Akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma) nedir?

Akciğer zarı kanseri yani “mezotelyoma” ülkemizde sık görülen kanser türleri arasındadır. Mezotelyoma, çocukluk çağı lösemileri veya melanomlardan daha fazla görülür. Akciğer zarı kanserinin en önemli nedeni asbest maddesinin solunum yoluyla vücuda alınmasıdır. Gemi sanayi, yalıtım, balata, inşaat sektörü gibi işlerde çalışanların asbeste maruz kalma ihtimali daha fazla olduğu için akciğer zarı kanseri açısından risklidir. Ancak asbest doğada da bulunabilmektedir. Türkiye’de Diyarbakır, Eskişehir, Afyonkarahisar gibi bazı bölgelerde asbest doğada bulunduğu için buralarda yaşayan insanlarda da akciğer zarı kanseri görülebilmektedir. Memorial Ataşehir Hastanesi Göğüs Cerrahi Bölümü'nden Prof. Dr. Hasan Fevzi Batırel, akciğer zarı kanseri hakkında bilgi verdi. 

Akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma) nedir?

Göğüs boşluğu içinde akciğer dokusu bulunmaktadır. Akciğeri soğan zarına benzer çok ince bir zar dokusu kaplamaktadır. Akciğeri kaplayan bu zar dokusu aynı zamanda kaburgaların iç tarafına kadar ulaşmaktadır. Bu zar dokusunda oluşan kansere akciğer zarı kanseri yani mezotelyoma denilmektedir.

Akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma) belirtileri nelerdir?

Akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma) genellikle halk arasında akciğerlerin su toplaması olarak bilinen akciğer çevresinde sıvı gelişmesiyle belirti vermektedir. Akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma) hangi tarafta gelişmişle o tarafta batma tarzı ağrı hissedilebilmektedir. Öksürük, akciğer zarı kanserinde daha nadir olarak görülmektedir. Akciğerde sıvı gelişmesine bağlı olarak hastalar nefes darlığı hissederler. Akciğerde batma hissi de akciğer zarı kanseri belirtisi olabilmektedir. Akciğer zarı kanserinin erken evre belirti vermesi nadir görülmektedir. Birçok bakımdan akciğer kanserinden farklı olan akciğer zarı kanseri belirti bakımından da farklılıklar göstermektedir. Akciğer zarı kanserini sıvı toplanmasıyla belirti verdiğinde genellikle 2. evrededir.

Akciğer zarı kanserinin (Mezotelyoma) belirtileri şunlardır;

• Akciğerlerin su toplaması
• Nefes darlığı
• Ağrı
• Açıklanamayan kilo kaybı
• Nadirde olsa akciğer kanserine benzer öksürük

Akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma) nedenleri nelerdir?

“Akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma)  neden olur?”, “Akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma) nedenleri nelerdir?” soruları hastalar tarafından merak edilen konular arasındadır.

Akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma) nedenleri arasında Asbest bilinen en önemli etkendir. Akciğer zarı kanseri nedenleri arasında çok düşük ihtimalle olsa da virüse bağlı gelişimler görülebilmektedir. Asbest maruziyetinin en önemli etken olmasına rağmen akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma) nadir görülen bir hastalık değildir. Gemi sanayi, izolasyon sektörü, inşaat sektörü, nalbur, balata sektörü, tank palet fabrikasında çalışınlar, yatılım sektöründe çalışmış veya bu işyerlerinin yanında yaşamış kişilerde asbeste maruz kalma riski fazla olduğundan akciğer zarı kanseri gelişme ihtimali daha yüksektir.

Akciğer zarı kanserinin ortaya çıkması için Asbest maruziyetinden sonra 10 yıl gibi bir süre geçmesi gerekmektedir. Asbest ile genç erişkinlik yaşlarında çalışan insanlarda çok uzun yıllar sonra akciğer zarı kanseri ortaya çıkmaktadır.

Asbestle sadece sanayi sektöründe karşılaşılmamaktadır. Türkiye’de Diyarbakır Çermik, Eskişehir, Afyonkarahisar, Nevşehir gibi illerde doğal olarak toprakta asbest bulunmaktadır. Yumuşak ve güzel kokulu bir madde olan asbest bu bölgelerde evlerin kaplanmasında veya pekmez yapımında sık olarak kullanılmaktadır. Doğal yollarla asbest solumakla da akciğer zarı kanseri gelişebilmektedir.  

Asbest maruziyeti olan bir kişiyle yaşamak da akciğer zarı kanserine neden olabilmektedir. Asbeste maruz kalan kişiler, lifleri ciltlerinde veya kıyafetlerinde eve taşıyabilir. Bu şekilde asbeste maruz kalmak akciğer zarı kanseri riskini artırabilir. İş yerinde yoğun asbestle çalışan kişiler, işten ayrılmadan önce duş alarak ve kıyafetlerini değiştirerek eve asbest lifleri getirme riskini azaltabilir.

Asbest ile tensel temas akciğer zarı kanserine neden olmamaktadır. Asbestin akciğer zarı kanserine neden olabilmesi için solunum yoluyla alınması gerekmektedir. 

Akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma) teşhisi nasıl yapılır?

Kişide akciğer zarı kanseri belirtileri varsa, ilaveten asbest ile uzun süreli temas söz konusu ise önce Bilgisayarlı Tomografi ile görüntüleme yapılmaktadır. Akciğer zarı kanseri teşhisini netleştirmek için hastadan Torakoskopi denilen yöntemle biyopsi alınır ve laboratuvara gönderilir.

Akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma) tedavisi nedir?

Akciğer zarı kanseri tedavisinde iyi bir planlama yapılması önemlidir. Akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma) tedavisinde uzmanlık, iyi takip ve multidisipliner bir yaklaşım önemlidir. Akciğer zarı kanserinin tedavisinde cerrahi yöntemler ön plana çıkmakla birlikte; kemoterapi, radyoterapi ve immünoterapi gibi yöntemler uygulanmaktadır.

Akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma) ameliyatında eskiden akciğer ile akciğer zarı tamamen çıkartılıyordu. Ancak son yıllarda yapılan çalışmaların neticesinde sadece akciğer zarının tamamen çıkartılmasının yeterli olduğu anlaşılmıştır.  Sonrasında kemoterapi ve gerekirse radyoterapi verilmektedir. Bazı hastalarda uygulanacak tedavinin sıralaması değişebilmektedir. Son yıllarda immünoterapi yani bağışıklık sistemine yönelik tedaviler etkin olarak kullanılmaktadır.

Akciğer kanseri hakkında sık sorulan sorular

Akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma) çeşitleri nelerdir?

Akciğer zarı kanserinin genel olarak 3 çeşittir;

• Epiteloid
• Sarkomatoid
• Miks tip

Akciğer zarı kanserinde akciğer kanserinde olduğu gibi küçük hücreli veya büyük hücreli tipleri yoktur.

Akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma) ile akciğer kanserinin farkı nedir?

Akciğer zarı kanserinin akciğer kanserinden farklı sadece ortaya çıktığı yer değildir. Akciğer zarı kanserinin hücreleri akciğer kanserinden farklıdır. İnsan vücudu gelişirken iç organları oluşturan kök hücreler farklıdır. Zar bölgeleri ve sinir dokularını oluşturan kök hücreler birbirinden farklılık göstermektedir.

Akciğerde dokusunda herhangi bir ağrı algılayıcı yoktur ama akciğer zarında ağrı algılayıcısı vardır.

Akciğer zarı kanseri ile akciğer kanserinden bir farkı da ortaya çıkma şeklidir. Akciğer zarı bütün göğüs boşluğunu kapladığı için akciğer kanseri gibi tek bir noktada çıkmamaktadır. Bütün göğüs boşluğu içindeki akciğer zarı etkilenmektedir ve çok geniş bir alanı kaplamaktadır.

Akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma) evreleri nelerdir?

Akciğer zarı kanseri evreleri hastanın iyileşme şansını belirtmesi açısından akciğer kanseri gibi hassas değildir. Klasik kanser evrelemesinden farklılık gösterebilmektedir. Özellikle 1. Ve 4. Evre dışında kalan evreler yaşam süresi bakımından farklılıklar gösterebilmektedir.

Genel alarak akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma) 4 evrededir,

• Akciğer zarı kanseri evre 1: Tümör sadece akciğer zarı ile sınırlıdır. Akciğer zarında çok az bir kalınlaşma söz konusudur.
• Akciğer zarı kanseri evre 2: Tümör göğüs duvarı, kalp ve yemek borusunun üzerindeki zara yayılım göstermiştir.
• Akciğer zarı kanseri evre 3: Tümör, diyaframı geçmiş ve karın zarına yayılmıştır. Lenf bezlerinde tutulum görülebilir.
• Akciğer zarı kanseri evre 4: Tümör diğer organlara metastaz yapmıştır.

Akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma) yaşam süresi ne kadardır?

Akciğer zarı kanseri hastalarının yaşam süresi hastalığın evresine, alınan tedaviye, hastanın tedaviye verdiği yanıta göre değişebilmektedir. Akciğer zarı kanserinde yaşam süresi hastadan hastaya değişebilmektedir. 

Akciğer zarı kanseri olan bir hasta;

• Hiç tedaviyi almazsa 8 ay,
• Kemoterapi tedavisi ile 12-18 ay,
• Cerrahi tedavinin de içinde olduğu 3’lü tedavi ile 24 ay ortalama yaşam süresine sahiptir.

Bununla beraber her hastadaki sonuçlar farklılık göstermekte ve özellikle son yıllarda bağışıklık sistemine yönelik uygulanan immütoterapi tedavisiyle akciğer zarı kanseri yaşam süresinde ciddi uzamalar görülmüştür.

Ortaya koyulan yaşam süreleri hastaların tedaviye verdiği yanıta göre farklılık gösterebilmektedir.

Akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma) tedavisinde birçok opsiyon bulunmaktadır. Akciğer zarı kanserinin tekrarlama riski fazla olduğu için tedavi seçeneklerini aşamalandırmak önemlidir. Bütün tedavi seçeneklerini aynı anda kullanmak yerine hastalığın seyrine göre aşama aşama tedavi uygulamak en iyi sonucu elde etmenin önünü açar.

Akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma)  ameliyatı nasıl yapılır?

Akciğer zarı kanserinde (Mezotelyoma) açık ameliyat denilen cerrahi yöntem uygulanmaktadır.

• Hasta ameliyat masasında yan yatırılarak kaburgalardan biri çıkarılarak akciğer zarı kanseri ameliyatı gerçekleştirilir.
• Ameliyat esnasında akciğer üzerindeki ve göğüs boşluğu içerisindeki tüm zar çıkarılmaya çalışılır.
• Akciğer zarı kanseri ameliyatı sırasında gerekirse diyafram kası da çıkartılabilir. Gerekli görüldüğü durumlarda kalp zarı da çıkartılabilmektedir.
• Akciğer zarı kanseri ameliyatında akciğerin tamamen çıkartılmasına gerek yoktur. 
• Mezotelyoma ameliyatı yaklaşık olarak 3-4 saat sürmektedir.
• Akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma) ameliyatından sonra hasta yaklaşık 1 hafta hastanede kalmaktadır.
• Akciğer zarı kanseri ameliyatında geniş bir alan etkilendiği için kanama riskine karşı hastanın durumuna göre 1-2 gün yoğun bakım süreci bulunmaktadır.

Akciğer zarı kanserinden (Mezotelyoma) korunmak için neler yapılabilir?

Akciğer zarı bütün akciğeri ve kaburgaları sardığı için çok geniş bir bölgede ortaya çıkmaktadır. Diğer kanserlerden farklı olarak tek bir noktada değil üzüm taneleri şeklinde bütün akciğer zarı üzerinde tümörler şeklinde görülmektedir.

Akciğer zarı kanseri gelişmeden önce riskli hastalarda akciğer zarının tamamen alınması gündeme gelmektedir. Ancak çok geniş bir bölgeye yayılan akciğer zarının milimetrik olarak tamamen çıkartılması söz konusu olmadığı için bu yöntemin uygulandığı hastalarda da akciğer zarı kanseri yine de gelişebilmektedir.

Akciğer zarı kanserinden korunmak için asbest maruziyetini önlemek önemlidir. İşyerinde veya yaşanılan bölgede asbest olup olmadığı kontrol edilmelidir.

Asbest maruziyeti olan işlerde çalışanların koruyucu ekipman giymek gibi tüm güvenlik önlemlerine uyması önemlidir. Ayrıca öğle yemeği molası vermeden veya eve gitmeden önce duş alınması veya iş kıyafetlerinin değiştirilmesi temas halinde olan kişilerin korunabilmesi bakımından ihmal edilmemelidir.

Akciğer zarı kanserinde (Mezotelyoma) akıllı ilaç kullanılır mı?

Akciğer zarı kanserinin tedavisinde son yıllarda kullanılmaya başlanan İmmünoterapi uygulaması hastaların yaşam süresinde olumlu sonuçlar vermektedir. İmmünoterapi tedavisi özellikle sarkomatoid, mix tip akciğer zarı kanserinde daha fazla etki göstermektedir.  

Akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma) bitkisel tedavisi var mıdır?

“Akciğer zarı kanseri fitoterapi yararlı mıdır?” sorusu hastalar tarafından sıklıkla gündeme getirilmektedir. Yapılan bilimsel çalışmalara göre akciğer zarı kanserinin (Mezotelyoma) doğal veya bitkisel bir tedavisi bulunmamaktadır. Alınabilecek önlemlerin en önemlisi asbest maruziyetinden kaçınmaktır. Bununla birlikte asbestli toprakta yetişen ürünleri tüketmenin bir zararı bulunmamaktadır.

Akciğer zarı kanserinde (Mezotelyoma) beslenme nasıl olmalıdır?

Akciğer zarı kanserinde bütün kanserlerde olduğu gibi proteinden fazla karbonhidrattan az beslenilmesi önemlidir.

Akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma) metastaz yapar mı?

• Akciğer zarı kanserinde özellikle Sarkomatoid tip metastaz yapmaktadır. Sarkomatoid tip akciğer zarı kanseri genellikle; kemik, karaciğer, beyin, kalp ve karın zarına metastaz yapabilmektedir.
• Epiteloid tip akciğer zarı kanseri genellikle ortaya çıktığı bölgede büyür ve aynı bölgede tekrarlar. Karın veya karşı akciğerde metastaz yapabilir.
• Akciğer zarı kanserinin metastaz yaptığı alanlar sıklıkla karın zarı, kalp zarına olmaktadır.  

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.