Cilt kanserinin türlerinden biri olan malign melanom, vücutta hiçbir uyarı vermeksizin normal deri üzerinde ortaya çıkabileceği gibi önceden var olan bir ben üzerinde de gelişebiliyor. Melanom, en agresif seyirli ve hayatı en çok tehdit eden cilt kanseri olarak karşımıza çıkıyor. Bu nedenle vücuttaki benlerin takip edilmesi yaşamsal önem taşıyor. Dijital dermatoskopi ise benlerin mikroskobik olarak incelenmesini ve kayıt altına alınmasını sağlıyor. Yani melanomun erken tanısı için önem taşıyor. Son dönemlerde dermatoskopi uygulamaları arasında Yapay zeka ile dijital dermatoskopi kullanılıyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Dermatoloji Bölümü Uzmanları, yapay zeka ile dijital dermatoskopi hakkında bilgi verdi.
Yapay Zeka ile Dijital Dermatoskopi Nedir?
Dijital dermatoskopi deri yüzeyinin mikroskobik olarak incelenmesidir. Dermatoskop ise deri belirtilerini incelemek, benlerdeki riskleri belirlemek ve deri kanserlerinin özellikle de malign melanomun erken tanısı için kullanılan büyütme sağlayan ışıklı bir cihazdır. Dijital dermatoskop, dermatoskopun bilgisayara entegre edilmiş halidir. Bilgisayara bağlı bir görüntüleme sistemi kullanılarak, normalde çıplak gözle görülemeyecek pigmente lezyon ve et benlerinin detaylı yakın görüntüleri sağlanmaktadır.
Yapay Zeka ile Dijital Dermatoskopi Kimlere Uygulanmalıdır?
Mevcut benlerinde renk ve şekil değişikliği olan, doğumsal olarak çok sayıda beni olan, sırt, ağız içi, genital bölge, saçlı deri, tırnak gibi takibi zor olan bölgelerde benleri olan, malign melanom teşhisi alan, ailede malign melanom teşhisi alan bireyler olan, uzun süreli olarak yoğun güneş ışığına maruz kalan, deri kanserine neden olan genetik hastalığı olan ve atipik görünümlü yani displastik nevüsü olan kişiler mutlaka ben haritalaması ve dijital dermatoskopik muayene yaptırmalıdır.
Yapay Zeka ile Dijital Dermatoskopi Özellikleri Nelerdir?
Dijital dermatoskopi ile benler ve diğer deri lezyonları 10 ila 100 kat büyütülerek detaylı muayene edilebilmektedir. Benlerin direkt olarak ve daha önceden kaydedilmiş dermatoskopik görüntüleri incelenebilmektedir. Hatta risk skorları belirlenerek arşivlenebilir. Lezyonları mikroskobik olarak fotoğraflama ve kaydetme imkanı sağlaması çok önemlidir. Böylece bir sonraki muayenede hasta tekrar geldiğinde karşılaştırma yapılarak benlerdeki en ufak boyut, renk, şekil ve yapı değişikliği kolaylıkla tespit edilebilmektedir.
Yapay Zeka ile Dijital Dermatoskopi Nasıl Uygulanır?
Dijital dermatoskopi ile ben taraması yaparken hasta mutlaka soyunuk olmalıdır. Tüm vücudu ön ve arka tarafından fotoğraflanarak benlerin mikroskobik görüntüleri alınmaktadır. İkinci aşamada benlerin yerleri işaretlenip numaralandırılır ve tek tek mikroskobik görüntüleri alınarak sisteme kaydedilir. Bu konuda uzmanlaşmış bir dermatolog tarafından incelenir ve şüpheli olduğu düşünülen lezyonların eksizyonla alınmasına karar verilir. Eğer buna karar verilmezse elde edilen görüntüler kayıt altına alınarak hasta belli aralıklarla takip edilmektedir. Takipler sırasında olumsuz bir değişiklik saptanırsa ve bu kriterler lezyonun alınmasını gerektirirse eksizyona karar verilmektedir. Dijital dermatoskopik inceleme ile yapılan takip ve karşılaştırma imkânı normal çıplak gözle yapılan ben takibine göre malign melanomu erken evrede yakalama şansını artırdığı yapılan çalışmalarda gösterilmiştir.
Yapay Zeka ile Dijital Dermatoskopi Hakkında Sık Sorulan Sorular
Hangi benler tehlikelidir? Benimde nasıl bir değişim varsa dermatoloji uzmanına gitmeliyim?
Mevcut bir benin yüzeyinde, boyutunda ve şeklinde değişiklik olmuşsa, ben üzerinde kanama, kabuklanma veya kaşıntı başlamışsa, benin şekli asimetrikse, çevresinde düzensizlik varsa, bende açık veya koyu kahve, siyah, mavi ve kırmızı gibi farklı renkler bir aradaysa, benin çapı 5 mm’den daha büyükse dermatoloji uzmanına başvurulması gerekmektedir.
Nevüs nedir?
Nevüs yani benler, melanosit adı verilen pigment hücrelerinin, yani deriye rengini veren hücrelerin çoğalması sonucu gelişmektedir. Benler doğumda mevcut olabilir ya da genellikle olduğu gibi çocukluk çağında gelişir.
Ben takibi nasıl yapılır?
Her birey ayda 1 kez kendi kendini muayene etmelidir. Kişi tüm vücudunu inceleyerek yeni bir ben çıkışı var mı ya da mevcut benlerinde bir değişiklik var mı diye bakmalıdır. Bu inceleme aydınlık bir odada yapmalıdır. Yılda 1 kez olmak üzere de bir dermatoloji uzmanına gidilerek dermatoskopik muayene yapılmalıdır. Takip çok önemlidir çünkü deri kanseri sıklığı tüm dünyada giderek artmaktadır. Deri kanserleri için de erken tanı hayat kurtarıcı bir aşamadır.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 11 Ekim 2023
Yayınlanma Tarihi: 18 Nisan 2022