Beyin Pili Nedir? Beyin Pili Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Beyin pili, parkinson, tremor ve epilepsi gibi hastalıklarda kişilerin günlük yaşam kalitesinin artırılması amacıyla yapılır. Beyin pili, nörolojik hastalıklar nedeniyle yürüyemeyen, konuşamayan ya da günlük aktivitelerini yerine getiremeyen kişilere uygulanır. Özellikle nörolojik ve psikiyatrik rahatsızlıkların tedavisinde kullanılan beyin pili, beyindeki bazı bölgeleri elektriksel uyarılarla harekete geçirir. Böylelikle titreme, kaslarda sertlik ve hareket yavaşlığı belirtilerinin ortadan kalmasına yardımcı olur. Beyin pili tedavisi, kişinin yaşına, hastalığının evresine ve belirtilerin şiddetine göre farklılık gösterebilir.

Beyin Pili Nedir?

Beyin pili, vücutta istemsiz hareket bozukluklarına yol açan Parkinson, epilepsi, titreme gibi nörolojik hastalıkların belirtilerini azaltmaya yönelik uygulanan bir tedavi yöntemidir. Tıpta "derin beyin stimülasyonu" olarak bilinen bu yöntem, beyindeki hareketlerden sorumlu olan bölgeleri elektriksel uyarılarla hareket geçirerek oluşan kas sertliği, titreme ve hareketlerdeki yavaşlık belirtilerini azaltılmasını sağlar.

Cerrahi bir müdahale ile uygulanan beyin pili, beyindeki hastalıkla ilgili olan bölgeye elektrotların yerleştirilmesinin ardından bu elektrotlara bağlı olan bir pil sistemiyle çalışır. Pil ise kişinin göğüs bölgesinde deri altına yerleştirilir. Bu bölgeden beyne elektrik akımı vererek beyne uyarılar gönderilir. Gönderilen uyarılar kişinin beyin hücrelerini harekete geçirerek semptomların düzelmesine yardımcı olur. Beyin pilinin ardından hastalık tamamen ortadan kalkmasa da kişinin yaşam kalitesinin artmasını sağlar.

Beyin Pili Hangi Hastalıklarda Uygulanır?

Parkinson, tremor ve epilepsi gibi hastalıklarda kullanılan beyin pili uygulaması hastaların hayat konforunu üst seviyelere çekmektedir. Beyin pili, nörolojik hastalıklar nedeniyle yürüyemeyen, konuşamayan ya da günlük aktivitelerini yerine getiremeyen kişilere uygulanmaktadır.

• Parkinson hastalığı
• Distoni (Vücudun sürekli olarak istemsiz bir şekilde kasılarak büküldüğü bir hastalık grubu)
• Tremor (Titreme hastalığı)
• Epilepsi (Sara hastalığı)
• Huntington hastalığı (Hareket koordinasyonunun ilerleyici olarak bozulduğu genetik bir hastalık)

Beyin Pili Ameliyatı​ Nasıl Yapılır?

Bu işlemde; beynin orta kısmında yerleşmiş olan “beyin çekirdeklerine” oldukça hassas bir yöntemle ince kablolar yerleştirilmekte ve göğüs veya karın bölgesine konulan bir pil aracılığıyla devamlı elektriksel uyarı verilmektedir. Bu sayede, hastalık nedeniyle elektriksel aktivitesi bozulmuş olan sinir hücreleri tekrar düzene girmekte ve hastalığın belirtileri kaybolmaktadır.

Özellikle Parkinson ve tremor hastaları, yıllardır olan titreme, yürüyememe ve konuşamama gibi zorluklardan kısa süre içinde kurtulabilmekte ve normal bir yaşam sürme imkanına kavuşmaktadır.

Beyin pili takılabilmesi için öncesinde bir dizi detaylı muayene, görüntüleme ve nöro-psikiyatrik değerlendirme testlerinin yapılması ve hastanın bu tedaviye uygunluğunun gösterilmesi gerekmektedir.

Beyin pili ameliyatı, ancak tedaviden belirgin fayda görmesi muhtemel hastalara uygulanabilmektedir.

Ameliyat genellikle uyanık olarak yapılmaktadır. Ameliyat öncesinde hastanın başına “stereotaktik çerçeve” isimli bir aparat yerleştirilmekte ve ardından film çekilerek koordinat hesapları yapılmaktadır. Gelişmiş bilgisayar programları ile çok hassas hesaplamalar neticesinde hedefler belirlenmekte ve kablolar bu noktalara lokal anestezi ile yerleştirilmektedir.

Beyin Pili Kimler İçin Uygundur?

Beyin pili, uygulanan tedavilere yanıt vermeyen Parkinson, epilepsi, tremor gibi nörolojik hastalıklara sahip olanlara uygulanabilir. Bunun yanında ileri düzey obsesif kompulsif bozukluğu ve psikiyatrik hastalıkları bulunanlara da beyin pili uygulaması yapılabilir. Beyin pili uygulanabilecek kişiler şöyle sıralanabilir:

• İlaç tedavisine yanıt vermeyen ileri evredeki Parkinson hastaları
• Kasların istemsiz kasılmasına neden olan distoni hastalığı
• Tremor (nedeni bilinmeyen titreme) yaşayan, ilaçlarla kontrol edilemeyen ve günlük yaşamda zorluk çeken titremeye sahip kişiler
• İleri düzey obsesif kompulsif bozukluğu (OKB) olan hastalar
• Epilepsi, depresyon ve Tourette sendromu gibi bazı nörolojik ve psikiyatrik rahatsızlıklarda

Beyin pili tedavisine karar verilmeden önce kişinin sağlık durumu, yaşı ve hastalığın evresi araştırılır. Buna yönelik olarak bir tedavi planı oluşturulur.

Beyin Pili Riskleri ve Yan Etkileri Nelerdir?

Beyin pili diğer tanımıyla derin beyin stimülasyonu, uygulanan kişilerde bazı hastalıklara önemli faydalar sağlayarak kişinin günlük yaşam kalitesini artırır. Bunun yanından cerrahi bir müdahale olduğu için riskleri ve yan etkileri bulunabilir.

Beyin pili ameliyatı riskleri ve yan etkileri şöyle sıralanabilir:

• Beyindeki bölgeye elektrot yerleştirilirken kanama riski bulunur
• Cihazın yerleştirilmesi sırasında veya sonrasında enfeksiyon gelişme riski vardır. Antibiyotik yardımıyla enfeksiyonun geçirilmesi amaçlanır
• Cerrahi işlem sırasında genel ya da lokal anestezi uygulanmasına bağlı olarak bazı hastalarda alerjik reaksiyon veya solunum problemleri görülebilir.
• Bazı hastalarda beyin pili tedavisi, depresyon, anksiyete veya duygusal değişimler gibi yan etkilere yol açabilir.
• Hafıza, konsantrasyon ve düşünme süreçlerinde bazı değişiklikler meydana gelebilir.
• Beyin pilinin çalışması esnasında kas güçsüzlüğü, denge problemleri veya koordinasyon bozuklukları yaşanabilir.
• Pil açık haldeyken bazı hastalarda konuşmada zorluk, görmede bulanıklık veya çift görme gibi sorunlar oluşabilir.
• Pil bittiğinde veya düzgün çalışmadığında, pil değişimi gerekebilir.

Beyin pili tedavisi sonrası bazı kişilerde tedavinin sonuçlarına veya yan etkilerine uyum konusunda güçlük çekebilir. Bu nedenle psikolojik destek önerilebilir.

Beyin Pili ile İlgili Sık Sorulan Sorular 

Pil değiştiriliyor mu?

Takılan pilin ömrü ortalama 5-6 yıl kadardır. Bu sürenin sonunda beyindeki kablolara müdahale edilmeksizin 15 dakikalık bir işlemle eski pil yenisi ile değiştirilebilmektedir.

Beyin pili günlük yaşamı nasıl etkiler?

Operasyon sonrası hasta doktorunun uygun gördüğü şekilde iş ve sosyal yaşamına dönüş yapabilmektedir. Kişi günlük ihtiyaçlarını rahatça kendisi karşılayabilirken, sağlıklı bir birey olarak yaşamını sürdürebilmektedir.

Beyin pili olanlar güvenlik cihazlarından geçebilir mi?

Beyin pili olan hastaların x-ray, güvenlik tarama cihazlarına girmesinde herhangi bir sakınca yoktur

Beyin pili olan hastalar tomografi ya da MR çektirebilir mi?

Bu hastaların tomografi çektirmesinde sorun yoktur. Vücut MR önerilmemektedir ancak uygun şekilde beynin görüntülenmesi için MR çektirilebilir.

Beyin pili olan hastaların spor veya egzersiz yapması sakıncalı mıdır?

Hastalar uygun şekilde egzersiz yapabilirler hatta aktif bir yaşam çok önemlidir. Ancak yakın temas gerektiren, travmaya neden olabilecek sporlardan uzak durulmalıdır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.