Renkli Ultrason Nedir?

Ultrason görüntüleme tekniklerinden biri olan renkli ultrason, damarlardaki kan akışının normal olup olmadığını belirlemek için kullanılıyor. Yüksek frekanslı ses dalgaları yardımıyla görüntülenen damarlarda, kan akışının seyri ya da damarlardaki daralma belirlenebiliyor.

Vücudun birçok yerinde kullanılan renkli ultrason radyasyon yaymadığı için gebelik sürecinde anne adaylarına güvenle uygulanabiliyor. Gebelerin yanı sıra anne karnındaki bebeğin durumu da detaylı bir şekilde incelenebiliyor. Memorial Kayseri Hastanesi Radyoloji Bölümü’nden Uz. Dr. Mustafa Taşdemir, renkli ultrason hakkında bilgi verdi. 

Renkli Ultrason (Doppler) Nedir?

Kan damarlarının detaylı bir şekilde incelenmesi için yapılan görüntüleme tekniğine renkli ultrason denilmektedir. Renkli ultrasonda tiroid şüphesinden karaciğer kontrolüne, gebelikten kadın hastalıklarına kadar birçok alanda yapılan görüntüleme çok geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır. Tıbbi görüntüleme yöntemi olan renkli ultrasonla damar tıkanıklıkları başta olmak üzere, damar daralmaları ve diğer kan akış problemlerinin teşhis edilmesi kolaylaşmaktadır. Ultrasonografik ses dalgaları kullanılarak özellikle damarların akım yönlerine göre renklendirilmesi sonucu yapılan tetkiktir. Başka bir ismiyle doppler ultrason, kırmızı kan hücreleri gibi hareketli nesnelerden yansıyan ses dalgalarını ölçme mantığıyla çalışmaktadır. Ultrason cihazının inceleme sırasında vücut ile temas eden bölümüne prop denilmektedir. Kullanılan probun oluşturduğu ses dalgaları özellikle damarlarda kan akımı yönüne göre değerlendirilir. Görüntüleme sırasında proba yaklaşan ve uzaklaşan kan akımı mavi ya da kırmızı olarak renklendirilir.

Obstetrik USG Nedir?

Gebeliğin değerlendirilmesi için kullanılan 2. düzey obstetrik USG, normal ultrasona göre daha detaylı bir görüntüleme yöntemidir. Ayrıntılı ultrasonografi olarak da bilinen bu görüntüleme ile anne karnındaki bebeklerin normal dışı gelişimleri incelenmekte, şekil ya da fonksiyon bozukluğunun sonucu ortaya çıkan doğumsal anomaliler belirlenmektedir. ,

Renkli Ultrason (Doppler) Neden Kullanılır?

Renkli ultrason vücuttaki damarların değerlendirilmesi için yapılmaktadır.

• Ani gelişen bacak damarlarındaki tıkanıklık ve kan akım bozukluklarında,
• Beyine giden boyundaki ana damarların akım hızlarının değerlendirilmesinde,
• Beyinciğe giden akım debisinin ölçümünde,
• Karaciğer ve dalak damarlarının değerlendirilmesinde,
• Karın içerisindeki organların kanlanmasının değerlendirilmesinde,
• Tiroid bezinin kanlanmasının değerlendirilmesinde,
• Vücuttaki tümörlerin damar yapılanmasının incelenmesinde,
• Gebelik sırasında bebeklerin damarlarının değerlendirmesinde renkli ultrason yani ‘doppler’ incelemesi kullanılır.

Görüntülerde kanın nerede yavaşladığını veya durduğunu göstermekte, damarlarda olası pıhtılar tespit edilmektedir.

Ayrıca renkli ultrason şu amaçlar için de kullanılabilmektedir.

• Damarlar ve atardamarlar ile kalpteki kan akışını kontrol edilmesinde
• Daralmış veya tıkalı arterleri belirlenmesinde
• Tedaviden sonra kan akışının nasıl olduğuna
• Abdominal aort anevrizması belirlemek için

Renkli ultrasonun diğer kullanım alanları nelerdir?

Renkli ultrasonun kullanım alanı geniştir. Damar kaynaklı hastalıkların belirlenmesi, doku ve organlardaki kan damarlarının incelenmesi başta olmak üzere, damar daralmaları ve diğer kan akış problemlerinin teşhis edilmesi için de kullanılmaktadır.

Renkli ultrason kimlere yapılır?

Renkli ultrason her yaştan insana uygulanabilmektedir, herhangi bir yaş sınırı yoktur. Örneğin; her yaştan insan için bacak kısımlarında ani gelişen şişlik ve ağrı ayırıcı tanısı için renkli ultrason çekilerek toplardamarlar pıhtı açısından kontrol edilmektedir. Benzer şekilde sürekli baş dönmesi şikayetleri olan hastaların boyun damarları ve akım debileri renkli ultrason ile değerlendirmektedir. Doğuştan damar anormallikleri, damar varyasyonları ve damar ilişkileri de değerlendirilebilmektedir.

Renkli Ultrason (Doppler) Nasıl Çekilir?

Renkli ultrason, ultrasonografi tetkiki ile aynı şekilde yapılmaktadır. İki işlemde de aynı cihazlar kullanılmaktadır. Ultrasonografi cihazının üzerindeki ayarda renkli ultrason bölümü seçilmekte ve damarsal yapılar bu şekilde değerlendirilmektedir. Bu nedenle renkli ultrason ile ultrason aynı şekilde yapılmaktadır.

• Hasta test edilecek bölgenin açıkta bırakılacağı bir sedyeye uzanır. 
• Uzman hekim incelenecek bölgedeki cilt üzerine özel bir jel sürer.
• Sağlayıcı ya da dönüştürücü adı verilen değnek benzeri bir cihaz incelenecek bölge üzerinde hareket ettirilir.
• Bu sırada cihaz vücuda ses dalgaları gönderir.
• Kan hücrelerinin hareketi, ses dalgalarının perdesinde bir değişikliğe neden olur. İşlem sırasında hastalar hışırtı veya nabız benzeri sesler duyabilir.
• Kaydedilen dalgalar bir monitörde görüntülenir veya grafiklere dönüştürülür.
• Testin tamamlanması incelerek bölgeye göre yaklaşık 10-20 dakika arasında değişmektedir.

Renkli ultrason (doppler) sonucu ne zaman çıkar?

Renkli ultrason sonucu, işlemden hemen sonra çıkmaktadır. Sonuç uzman hekimler tarafından değerlendirilerek tedavi planlaması yapılmaktadır.

Renkli ultrason (doppler) hakkında sık sorulan sorular

Renkli ultrason ne sıklıkla yapılır?

Renkli ultrason yapılması için herhangi bir zaman sınırı sınırlaması yoktur. İnsan vücuduna zarar veren radyasyon olmaması nedeni ile sıklık için herhangi bir sınırlama getirilmemiştir. Gereken herhangi bir zamanda tanı koymak amacı ile renkli ultrason yapılabilir.

Renkli ultrason öncesinde nasıl bir hazırlık yapılır?

Renkli ultrason öncesinde herhangi bir özel hazırlık yapılmasına gerek yoktur. Herhangi bir ultrasonografi tetkikte yapılması gereken hazırlıklardan bir farkı da bulunmamaktadır.

• Vücudun test edilen bölgesindeki giysi ve takıları çıkartılmalıdır.
• Testten 2 saat öncesine kadar sigara ve nikotin içeren ürünler kullanılmamalıdır. Çünkü nikotin kan damarlarının daralmasına neden olabilmektedir.
• Bazı bölgelere yapılacak renkli ultrason için birkaç saat öncesinde başlayacak açlık istenebilmektedir.

Renkli ultrason radyasyon yayar mı?

Renkli ultrason gebeler için yapılan ultrasonografiden farklı olmadığından herhangi bir radyasyon yayma ihtimalide yoktur. Renkli ultrason, normal ultrasonugrafi ile aynı şekilde sadece ses dalgaları ile çalışmaktadır. Bu nedenle gebeler üzerinde güvenle yapılabilecek bir tetkiktir.

Renkli ultrason gebeler için gerekli mi?

Bazı durumlarda anne karnındaki bebekler için ya da anne adayının damar yapısını incelemek için renkli ultrason yapılması gerekebilmektedir. Anne karnındaki bebeğin beslenmesi işlevini yerine getiren göbek kordonundaki kan akımının sağlıklı olup olmadığını belirlemek için renkli ultrasonla inceleme yapılmalıdır. Aynı şekilde bebek beyin damarları ve bebek karaciğer damarları ile bebek kalp ve ana damar yapıları renkli ultrason ile kontrol edilebilmektedir.

Renkli ultrason ile ne amaçlanmaktadır?

• Bir arterde tıkanıklık veya pıhtı olduğu,
• Daralmış kan damarlarının belirlenmesi,
• Anormal kan akışı olup olmadığı.

Renkli ultrason (doppler) gebeliğin kaçıncı haftasında çekilir?

Gebeliğin varlığı belli olduktan sonra bebeğin gelişimi, anne ve bebek arasındaki damarsa durumu inceleyerek olası sorunlara müdahale edebilmek için renkli ultrason gebeliğin her haftasında çekilebilmektedir.

Renkli ultrason ile hangi sorunlar görülmez?

Yetişkin beyin damar yapıları renkli ultrasonla görülemez. Bunun için beyin tomografisi ya da beyin MR’ı çekilmesi gerekebilir.