zehirlenme) belirtileri kemik ağrıları, sersemlik, ağız kuruluğu, kabızlık, sürekli baş ağrısı, susuzluk, kas ağrısı, iştahsızlık, mide bulantısı, kusma, düzensiz kalp atışı şeklinde görülebilmektedir. Kronik toksisite belirtileri ciltte kaşıntı, mide bulantısı, cinsel isteksizlik, şiddetli mide ağrısı, psikiyatrik problemler, kemik ağrısı, idrarda bulanıklık, gözlerin ışığa karşı hassas olması, kusma gibi durumlarla kendini belli edebilmektedir.

Güneş ışınları, D vitamini fazlalığını yok ettiği için güneşlenme ile D vitamini zehirlenmesi meydana gelmemektedir.

D vitamini düşüklüğü nedir?

D vitamini eksikliği, vücudun tüm sistemlerini etkilemekte ve pek çok hastalığa davetiye çıkarmaktadır. Günümüzün yaşam koşulları, kapalı ortamlarda çalışmak, açık hava aktivitelerini yeterince gerçekleştirmemek, yetersiz beslenme D vitamini eksikliğini artırmaktadır. D vitamini eksikliği, her yaş grubunu etkileyen ve önemli sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına sebep olan bir etkendir. D vitamini eksikliği çeşitli belirtilerle ortaya çıkabilmektedir. Burada önemli olan detay, kişilerin kendilerini izlemesi ve gerekli önlemleri almasıdır. D vitamini eksikliği belirtileri aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

- Genel vücut ağrısı

- Yorgunluk

- Yürümekte zorlanma (denge problemi)

- Kemik ağrısı

- Kuvvet kaybı

- Saç dökülmesi

- Baş ağrısı

- Depresyon

- Değişken ruh hali

- Uykusuzluk

- Eklemlerde ve parmaklarda ağrı

- Gözaltı morlukları

- Aşırı terleme

- Kilo vermekte güçlük çekme

- Sürekli üşüme

D vitamini eksikliği kişilerde; kanser, kronik yorgunluk, diyabet, hipertansiyon, depresyon, romatizma ve kalp hastalıkları gibi sağlık sorunlarına yol açabilir. D vitamini eksikliği; kemik yoğunluğunu da olumsuz etkiler ve kemik hastalıklarına davetiye çıkarır.

D vitamini değeri kaç olmalı?

* Fazla Düşük D Vitamini Seviyesi: 30 nmol / L'nin altında (12 ng / mL)

* Hafif Düşük D Vitamini Seviyesi: 30 nmol / L (12 ng / mL) ile 50 nmol / L (20 ng / mL) arasında

* Normal D Vitamini Seviyesi: 50 nmol / L (20 ng / mL) ile 125 nmol / L (50 ng / mL) arasında

* Yüksek D Vitamini Seviyesi: 125 nmol / L'den (50 ng / mL) yüksek

D vitamini nelerde var?

D vitamini eksikliği, vücudun tüm sistemlerini etkilemekte ve pek çok hastalığa davetiye çıkarmaktadır. Günümüzün yaşam koşulları, kapalı ortamlarda çalışmak, açık hava aktivitelerini yeterince gerçekleştirmemek, yetersiz beslenme D vitamini eksikliğini artırmaktadır. D vitamini eksikliği, her yaş grubunu etkileyen ve önemli sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına sebep olan bir etkendir.

D vitamini eksikliği çeşitli belirtilerle ortaya çıkabilmektedir. Burada önemli olan detay, kişilerin kendilerini izlemesi ve gerekli önlemleri almasıdır. D vitamini eksikliği belirtileri aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

- Genel vücut ağrısı

- Yorgunluk

- Yürümekte zorlanma (denge problemi)

- Kemik ağrısı

- Kuvvet kaybı

- Saç dökülmesi

- Baş ağrısı

- Depresyon

- Değişken ruh hali

- Uykusuzluk

- Eklemlerde ve parmaklarda ağrı

- Gözaltı morlukları

- Aşırı terleme

- Kilo vermekte güçlük çekme

- Sürekli üşüme

D vitamini eksikliği kişilerde; kanser, kronik yorgunluk, diyabet, hipertansiyon, depresyon, romatizma ve kalp hastalıkları gibi sağlık sorunlarına yol açabilir. D vitamini eksikliği; kemik yoğunluğunu da olumsuz etkiler ve kemik hastalıklarına davetiye çıkarır.

D vitamini damla şeklinde alınır mı?

D vitamini takviyesi (d vitamini ilaçları) almadan önce mutlaka doktora danışılmalı ve kişiye uygun D vitamini eksikliği tedavisi yapılmalıdır. D vitamini eksikliğini öğrenmek için hemen online hastane randevusu alabilirsiniz. D vitamini eksikliği tanısı, kandaki D vitamini seviyesi ölçülerek konmaktadır. Günlük ihtiyacı karşılayamayanlara ağızdan tedavi önerilmektedir. “D vitamini eksikliği nasıl giderilir?” sorularına yanıt olarak “Daha yüksek dozlu D vitamini takviyeleri kalçadan enjeksiyonla uygulanabilmektedir. Yapılan araştırmalara göre D vitamini hapı ya da D vitamini damlası yağlı yemeklerle alındığında vitaminin emilimi daha fazla olmaktadır” denilebilir.

Hamilelikte D vitamini eksikliğinin zararları nelerdir?

D vitamini eksikliği kadın hastalıkları ve doğum konusunda da kendini göstermektedir. Hamilelik döneminde anne ve çocuk sağlığı için D vitamini kullanımı son derece önemlidir. Anne karnındaki bebek kalsiyum ihtiyacını anneden karşıladığı için annenin hamilelik ve emzirme döneminde kalsiyum dengesinin sağlanması için D vitamini düzeyinin yeterli olması gerekmektedir. D vitamini eksikliği olan annelerin bebeklerinin kemiklerinde yumuşama ve zayıflama görülebilir. Bebeğin kaslarında zayıflık, bıngıldağının kapanması ya da kapanmaması, diş çıkmasında zayıflık da D vitamini eksikliğiyle ilişkilidir. Hamilelikte eksik D vitamini alımı, yeni doğan bebeklerde kalıcı hasar bırakabilmekte ve doğumdan sonra gerçekleştirilen vitamin takviyesi ile tam olarak düzeltilememektedir.

D vitamini eksikliğinde anne adaylarında gebelik zehirlenmesi denilen preeklamsi/eklamsi riskinde artış yaşanabilmektedir. Hamilelikte halsizlik, yetersiz kilo alımı, yorgunluk, kas ve kemik ağrılarının olması da D vitaminiyle ilgilidir. Ayrıca gebelik şekeri ve kemik erimesi D vitamini eksikliğinde meydana gelebilecek durumlar arasındadır. D vitamini düşük olan annelerde sezaryen ile doğum daha fazla olmaktadır. Anne adaylarına 12. haftadan itibaren D vitamini takviyesine başlanmalı ve emzirme döneminin 6. ayına kadar sürdürülmelidir.

D vitamini eksikliğinde kimler risk altında?

D vitamini eksikliğinde görülen hastalıklar konusunda risk altında olan kişiler:

• Açık tenliler

• Yaşlılar

• Diyabet hastaları

• Kapalı ortamlarda çalışanlar ve kapalı giyinenler

• Yüksek faktörlü güneş koruyucu kullananlar

• Böbrek ve karaciğer hastalıkları olanlar

• Beslenme bozukluğu olanlar

• Mide ameliyatı olanlar

• Gebelik ve emzirme döneminde olanlar

• Epilepsi ilacı kullanan kişiler

• Kortizon kullananlar

• Çölyak hastalığı olanlar

D vitamini eksikliği kanser yapar mı?

Yapılan çalışmalarda D vitamini eksikliğinin kadınlarda görülme sıklığı yüzde 93 olup erkeklerden daha yüksek olduğu fark edilmiştir. Son dönemlerde D vitamini ve kanser ilişkisinin olduğuna dair ortaya atılan söylemler en çok kadınları paniğe sevk etse de, kanser ve bu vitaminin eksikliğine dair net bir ilişki yoktur.

D vitamini kanseri önler mi?

D vitamini, hem kadın, hem çocuk hem erkek sağlığı için gerekli olan vitaminler arasında yer almaktadır. D vitamini eksikliğinde özellikle kadınlarda ve çocuklarda çeşitli sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Bu nedenle vitamin seviyelerinin istenilen düzeyde olması çok önemlidir. D vitamini vücutta kalsiyum dengesinin düzenlemek, kemik mineral yapısının oluşmasını sağlamak, büyüme-gelişmeye katkıda bulunmak ve bağışıklık sistemini güçlendirmek gibi önemli bir işleve sahiptir. Bunların yanında D vitamini hücrelerin kontrolsüz büyümelerini düzenlerken önemli bir rol üstlenmektedir. Çeşitli araştırmalar kanseri de tanımlayan kontrolsüz hücre çoğalmasını önlemeye yardımcı olduğunu göstermiştir. Ancak Bu konuda kesin konuşmak için daha fazla kontrollü araştırmaya ihtiyaç vardır. D vitamini düşük olanlara D vitamini takviyesi verildiğinde ve verilmediğinde çıkan sonuçlarda kanser riskinde azalmaya sebep olunmadığının gözlendiği çalışmalar da vardır. D vitamini eksikliğinin tek başına kanser belirtisi olmayacağı bilinmelidir.

Menopozda D vitamini önemli mi?

Son yıllarda infertiliteden, kilo verme konusuna kadar pek çok sorunda D vitamini önerildiği görülmektedir. Ancak D vitamininin infertiliteye etkisi de kesin kanıtlanmış değildir. “D vitamini eksik olduğu için kanser olunur” demek bireyleri paniğe sevk edebilmektedir. Kanserle ilişkisinden ziyade D vitamininin kemik yapısında önemli etkileri vardır. Özellikle menopoz ve sonrası dönemde kemik yapısının sağlıklı olması açısından D vitamini çok önemlidir. Menopoz sürecinde D vitamini eksikliği nedeniyle en küçük bir düşme sorununda bile kemik kırılması, boy kısalması gibi sorunlar görülmektedir. Bu nedenle gerek beslenmekle, gerek güneş ışığı almakla bunlar yetersiz gelirse de uygun oranda D vitamini takviyesi verilmektedir.

D vitamini günlük ihtiyacı ne kadardır?

D vitamini ihtiyacı yaşa ve kişiye göre değişkenlik gösterir. 1 yaşına kadarki bebeklerde 400 IU yeterli iken, 1 yaşından sonraki 600 IU alınması gerekir. 70 yaşından sonra günlük D vitamini ihtiyacı artmaktadır.

D vitamininin görevleri nelerdir?

D vitamininin metabolizmadaki başlıca görevi kalsiyum ve fosfor emilimini sağlayarak vücuttaki kalsiyum ve fosfor dengesini düzenlemektir. D vitamini yokluğunda kalsiyum emilimi %10-15 düzeyinde iken D vitaminin varlığında bu oran %30-80 değerlerine kadar çıkmaktadır

D vitamini kullanımı böbreklerdeki kalsiyum kaybını önlemektedir.

Kemik direncini artırmaktadır.

İnsülin yapımında olumlu etkileri vardır.

D vitamininin doğru oranlarda kullanımının birçok kanser türüne karşı koruyucu rol oynadığı yönünde çok sayıda çalışma bulunmaktadır.

D vitamini takviyesi almalı mıyım?

D vitamini asla doktora bilgi vermeden, doktorun vermediği şekilde alınmamalıdır. Çünkü yağda depolanan, idrar ile atılmayan bir vitamin olmasından dolayı gelişigüzel kullanılması yüksek kan düzeylerine sebep olabilir. D vitamini alımı vücut için son derece yararlıdır ancak her şeyin fazlasının zararlı olduğu gibi bu vitaminin de aşırı alımı istenmeyen etkilere neden olabilir. Bir insan günde 4000 üniteden fazla D vitamini alımı yapmamalıdır. Çok yüksek D vitamini seviyesi, kişinin yumuşak doku ve organlarında kalsiyum birikimlerine yol açabilmektedir. Bu nedenle mutlaka uzman yardımı alınmalı ve vücutta D vitamini seviyesi ölçtürülmelidir. Fazla miktarda D vitamini kullanılması;

Doku ve eklem kireçlenmelerine

Böbrek taşı oluşumuna ve böbrek hasarına zemin hazırlamaktadır.

Yüksek tansiyona neden olabilir.

Aşırı D vitamini kullanımı zehirlenmelere yol açabilir. Zehirlenmeye bağlı olarak; ağız kuruluğu, baş ağrısı, mide bulantısı, kusma, düzensin kal atışı yaşanabilir.

Güneş koruyucu D vitaminini etkiler mi?

20 faktörlü ve üstü güneş koruyucular deride D vitamini oluşumunu azaltır ya da tamamen engellemektedir.

D vitamini eksikliği grip yapar mı?

D vitamininin doğal bağışıklık sistemi içinde önemli bir rolü bulunmaktadır.  Sürekli nezle grip oluyorsanız, iyileşme süreciniz çok uzuyorsa D vitamini eksikliği yaşıyor olabilirsiniz. Astım ve kronik akciğer hastasıysanız D vitamini eksikliği bu rahatsızlıkları daha fazla yaşamanıza neden olur. Bu nedenle en kısa zamanda bir doktora başvurmalısınız.

D vitamininin depresyonla ilgisi var mı?

Hiçbir sorun yaşamadığınız bir iş ve bir aile hayatınız var ama siz kendinizi sürekli mutsuz, hüzünlü ve üzgün hissediyorsunuz. Bu nedensiz depresyonun sebebi beyinde üretilen ve ruh halinin düzenlenmesinde önemli etkisi bulunan serotonin seviyesinin D vitamini eksikliğine bağlı olarak düşmesi olabilir. Beyninizin sağlıklı çalışarak düzenli bir mutluluk hormonu salgılanması için D vitamini eksikliğini giderin.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.