AST (Aspartat Aminotransferaz) Nedir? AST Yüksekliği ve Düşüklüğü

Aspartat Aminotransferaz (AST), karaciğerde, pankreasta, kırmızı kan hücrelerinde, kalpte ve kaslarda bulunan, aminoasit metabolizması için önemli olan bir enzimdir. AST enzimi karaciğerde bir problem olup olmadığının araştırılmasında kullanılan en yaygın testlerden biridir. Karaciğerdeki olası hasar veya hastalık durumunu belirlemek için yapılır. AST testi ALT ile birlikte karaciğer fonksiyon testleri olarak değerlendirilmektedir. 

AST (Aspartat Aminotransferaz) Nedir? 

Aspartat Aminotransferaz (AST), özellikle karaciğer, kalp ve kas dokularında bulunan, bu dokulardan herhangi biri hasar gördüğünde kana salınan iki karaciğer enziminden biridir. AST testi ile ölçülen enzim seviyesi karaciğer hasarının saptanması ve karaciğer hastalıklarının teşhis edilmesinde değerlendirilir. Karaciğer rahatsızlıklarının teşhisinde kullanılan ve yine karaciğer tarafından üretilen bir enzim olan AST, SGOT (serum glutamik-oksaloasetik transaminaz) olarak da adlandırılır. Karaciğer hasar gördüğünde karaciğer tarafından kana daha fazla AST salınır ve bu AST değerinin yükselmesine neden olur. AST yüksekliği de karaciğer ya da AST enziminin yer aldığı herhangi bir organda hastalık meydana geldiği anlamına gelir.

AST yüksekliği kandaki referans değerinin 8 ila 33 U/L'nin üstüne çıkması durumudur ve bu yükesklik karaciğer hastalığının sinyalidir. AST yüksekliğine neden olan en önemli hastalıkların başında tıpkı ALT yüksekliğinde olduğu gibi karaciğer kanseri, kronik hepatit, siroz ve safra kanallarındaki tıkanıklıklar gelir. Belli başlı hastalıkların neden olduğu ALT yüksekliği buna bağlı olarak kişide bazı semptomlar ortaya çıkarır. AST yüksekliği, mide bulantısı-kusma, karın ağrısı, sarılık, iştah kaybı ve yorgunluk belirtileriyle kendisini gösterir. 

Sağlıklı insanlarda AST değeri normal seyreder ve düşüklüğünün bir tehlikesi yoktur. AST düşüklüğü görüldüğünde bu durum böbrek hastalıkları, diyabet, beslenme bozukluuğu ve B6 vitamininin göstergesidir. Kontrol altında tutulduğu sürece ise AST düşüklüğü tehlikeli bir tablo ortaya çıkarmaz.

AST (Aspartat Aminotransferaz) Kaç Olmalı?

Kandaki AST değerinin 8 ila 33 U/L aralığında olması gerekir. Bu aralığın üstünde çıkan değerler AST yüksekliği, altında değerler ise AST düşüklüğü şeklinde tanımlanır. 

AST (Aspartat Aminotransferaz) Yüksekliği Nedir?

AST testinin referans aralığı 8 ila 33 U/L'dir. Yüksek AST, başta karaciğer olmak üzere kalp, beyin, böbrek ve kaslarda herhangi bir hastalık belirtisi olabilir. AST yüksekliğine neden olan en önemli hastalıkların başında karaciğer kanseri, kronik hepatit, siroz ve safra kanallarındaki tıkanıklıklar yer alır.

Travmalar, karaciğer yağlanması, kateterizasyon ve anjiyoplasti, nöromüsküler hastalıklar, aşırı sıcak, güneş çarpması vakaları da AST yüksekliğine neden olabilir. Aşırı egzersiz, hamilelik, ameliyatlar, geçirilen herhangi bir yanık, kas yaralanmaları, hemolitik anemiler, mide kanamaları, organ yetmezliği, çölyak, obezite ve Wilson hastalığı da kandaki AST seviyesinin yükselmesine neden olabilir.

AST yüksekliğinin neden olduğu hastalıklar bazı belirtileri de beraberinde getirir. AST yüksekliği belirtileri genel olarak şunları içerir:

• Karın ağrısı
• Mide bulantısı ve kusma
• Sarılık
• İştah kaybı
• Yorgunluk ve halsizlik
• Ödem

AST Yüksekliği Hangi Hastalıklara İşaret Eder?

Kandaki aspartat aminotransferaz seviyelerinin yüksek olması, hepatit, siroz, pankreatit, karaciğeri etkileyen alkol ve ilaç kullanımı, kalp sorunları, mononükleoz ve vücutta çok fazla demir olması olarak bilinen hemokromatozise işaret edebilir.

AST (Aspartat Aminotransferaz) Düşüklüğü Nedir?

Böbrek hastalıkları, diyaliz, diyabetik ketoasidoz, hamilelik ve B6 vitamin eksikliği ile ileri derecedeki beslenme bozukluklarının neden olduğu ve kandaki değerin 8 ila 33 U/L'nin altına düştüğü durumlar AST düşüklüğü anlamına gelir. Karaciğerin en önemli görevlerinden birisi de kanın pıhtılaşmasını sağlayan proteinleri üretmek  ve toksik maddelerin parçalanarak vücuttan atılmasını sağlamaktır. Karaciğerin bu görevlerini sağlıklı bir şekilde yerine getirmesi için AST testinin normal aralıklarda olması gerekir.

AST testi sonucu AST değerinin normal seviyelerin altında çıkması durumu genellikle büyün bir sorun teşkil etmezken böbrek hastalıkları ve diyabetin işareti sayılır. Bu sebeple kandaki AST değerlerinin kontrol altında tutulması gerekir. 

AST (Aspartat Aminotransferaz) Hangi Hastalıkların Tanısı için Yapılır?

AST en çok karaciğer, kalpte; az oranda böbrek ve kaslarda bulunan bir enzim türüdür. Normal ve sağlıklı kişilerde AST değerleri düşüktür. Ancak bir sorun olduğunda bu değer yükselir. En fazla hepatit, karaciğerdeki hasar, siroz gibi sorunları teşhis etmek için AST değerlerine bakılır.

AST (Aspartat Aminotransferaz) Testi Nasıl Yapılır?

 AST testi karaciğer hasarını kontrol eden önemli bir kan testidir. Bu test, karaciğer hasarının öğrenilmesi ve uygun bir tedavi uygulanması için istenmektedir. Herhangi bir hazırlık gerektirmeden koldan alınan kan örneği ile ölçülen AST enzim aktivitesi, tek başına bir anlam içermemektedir. Bu nedenle ALT (Alanin Aminotransferaz) test sonuçları ile birlikte değerlendirilir.

AST (Aspartat Aminotransferaz) Testi Kimlerden İstenir?

Aşağıdaki bazı hastalıklar ve belirtilerle doktora başvuran hastalardan AST testi istenebilir. Ayrıca doktorunuz karaciğer hastalığı için aldığınız tedavilerin işe yarayıp yaramadığını görmek için bu testi yaptırmanızı isteyebilir.

• Hepatit virüsüne maruz kaldıysanız
• Normalden fazla alkol tüketiyorsanız
• Karaciğere zarar verdiği bilinen bir ilaç alıyorsanız
• Ailenizde karaciğer hastalığı öyküsü varsa
• Obezite hastasıysanız
• Diyabet veya metabolik sendromunuz varsa
• Yağlı karaciğer hastalığınız varsa 
• Sarılık
• Geçmeyen yorgunluklar
• Normal ölçülerde olmayan zayıflık
• Karın şişliği
• Karın ağrısı
• İştah kaybı
• Cilt kaşıntıları
• Koyu renkli idrar
• Mide bulantısı
• Bacak ve ayak bileklerinde şişme

Karaciğer Enzimleri Neden Yükselir?

Karaciğer enzimlerinin yükselmesi, genellikle karaciğerde iltihap ya da hasar olduğunu gösterir. En yaygın nedenleri, Hepatit B ve Hepatit C hastalıkları, siroz, yağlı karaciğer hastalıkları, hemokromatozis (vücutta aşırı demir birikimi), bazı ilaçlar, alkol, kalp yetmezliği ve kan zehirlenmesidir.

AST (Aspartat Aminotransferaz) ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Bebeklerde AST yüksekliği neden olur?

Bebeklerin kanındaki AST değerinin yükselmesi karaciğerde meydana gelen bir hasarla ilişkilendirilir.

AST ne anlama gelir?

Aspartat Aminotransferaz olarak da ifade edilen AST, değeri AST testiyle belirlenen, özellikle karaciğerde bulunan ve yüksekliğinin karaciğer hastalığına neden olduğu bir enzimdir.

AST testinin diğer isimleri nelerdir?

Aspartat transferaz (AST) testi, aspartat aminotransferaz, serum glutamik-oksaloasetik transaminaz, SGOT ve aspartat transaminaz ismiyle de bilinmektedir.

Hangi AST seviyesi tehlikelidir?

Yapılan test sonucunda kandaki AST seviyelerinin 40 U/L'nin üzerinde olması potansiyel olarak, karaciğer iltihabı ya da kalp, kemik veya kaslarda hasar olduğunu düşündürebilir. 1.000 U/L'nin üzerindeki AST seviyeleri ise hepatit hastalığını, karaciğerde ciddi bir hasar olduğunu gösterir.

AST nasıl düşer?

Şiddetli AST düşüklüğündeki tıbbi müdahalenin yanı sıra, alkolü azaltarak veya tamamen bırakarak, diyet listesinde değişiklikler yaparak, her gün bir fincan kahve içerek ve meyan kökü ekstresi kullanarak AST değerini düşürebilirsiniz. Ancak bu konuda kesin bilgi için doktora danışmanız tavsiye edilir.

ALT ve AST farkı nedir?

Her ikiside karaciğer fonksiyon testi olan alanin transferaz ALT ve AST ile genellikle birlikte kontrol edilen enzimlerdir. Vücutta karaciğer başta olmak üzere bazı hücrelerde hasar olduğunda kana salınan bu iki enzim arasında fark söz konusudur. AST vücutta ALT'e göre daha fazla yerde bulunur. Dolayısı ile normalin üstündeki ALT seviyeleri ALT seviyeleri, AST'e nazaran karaciğer rahatsızlığını daha spesifik olarak işaret edebilen bir enzimdir.

AST test sonucu ne olmalıdır?

AST için kesin bir normal aralık yoktur. AST değeri kişinin yaşı, cinsiyeti, kilosu ve ölçümün yapıldığu laboratuvara göre değişecektir. Yine de genel olarak incelendiğinde normal kabul edilen en yaygın aralık 8 ila 33 birim/L'dir.

Karaciğer fonksiyon testleri nelerdir?

Karaciğer için en önemli 2 fonksiyon testi AST ve ALT'dir. Bu iki test dışında, karaciğer tarafından üretilen bilirubin ve toplam protein ölçümüde karaciğer fonksiyonlarını anlamayı sağlayan testlerdir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.