Dijital Anjiyografi (DSA) Nedir? Nasıl Uygulanır?

Tıp alanında yaşanan teknolojik gelişmeler, görüntüleme ve tedavi yöntemlerinin de ilerlemesini sağlıyor. Beyin- damar hastalıkları gibi kalıcı fonksiyon kayıplarına yol açan rahatsızlıkların yanı sıra yaşam kalitesini düşüren hemoroid, prostat, varikosel gibi sağlık sorunlarının tanı ve tedavisi, dijital anjiyografi ile gerçekleştirilebiliyor. Girişimsel radyolojide yaygın olarak kullanılan bu teknik ile kemik ve yumuşak doku gibi yapıların görüntüden dijital olarak çıkarılması ve kan damarlarının doğru bir şekilde görüntülenmesi sağlanabiliyor. Vücutta bulunan tüm damarlara kontrast madde verilerek 3D görüntü elde edilmesini sağlayan Dijital anjiyografi yöntemi, hastalıkların ekran üzerinde detaylı incelenmesine imkan veriyor. Memorial Diyarbakır Hastanesi Girişimsel Radyoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Mehmet Kolu dijital anjiyografi ve avantajları hakkındı bilgi verdi.

Dijital Anjiyografi (DSA) Nedir?

Vücuttaki damarsal yapı ve lezyonların hem görüntülenmesinde hem de tedavisinde uygulanan yönteme anjiyografi denilmektedir. 1980’li yıllara kadar yapılan anjiyografilerde damarlarla diğer vücut dokuları aynı anda görüntüleniyordu. Daha sonra sadece damar görüntüsünü elde etmek için Dijital Subtraksiyon Anjiyografi (DSA) özelliği bulundu. Elde edilen anjiyografik görüntüden kemik ve yumuşak dokular çıkarılarak (subtraksiyon) sadece damar görüntüsü elde edildi. Dijital anjiyografi ile birlikte sadece damarları görüntüleyerek inceleme ve ileri tedaviler uygulanabilmektedir.

Dijital Anjiyografi Avantajları Nelerdir?

Dijital anjiyografinin girişimsel radyolojinin gelişmesinde çok büyük katkısı olduğu kabul edilmektedir. Özellikle 2000’li yıllardan sonra dijital anjiyografi cihazlarına yeni özelliklerin eklenmeye başlaması, günümüze kadar devam etmektedir. Üç boyutlu (3D) görüntüleme ve cone-beam CT gibi özellikler bu alandaki gelişmeleri ileri seviyelere taşımaktadır. Damar hastalıklarını ve damar kaynaklı tümörleri belirleyip tedavi etme şansı sunmaktadır. Bu özellikler sayesinde beyin damar baloncukları, karaciğer tümörleri ve prostat bezi büyümesi kolay, hızlı ve daha güvenli bir şekilde tedavi edilebilmektedir. Son zamanlarda 4D görüntülemelerin de gelişmesiyle artık beyin damar yumakları (AVM) da kolay anlaşılıp tedavisi sağlanmaktadır.  Kaliteli görüntü yapısı ile hastalığı üç boyutlu ve tomografi görüntüsü ile birlikte yansıtması ayrıntılı değerlendirme olanağı sunmaktadır..

Dijital Anjiyografi (DSA) Nasıl Uygulanır?

Dijital anjiyografi öncesi uygun saha temizliği, tansiyon ve nabız takibi yapılmalıdır. Tüm kriterlerin yerine getirilmesi sonrası kişi, dijital anjiyo cihazına alınmaktadır. Daha sonra periferik atar damar veya toplardamardan giriş yapılarak istenilen alana katater (ince uçlu boru) ve kılavuz tel yardımı ile ulaşım sağlandıktan sonra konsantre madde yardımıyla görüntüleme işlemi gerçekleşmektedir.

Dijital Anjiyografi (Dsa) İle İlgili Sık Sorulan Sorular

Dijital anjiyografi öncesi ön hazırlık gerekli midir?

Dijital anjiyografide ön hazırlık, yapılan işleme göre değişmektedir. Özellikle beyin damar hastalıklarında yapılan müdahale tanı değil de tedavi amaçlı olduğunda hastanın 12 saat aç kalması gerekmektedir. Tedavi amaçlı ise işlem genel anestezi altında hastanın tamamen hareketsiz kalması sağlanarak yapılmaktadır. Tanı amaçlı yapılan beyin damar hastalıklarında Dijital anjiyografi işlemi ise anestezi verilmeden uygulanmaktadır.

Dijital anjiyografi (DSA) kimlere uygulanabilir?

Dijital anjiyografi işlemi özellikle tomografi veya MR’ da damar hastalığı teşhisi konulan, ilaç tedavisi ile düzelme imkanı olmayan ve bu hastalığın riskli olduğu düşünülen hastalara uygulanır. Genellikle damar darlıkları, damarlarda baloncuk gibi genişlemeler ve damar yumakları oluşumunda bu işleme gerek duyulur. Son zamanlarda prostat büyümesi, hemoroid, varikosel ve miyomu olan hastalara da DSA uygulanmaktadır. DSA yapılacak hastalarda kontrast madde kullanıldığı için böbrek değerlerinin normal olması gerekir. Ayrıca hipertiroidi gibi durumlarda da DSA açısından dikkatli olunmalıdır.

Dijital anjiyografi işlemi ne kadar sürer?

Dijital anjiyografi işlemi hastalığa ve uygulanan işlem çeşitlerine bağlı olarak değişmektedir. Tanı amaçlı ise beyin anjiyo 10 ila 20 dakika arasında sürmektedir. Tedavi amaçlı yapılan işlemler arasında bulunan beyin anevrizmaları ise yaklaşık bir ila 3 saat arasında değişmektedir. Bununla birlikte karaciğer tümör embolizasyonları ise ortalama 30 dakika içerisinde sonuçlandırılmaktadır. Dijital anjiyografi süresi işleme ve hastalığa göre daha fazla veya daha az olabilmektedir.

Dijital anjiyografi sonrası dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

İşlem süresinde olduğu gibi işlem sonrasında dikkat edilmesi gereken hususlar hastalıklara göre farklılık göstermektedir. Geçirilen hastalığın kendi seyri ile alakalı bazı dikkat edilmesi gereken durumlar olabilmektedir. Hasta ve yakınlarına girişimsel radyoloji hekimi tarafından işlem sonrası gerekli bilgilendirmeler yapılmaktadır. Giriş yerinde kanama oluşmaması ve hematom gelişmemesi için önlem amaçlı kol veya el bileğinin yani başparmağın bilekle birleştiği noktadan gerçekleşen işlemlerde sıkan bandajların kullanılması önerilmektedir. Bununla birlikte işlem sonrası ilk 24 saat omuzun çok sık kullanılmaması, kasıktan işlem yapılmışsa işlem yerine birkaç saat kum torbası konması gerekebilmektedir. Ayrıca hasta işlemden sonra 24 saat dinlenip çok yürümemelidir.