Robotik Kalp Kapak Cerrahisi Nedir? Nasıl Uygulanır?

Aort, Mitral, Triküspid ve Pulmoner kalp kapaklarında görülen yetmezlik ya da darlık gibi hastalıkların tedavisi, minimal invaziv yöntemler arasında yer alan robotik cerrahi ile tedavi edilebiliyor. Göğüs duvarında robot kollarının hareketlerini engelleyecek çok ciddi yapışıklıkların olması veya planlanan ameliyatın çok acil olması gibi durumlar dışında hemen hemen bütün kapak girişimleri robotik olarak gerçekleştirilebiliyor. Göğüs kafesinin içine yerleştirilen kamera ve çok daha ince, hassas ve yüksek manipülasyon kabiliyetine sahip olan robot kolları sayesinde göğüs kafesi açılmadan kalp kapağının onarımı ve değişimi yapılabiliyor. Daha az ağrı, daha düşük enfeksiyon riski, daha az kanama ve kısa sürede günlük yaşama dönüş gibi hastaya birçok avantaj sağlayan robotik cerrahi, çocukluk çağındaki bireyler hariç her hastaya uygulanabiliyor. Memorial Ankara Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Bölümü’nden Doç. Dr. Mehmet Çakıcı, robotik kalp ve kapak cerrahisi ile ilgili bilgi verdi.

Robotik kalp kapak cerrahisi nedir?

Kalp kapakları, kalbimizin her atışında açılıp kapanarak kanın kalbimiz içerisindeki hareket yönünü belirleyen yapılardır. Kalp kapaklarındaki fonksiyonel problemler çok ciddi semptomlara ve ilerleyen dönemlerde ise geri dönüşümü mümkün olmayan kalp yetmezliğine sebep olabilir. Bu nedenlerle kapaklardaki ciddi yapısal ve fonksiyonel hastalıklarda, kapağın cerrahi olarak onarımı veya değiştirilmesi gerekebilir. Robotik kalp kapak cerrahisi, bu cerrahi işlemlerin göğüs kemiği açılmadan yani kapalı olarak ve robot yardımıyla gerçekleştirilmesidir.

Robotik kalp kapak cerrahisi hangi durumlarda uygulanır?

Robotik kalp kapak cerrahisi, kalp kapağındaki darlık veya yetmezlik nedeniyle operasyon önerilmiş bütün hastalarda uygulanabilir. Göğüs duvarında robot kollarının hareketlerini engelleyecek çok ciddi yapışıklıkların olması veya planlanan ameliyatın çok acil olması gibi durumlar dışında hemen hemen bütün kapak girişimleri robotik olarak gerçekleştirilebilir.

Robotik kalp kapak cerrahisi nasıl uygulanır?

Robotik kapak operasyonlarında, cerrah göğüs kafesinin içerisine yerleştirilen bir kamera aracılığı ile ameliyat sahasını sürekli izler ve küçük deliklerden göğüs kafesi içerisine yerleştirilmiş olan robot kollarını dışarıdan yönlendirerek operasyonu tamamlar. Çok daha ince, hassas ve yüksek manipülasyon kabiliyetine sahip olan robot kolları sayesinde, göğüs kafesi açılmadan kalp kapağı onarılır veya değiştirilir.

Robotik kalp kapak cerrahisinin avantajları nelerdir?

Tüm robotik ameliyatlarda olduğu gibi robotik kapak operasyonlarında da en büyük avantaj, cerrahi kesilerin minimum olmasıdır. Göğüs kafesinde sadece 3 cm’lik bir kesi ve robot kollarının giriş delikleri dışında hastada herhangi bir cerrahi yara oluşturmadan kalp operasyonu tamamlanır. Bu nedenle yara iyileşmesi, göğüs kemiği açılarak yapılan geleneksel yöntemlere göre, çok daha kısa sürede, daha düşük enfeksiyon riski ile ve daha ağrısız olarak tamamlanır. Ayrıca, geleneksel yöntemlerde kesilen göğüs kemiğinin tekrar kaynaması için yaklaşık 2 aylık bir süre gerekmekte ve bu süre içerisinde hasta ciddi hareket kısıtlılığı yaşamaktadır. Robotik kapak operasyonlarında böyle bir kısıtlılık olmadığı gibi, hasta yaklaşık 2 hafta içerisinde tekrar sosyal yaşamına ve çalışma hayatına dönebilmektedir. Bu önemli avantajlar dışında robotik kapak operasyonlarının açık ameliyatlara göre diğer avantajları şu şekilde sıralanabilir:

• Robotik ameliyatlarda kanama oranı ve kan ihtiyacı çok daha azdır
• Robotik ameliyatlarda, göğüs bütünlüğü bozulmadığı için operasyon sonrası akciğer kapasitesinin eski haline gelmesi çok daha hızlı olur ve hasta operasyon sonrası daha az solunum sıkıntısı yaşar
• Robotik ameliyatlarda, hastanın yoğun bakımda ve hastanede yatış süresi çok daha kısadır. Ortalama 1 günlük yoğun bakım ve 4 günlük servis yatışı sonrası hasta taburcu olabilmektedir.
• Robotik ameliyatlarda, göğüs kemiği kesilmediği için ve cerrahi kesiler çok küçük olduğu için operasyon sonrası ağrı süresi çok kısadır ve ağrı kontrolü çok daha kolaydır.

Robotik Kalp Kapak Cerrahisi İle İlgili Sık Sorulan Sorular

Robotik kalp kapak cerrahisi bütün kalp kapak rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılabilir mi?

Mitral, Aort, Triküspid ve Pulmoner kapaktaki onarım veya değişim gerektiren tüm patolojilerde robotik yöntem uygulanabilmektedir. Robotik yöntemin uygulandığı merkezin deneyim seviyesi ile ilişkili olarak, aynı anda 2 veya 3 kapağa birden robotik yöntem ile müdahale etmek mümkündür.

Robotik kalp kapak cerrahisinde hasta seçimi nasıl yapılır?

Robotik kapak cerrahisi bütün hastalarda uygulanabilir olmakla birlikte, özellikle ileri yaş, kronik akciğer problemi olan hastalar ve ciddi obezitesi olan hastalar gibi açık ameliyatın yüksek riskli olduğu grupta operasyonun çok daha konforlu yapılabilmesine olanak sağlar.

Robotik kalp kapak cerrahisi sonrasında hastalıklar tekrarlar mı?

Kapak cerrahisi sonrası aynı kapakta hastalığın tekrarlaması çok düşük bir olasılık olmakla birlikte, operasyonun açık veya robotik yapılmasından bağımsızdır. Bu durum operasyonun yapılma şeklinden ziyade, hasta ile ilgili birtakım risk faktörlerine (ileri yaş, düzensiz beslenme, kontrolsüz tansiyon, sigara vb…) operasyon sonrası ilaç kullanma alışkanlıklarına ve değiştirilen kapağın tipine bağlı olarak çok nadir olarak gelişebilmektedir. Bu nedenle operasyon sonrası doktor kontrolünde takipler son derece önemlidir.

Robotik kalp kapak cerrahisi öncesi ve sonrasında nelere dikkate edilmelidir?

Robotik kapak cerrahisi öncesinde bütün hastalara birtakım incelemeler yapılır. Rutin ameliyat öncesi incelemeler dışında yapılan göğüs tomografisi, ekokardiyografi, atardamar ultrasonu gibi yapılan bu ek incelemeler genellikle operasyon aşamalarının planlanması ve birtakım anatomik hesaplamalar için şarttır. Bunun dışında hastanın eşlik eden kronik hastalıklarının ve gerekli tedavilerin başlanması, operasyon sonrası gelişebilecek komplikasyonların önlenmesi açısından büyük önem taşır.

Robotik kapak operasyonları sonrasında hastanın uyması gereken sorumluluklar, açık operasyonlara göre çok daha azdır. Hastanın taburculuk sonrası hijyen kurallarına uyması ve önerilen ilaç tedavilerini düzenli olarak kullanması yeterlidir. Robotik kapak operasyonları sonrasında yaklaşık 2 hafta gibi dinlenme süreci sonrası hasta sosyal yaşamına ve çalışma hayatına yüzde yüz performans ile devam edebilmektedir. Bu süre açık operasyon geçiren hastalarda yaklaşık 8-12 haftadır.

Robotik kalp kapak cerrahi süresi ne kadardır?

Robotik kalp kapak cerrahisinde, hasta operasyon masasına alındıktan sonra yaklaşık 1 saatlik bir hazırlık süresi (anestezi ve robotun kurulumu) sonrasında, operasyonun tamamlanması yaklaşık 3-4 saat sürebilmektedir. Müdahale edilecek kapağın birden fazla olması durumunda operasyon süresi en fazla 1 saat uzayabilir.

Robotik kalp kapak cerrahisi tekrarlanabilir bir işlem midir?

Robotik kapak cerrahisi tekrarlanabilir bir işlemdir. Aynı kalp kapağına veya daha önceden müdahale edilmiş kapak dışında yeni bir kapağa ikinci robotik kapak cerrahisi girişimi yapılabilir. Önceden yapılmış olan kapak cerrahisinin göğüs kemiği kesilerek yapılmış olması, ciddi göğüs duvarı yapışıklıklarına neden olarak, ikinci kapak operasyonunun robotik olarak yapılmasına engel durumlara sebep olabilir.

Robotik kalp kapak cerrahisi hangi durumlarda uygulanmaz?

Robotik kapak cerrahisi, operasyon öncesi çekilen göğüs tomografisinde, robot kollarının yerleştirilmesine engel olacak bir anatomik durum olması durumunda (ikinci operasyona veya radyoterapi gibi durumlara bağlı gelişen ciddi göğüs duvarı yapışıklıklarının olması) uygulanamayabilir.

Robotik kalp kapak cerrahisi yapılması için gerekli koşullar nelerdir?

Robotik kalp kapak cerrahisi yapılabilmesi için hastanın robot ve bu konuda deneyim sahibi olan bir ekibin bulunduğu bir sağlık merkezine başvurması yeterlidir. Robotun kullanımına engel yukarıda bahsedilen özel anatomik durumların olmaması durumunda bütün kapak cerrahisi planlanan hastalar robotik yöntemlerle ameliyat edilebilir.

Robotik kalp kapak cerrahisi ağrılı bir işlem midir?

Bütün cerrahi işlemler ağrılı işlemlerdir. Ancak robotik kapak cerrahisinde hem kesilerin çok sınırlı olması hem de kemik yapıların kesilmemesi nedeniyle, operasyon sonrası ağrı çok daha kısa süreli ve daha kolay kontrol edilebilir olmaktadır.

Robotik kalp kapak cerrahisinin dezavantajları nelerdir?

Robotik kapak cerrahisinin hasta için hiçbir dezavantajı yoktur. Kapak cerrahisi açısından açık operasyon ile robotik operasyonlarda yapılan işlemler temelde aynıdır. Sadece cerrahın kalbe erişim tekniği farklıdır. Açık operasyonda cerrah direk erişim sağlarken, robotik operasyonlarda robotun kolları sayesinde indirek bir erişim mümkün olmaktadır.

Robotik kalp kapak cerrahisi için yaş sınırı var mıdır?

Kullanılan robot ekipmanının standart olması nedeniyle küçük çocukluk çağındaki hastalar dışında, robotik kalp ameliyatları için herhangi bir yaş sınırı yoktur.