Aort kapak darlığı nedir? Belirtileri ve tedavisi

Aort kapak darlığı hayatı tehdit eden önemli bir sorundur. Aort kapak darlığında kalp kanı pompalarken aort kapağından geçmekte zorlanır. Bu da kalbin iş yükünü artırır. Bu durum kişiyi kalp yetmezliğine kadar götürebilir. Bu nedenle aort kapak darlığı mutlaka tedavi edilmesi gereken bir problemdir. Memorial Şişli Hastanesi Kardiyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Sabri Demircan, aort kapak darlığı hakkında bilgi verdi.

Aort kapak darlığı nedir?

Aort damarı vücuttaki en büyük damardır. Aort, kalpten çıkan ve bütün organlara temiz kan taşıyan önemli bir damardır. Aort damarının ortalama 6-7 litre kan taşıma kapasitesi vardır. Kalpte de 4 kapaktan biri olan aort kapak vardır. Aort kapak sol karıncıktan çıkan temiz kanı aort damarı aracılığıyla vücuda yayılmadan önce geçtiği kapakçıktır. Aort kapak, kanın doğru yöne akmasını sağlar ve kanın kaçak yapmamasını, geri kaçmamasını sağlar. Bazı durumlarda aort kapağında darlık veya yetmezlik gibi sorunlar meydana gelmektedir. Aort kapak kireçlenir, bu sayede deforme olursa, iyice daralırsa açılamaz hale gelir. Böylece kalp kanı pompalarken daralan aort kapağından geçerken zorlanır. Böylece kalp kası zorlanır ve yük altında kalır. Bu da kalp kasının kalınlaşmasına ve yetmezlik oluşmasına sebebiyet verir. Aort kapak darlığı tedavi edilmezse oluşan kalp yetmezliği de hayatı tehdit eder.

Aort kapak darlığı belirtileri nedir?

Aort kapak darlığı olduğunda ilerleyen zamanlarda hasta en ufak bir eforla bile nefes darlığı yaşar. Hasta yürürken, merdiven çıkarken nefes darlığını hisseder. Nefes darlığıyla birlikte göğüs ağrısı da olabilir. Bunun yanında aort kapak darlığı çok ileri safhadaysa hasta bayılabilir. Bu aşamada ölüm riski oldukça yüksek olur. Aort kapak darlığında ortaya çıkabilecek belirtilerin tamamı şöyle de sıralanabilir:

- Eforla çabuk yorulma

- Nefes darlığı

- Göğüs ağrısı

- Baş dönmesi

- Çarpıntı

- Halsizlik

- Bayılma

Aort kapak darlığı nedenleri nedir?

Aort kapak darlığı normalde yaşlılık hastalığıdır. Yaşlılarda görülebilen doğal bir kapak hastalığıdır. Yaşla birlikte yıpranma, damar sertliği, kireçlenme aort damarını tutarsa aort kapağının daralması meydana gelir. Aort kapak darlığı genç yaşlarda da olur. Aort kapak darlığının sebepleri doğumsal kusurlar olabilir. Doğumsal olarak kalpteki üç yaprakçık yerine iki yaprakçık olması nedeniyle aort kapağı yıpranabilir. Romatizmal kalp hastalıkları, kapak enfeksiyonu da (enfektif endokardit) aort kapak darlığı nedenlerinden bazılarıdır.

Aort kapak darlığı teşhisi nasıl konulur?

Aort kapak darlığı nedeniyle belirtileri çıkan hastalar kardiyoloji uzmanına başvurur. Kardiyoloji uzmanı öncelikle hastanın detaylı anamnezini alır, şikayetlerini dinler ve fiziki muayenesini gerçekleştirir. Fiziki muayenede kalp dinlendiğinde üfürüm duyulur. Bu muayeneden sonra ekokardiyografi çekilir. Bunun ardından kalp kateterizasyonu ve anjiyografi ile tam anlamıyla teşhis konulmaktadır.

Aort kapak darlığı tedavisi nasıl yapılır?

Aort kapak darlığında ilaç tedavisi vardır ancak bu tedavi yöntemi sadece belirtilerin hafiflemesine yardım eder. Yaşam süresini uzatmaz. Yıpranan, daralan bir aort kapağının ilaçla tedavisi mümkün olmamaktadır. Bu durumda iki tür tedavi yöntemi devreye girmektedir. Bunlardan biri açık cerrahidir. Açık cerrahiyle kapak ameliyatlarında cerrah, hastalıklı kapağa ulaşmak için kalbi açıp içine girmek zorundadır. Bu durumda hastayı mutlaka kalp akciğer makinesine bağlayarak kalbi durdurmak gerekir. Açık cerrahide mekanik ya da biyoprotez yeni bir kapak takılır. Ancak açık cerrahiye giremeyecek kadar riskli hastalarda TAVI (transkateter aort kapak implantasyonu) yani olarak damar yoluyla (genelde kasıktan) kapalı yöntem uygulanmaktadır. İşlem lokal anestezi ile hafif sedasyon (rahatlatıcı ilaç verilerek) yapılmaktadır. Kasık atardamarından girilerek içine kapakçık yerleştirilmiş sistem yardımı ile kalbin aort kapağına ulaşılır. Kalbe iletilen yerleştirme sistemi kapağın yerleştirilmesi gereken noktaya ulaşıldıktan sonra büyük bir stent üzerine monte edilmiş kapak o bölgeye yerleştirilir. Kapağın doğru yerleştirildiği ve iyi çalıştığı görüntüleme yöntemleriyle gösterildikten sonra işlem sonlandırılır. TAVI yönteminde kesinlikle herhangi bir kesi yapılmamaktadır. TAVI yöntemi, aort kapak hastalıklarının tedavisinde kullanılır. Başlangıçta sadece ameliyat şansı olmayan hastalara uygulanırken, daha sonra ameliyat riski çok yüksek olan hastalar, ameliyat riski orta derecede yüksek olan hastalar ve yakın zamanda da ameliyat riski düşük olan hastalar için de bir seçenek olarak kabul görmüştür. TAVI ağrılı bir işlem değildir. TAVI sırasında veya sonrasında hastada ağrı olmamaktadır. TAVI sonrası hastalar işlem ile ilgili sorunlar açısından izlenir. Kan sulandırıcı ilaçlar başlanır. TAVI işlemi sonrası tehlikeli de olabilecek riskler mevcuttur ancak bu riskler açık cerrahiden daha azdır. Hastalar işlem sonrasında hastanede kısa süre kalmaktadır. TAVI her hastaya uygulanabilmekle birlikte uygun hasta için kardiyoloji ve kalp cerrahisi takımı ortak karar vermelidir.

Aort kapak darlığı hakkında sık sorulan sorular 

Yaş aort kapak darlığı için risk mi?

Evet, yaşla birlikte aort kapağı kireçlenmeye bağlı olarak daralabilir.

Aort kapak darlığı bebeklerde ve çocuklarda görülür mü?

Aort stenozu yani aort kapak darlığı bebeklik ve çocukluk döneminde de görülebilir. Bu çocukların bazılarında göğüs ağrısı, baş dönmesi, bayılma gibi belirtiler görülebilir. Aort kapak darlığı hafif olan çocukların hayat boyu kontrol altında tutulması gerekebilir çünkü bu darlık ilerleyebilir.

Çocuklarda aort kapak darlığı belirtileri neler olabilir?

Çocuklar aort kapak darlığı sorunlarında yeteri kadar yemek yiyemeyebilir, iştahsızlık olabilir. Ayrıca aort kapak darlığı olan çocuklar yeterli miktarda kilo alamaz. Çocuklar çabuk yorulur, halsiz düşer.

Aort kapak darlığı olan çocuklar spor yapabilir mi?

Bu durumda olan çocuklar için kardiyoloji uzmanından bilgi almak doğru olacaktır.

Biküspit kapak nedir?

Aort kapağı normalde 3 yapraklıdır. Eğer 2 yapraklıysa buna biküspit kapak denmektedir. Kalbin pompalama gücüne karşı normalde 3 yaprağın yaptığı işi 2 yaprakçığın yapması beklenenden erken sürede kapağın yıpranmasına neden olur.

Aort kapak darlığı kalbi nasıl etkiler?

Aort kapak darlığında kapak rahatça açılmaz. Kan da rahatça geçemez. Bu da kalbi yorar. Kalp bu iş yükünü kaldıramaz hale gelir. Zamanla bu durumla yetmezlik oluşur.

Aort kapak darlığı üfürümü nedir?

Kanın normal akımındaki bozulmayla birlikte olan ses titreşimleri göğüs duvarına yansır. Bu da muayene sırasında kalp dinlenirken doktor tarafından duyulur.

Aort kapak darlığında tanı nasıl konur?

Ekokardiyografi, kalbin ultrasonu olup aort kapak yapısını ve fonksiyonlarını oldukça ayrıntılı gösterebilmektedir. Ekokardiyografi girişimsel bir işlem değildir. Darlığı net bir şekilde teşhis edip, darlığın derecesini belirler.

Aort kapak darlığında egzersiz stres testi istenir mi?

Aort kapak darlığı sınırda olanlarda uzman kardiyolog fonksiyonel değerlendirme için bu testi isteyebilir.

Aort kapak darlığında anjiyo gerekli mi?

Aort kapak darlığında anjiyo gerekli bir yöntemdir. Bu girişimsel bir tekniktir. Anjiyoda darlık derecesinin belirlenmesi, kalp fonksiyonları ve eşlik eden kalp damar hastalığı olup olmadığını tespiti için faydalıdır.

Aort kapak darlığı hayatı tehdit eder mi?
Aort kapak darlığı tedavi edilmezse kalp yetmezliğine kadar götürür. Kalp yetmezliği de hayatı tehdit eden ciddi bir hastalıktır.

TAVI kimlere uygundur?

Açık ameliyatı kaldıramayacak kadar riski hasta grubuna TAVI önerilebilir. İleri yaşlı, akciğer, böbrek, karaciğer fonksiyon bozukluğu olan, açık kalp ameliyatı geçiren kişiler TAVI için yüksek riskli olarak kabul edilmektedir.

Aort kapak darlığında TAVI'nin avantajları nedir?

Hasta operasyondan kısa bir süre sonra normal hayatına dönebilir. İşlem anestezi gerektirmez, göğüs kafesi kesilmez. İyileşme süresi de kısadır. Komplikasyon oranı düşüktür.

Aort kapak darlığında ne zaman doktora gidilmeli?

Aort kapak darlığı ile ilişkili şikayet ve bulguları görüldüğü anda doktora başvurulmalıdır.

Aort kapak darlığında risk faktörleri nelerdir?

Yaşlılık en büyük risk faktörüdür. Mevcut kalp hastalıkları, kalbi etkileyebilecek enfeksiyon öyküsü, diyabet, yüksek kolesterol, yüksek tansiyon gibi kardiyovasküler risk faktörleri ile kronik böbrek hastalıklarına sahip olmak aort kapak darlığı açısından da risktir.

Aort kapak darlığı tedavi edilmezse ne olur?

Aort kapak darlığı nedeniyle olan birlikte kalp yetmezliği, inme, pıhtı, kanama, kalp ritmi problemleri, edokardit gibi kalbi etkileyen enfeksiyonlar ve ölüm aort kapak darlığı tedavi edilmezse olabilecek komplikasyonlardandır.

Aort kapak darlığı nasıl önlenir?

Romatizmal ateşi önlemek için adım atılabilir. Boğaz ağrısı olanlar doktora gitmeli ve tedavi edilmelidir. Tedavi edilmeyen boğaz enfeksiyonları romatizmal ateşe neden olabilir. Boğaz enfeksiyonları antibiyotikle tedavi edilebilir. Koroner arter hastalıkları için risk faktörlerine dikkat edilmeli. Yüksek tansiyon, obezite, yüksek kolesterol, diyabet tedavi edilmelidir. Kilo kontrolü çok önemlidir. Dişler ve diş eti sağlığına önem verilmeli. Çünkü enfekte diş etleriyle enfekte kalp dokusu arasında anlamlı bir bağ olabilir. Sigara içilmemelidir. Sigara kalp damar hastalıklarının en yakın dostudur.

Aort kapak kalfisikasyonu nedir?

Aort kapak kalfisikasyonu kalpteki aort kapağındaki kalsiyum birikintilerinin oluştuğu bir durumdur. Bu birikintiler de aort kapağında sorun oluşturabilir. Hatta aort kapağında darlığa neden olur. Yaşla birlikte olması doğaldır, ileri yaşlarda aşırı kalsifikasyon aort kapak darlığına ilerleyebilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.