Tetanoz Aşısı Nedir? Tetanoz Aşısı Yan Etkileri Nelerdir?

Tetanoz aşısı, vücudun clostridium tetani bakterisinin ürettiği toksinin neden olduğu enfeksiyonla savaşabilmesi için vücudun antikor üretmesini sağlayan koruyucu bir aşıdır. Dört tür tetanoz aşısı, tetanoza karşı korunmaya yardımcı olur ve aynı zamanda diğer enfeksiyonlara karşı da bir koruyuculuk görevi üstlenir. Tetanoz aşıları genellikle güvenli aşılardır ve çok nadir bir şekilde komplikasyon meydana gelir.

Tetanoz Aşısı Nedir?

Tetanoz aşışı, clostridium tetani bakterisinin yaralara yerleşip salgıladığı, tetanoz hastalığına neden olan tetanoz toksinine karşı vücutta bağışıklık oluşturan koruyucu aşı uygulamasıdır. Tetanoz aşısının temel amacı tetanoz hastalığına karşı koruma sağlamasıdır.

Bakteriyel bir enfeksiyon olan tetanoz hastalığına karşı koruma sağlamasıyla öne çıkan tetanoz aşısı için bebeklerin, çocukların ve her yaştan yetişkinlerin hayatları boyunca farklı zamanlarda tetanoz aşısının farklı dozlarına ihtiyacı vardır. Genel olarak dört farklı tetanoz aşısı türü mevcuttur ve bunlar farklı dozlarda uygulanarak vücuda etki eder.

Kişi tetanoz aşısı olduğunda aşı bağışıklık sistemini uyararak güçlü bir bağışıklık tepkisi yaratmaya çalışır. Tetanoz toksoidini aşıyla vücuda girdiğinde bağışıklık sistemi antikorlar oluşturarak tepki verir.

Antikorlar, vücutta belirli hastalığa neden olan bakterilerle savaşan proteinler olarak bilinir. Tetanoz aşısı olunduğunda ise bağışıklık sistemi clostridium tetani bakterisine maruz kalınma riskine karşı vücudu korumaya hazırdır. Eğer bakteriler cilde girerse, aşı ile oluşan antikorlar onları tanır ve saldırıya geçerek hastalığa engel olur.

Tetanoz Aşısı Türleri Nelerdir?

Tetanoz aşısında farklı aşı türleri mevcuttur. Kimlere hangi aşıların yapılacağı kişinin yaşı ve mevcut sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Tetanoz aşıları şöyle sınıflandırılabilir:

DTaP aşısı: Tetanoz aşısının türlerinden biri olan DTaP aşısı difteri, tetanoz ve boğmacaya karşı koruma sağlar.

Daha büyük çocuklar ve yetişkinler için:

Tdap: Difteri, tetanoz ve boğmacaya karşı koruma sağlamak amacıyla yapılır.

Td: Td aşısı ise büyük çocuklara ve yetişkinlere uygulanan bir hatırlatma aşısıdır ve yalnızca difteri ve tetanoza karşı koruma sağlar.

Tetanoz Aşısı Neden Yapılır?

Tetanoz aşısı, kişiyi tetanoz aşısından korumak amacıyla yapılır. Çocukluk çağında farklı dozlarda yapılarak başlanan aşı takviminde yetişkinlerin ise her 10 yılda bir tekrarlayıcı tetanoz aşısı yaptırması gerekir. Çünkü tetanoz aşısının koruyuculuk süresi 10 yıl olarak kabul edilir.

Tetanoz Aşısı Nereye Yapılır?

Tetanoz aşısı kas içi enjeksiyonla uygulanır. Bebeklerde ve küçük çocuklarda uyluğun dış kısmı olan vastus Lateralis kasına, yetişkinlerde ise üst kolun gövdeyle birleştiği yer olan deltoid kasına enjekte edilir.

Tetanoz Aşısı Kaç Yıl Korur?

Tetanoz aşısı için koruma süresi 10 yıldır. Her 10 yılda bir tetanoz aşısı tekrar yaptırılmalıdır. Tetanoz aşısı 3 doz olarak yapılır. İlk doz yapıldıktan sonra 1-2 ay sonra ikinci doz ve sonraki 6-12 ay içerisinde üçüncü doz yapılacak şekilde uygulanır.

Tetanoz Aşısı Ne Zaman Yapılmalıdır?

Tetanoz aşısının aşı takvimi bireyin çocuk veya yetişkin olmasına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Tetanoz aşısı özellikle çocuklarda 2, 4, 6, 18, 48. aylar ve 13 yaşında uygulanır. Bu ay veya yaşlarda yapılan tetanoz aşılarının erken yapılma nedeni tetanoz hastalığına karşı erken koruma sağlamasının amaçlanmasıdır. Ayrıca okul hayatına başlamamış ve aşı olmamış çocuklara ‘okul aşısı’ adı altında tetanoz aşısı yapılabilir.

Yetişkinlerde tetanoz aşısı

Yetişkinlerde ise 10 yılda bir tetanoz aşısının tekrarlanması gerekir. Daha önce tetanoz aşısı olmamış erişkinlere 3 doz aşı ile primer aşı şeması tamamlanır ve sonrasında bu aşı 10 yılda bir tekrarlanır. 10 yılda bir tekrarlanmasının sebebi ise tetanoz antikorlarının zamanla azalmasıdır. Bu nedenle tetanoz aşısının tekrar dozları yapılmazsa ileri yaşlarda tetanoz gelişme riski söz konusudur.

Gerek çocuklarda gerekse de yetişkinlerde yapılan tetanoz aşılarının yan etkileri söz konusu olabilir. Bu durum kişinin bağışıklık sistemiyle bağlantılıdır. Kimi bireylerde yan etkiler daha ciddi şekilde seyredebilirken kiminde ise süreç normal bir şekilde ilerler.

Hamilelikte tetanoz aşısı

Hamilelik döneminde, tercihen 27 ile 36. gebelik haftaları arasında Tdap (tetanoz, difteri ve boğmaca) aşısının yapılması tavsiye edilir. Bu aşılar özellikle yenidoğanlarda boğmacaya karşı koruma sağlamayı amaçlasa da, tetanoza karşı da bağışıklık kazandırır.

Hamilelik döneminde tetanoz aşısı yaptırılması genel olarak önerilir. Bu durum hem annenin hem de bebeğin tetanozdan korunması açısından kritik bir öneme sahiptir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), özellikle tetanoz toksoid içeren aşıların (TTCV) üreme çağındaki kadınlara, özellikle de hamilelik sırasında uygulanmasını hem annenin hem de bebeğin sağlığı için önerir.

Hamilelik sırasında Tdap aşısı yapılması, annenin bağışıklık sisteminin tetanoza karşı antikor üretimini artırır ve bu antikorlar plasenta yoluyla fetüse geçerek doğumdan sonraki ilk haftalarda bebeği de tetanoza karşı korur. Bu aşı yaklaşımı, yenidoğan tetanozu ve boğmaca vakalarının azaltılmasında da önemli bir rol oynar.

Tetanoz Aşısı Nerede Yapılır?

Tetanoz aşıları, güvenilirliği kanıtlanmış aşı merkezleriyle birlikte sağlık ocaklarında da yaptırılabilir. Koruma süresi 10 yıl olarak kabul edilen tetanoz aşılarının yetişkinlerde her 10 yılda bir tekrarlanması gerekir çünkü bu süre zarfında tetanoz aşısıyla birlikte üretilen antikorlarda azalma meydana gelir.

Tetanoz Aşısı Yan Etkileri Nelerdir?

Tetanoz aşısının uygulandığı kişilerin büyük çoğunluğunda ciddi yan etkiler ortaya çıkmasa da bazı hafif yan etkiler görülebilir. Tetanoz aşısı sonrasında en sık karşılaşılan yan etkiler, enjeksiyon bölgesinde kızarıklık, şişlik ve ağrı, hafif ateş, halsizlik, baş ağrısı, bulantı ve kusmadır. Yan etkiler yaygın değildir, görülen yan etkilerde genellikle 24 ila 48 saat içinde kendiliğinden geçer.

Tetanoz aşısı sonrasında görülebilecek yan etkiler şöyledir:

• Aşının yapıldığı yerde kızarıklık, şişlik ve ağrı
• Hafif ateş
• Halsizlik ve yorgunluk
• Bulantı ve kusma
• Baş ağrısı
• Karın ağrısı
• İshal
• Kaslarda ve eklemlerde ağrı

Tetanoz Aşısı Hakkında Sık Sorulan Sorular

Tetanoz aşısının olumsuz etkileri olur mu?

Tetanoz aşıları genellikle güvenli aşılardır ve çok ciddi yan etkilere yol açmaz ancak ortaya çıkabilecek tetanoz aşısı yan etkileri arasında yüksek ateş, aşı yapılan bölgede kızarıklık, şişlik, ağrı, halsizlik, baş ağrısı, mide bulantısı ve kusma yer alır. Bu belirtiler çocuklarda hemen hemen hiç görülmez ve daha çok yetişkinlerde ortaya çıkar.

Tetanoz aşısı ne işe yarar?

Tetanoz aşısı Clostridium tetani bakterisinin yaralara yerleşip salgıladığı, tetanoz hastalığına neden olan tetanoz toksinine karşı bağışıklık oluşturur. Aşı tetanoz hastalığının ortaya çıkmasını önler.

Tetanoz aşısından sonra duş alınır mı?

Tetanoz aşısı olduktan sonra uzman doktorun bir uyarısı olmadığı sürece duş alınabilir ya da banyo yapılabilmektedir.

Tetanoz aşısı hangi durumlarda yapılır?

Tetanoz aşısını doğru zamanda yaptırmak tetanozdan korunmanın en iyi yollarından biridir. Çocukluk çağında olunan aşılar sayesinde 10 yılda bir yapıldıktan sonra koruyuculuğunu devam ettirir. Bu yüzden bir yara, çizik ya da enfeksiyona açık olan yaraların korunmasın için tetanoz aşısı yaptırılmalıdır.

Tetanoz aşısı dozları nedir?

Tetanoz aşısı çocuklarda 2, 4, 6, 18, 48 aylar ve 13 yaşında uygulanır. Erişkinlerde ise 10 yılda bir tekrarlanır.

Tetanoz aşısı yapılmazsa ne olur?

Tetanoz aşısı uygulanmazsa özellikle kirli yaralanmalar sonucunda ortaya çıkan tetanoz hastalığı ölümle sonuçlanabilir. Yaygın tetanoz hastalığında hastaların %10-30’u uygulanan tedavilere rağmen kaybedilebilir. Tetanoz hastalığından korunabilmek için herkese tetanoz aşısı uygulanmalı ve erişkinlerde 10 yılda bir aşı tekrarlanmalıdır.

Tetanoz aşısı sonrasında gelişen ağrı için ne yapılabilir?

Tetanoz aşısı sonrasında ortaya çıkan ağrı, ateş gibi yan etkiler için parasetamol ve ibuprofen kullanılabilir. Aşının uygulandığı bölgede ortaya çıkan ağrı ve şişlik için soğuk uygulama yapılabilir. Buz torbasını günde birkaç kez 20 dakika süreyle uygulayabilirsiniz. Buz veya buz torbasını cildinize direkt olarak uygulamamalısınız. Bir havlu veya ince bir kumaşa sararak kullanabilirsiniz.

Çocuğum ne zaman tetanoz aşısı olmalı?

Tetanoz aşısı çocukların rutin aşı takviminde mevcuttur. Çocuklara 2, 4, 6, 18, 48 aylar ve 13 yaşında tetanoz aşısı uygulanır. Daha sonra 10 yılda bir aşı tekrarlanır.

Çocuklar neden tetanoz aşısı olmalı?

Tetanoz ölümle sonuçlanabilen çok ciddi bir hastalıktır. Tetanoz aşısı ise hem çok güvenilir hem de çok etkilidir. Tetanoz aşısı hastalığın ortaya çıkmasını önler. Bu nedenle, tüm çocuklara zamanında ve aşı şemasına uygun şekilde tetanoz aşısı uygulanmalıdır.

Hangi aşılar tetanoza karşı korur?

Sadece tetanoz aşısı tetanoza karşı korur. Tetanoz aşısı farklı kombinasyonlar halinde sunulmaktadır. Örneğin, erişkinler için tetanoz-difteri, çocuklar için tetanoz, difteri, boğmaca, çocuk felci ve Haemophilus influenza tip B’ye karşı korunma sağlayan aşılar mevcuttur.

Tetanoz aşıları güvenli midir?

Tetanoz aşıları son derece güvenilirdir. Ancak bazı kişilerde yan etki görülebilir. Tetanoz aşısında ağrı, şişlik, bazen ateş, baş ağrısı, halsizlik gibi günlük aktiviteyi etkilemeyen hafif yan etkiler ortaya çıkabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.