Lavman Nedir? Lavman Nasıl Yapılır, Faydaları Nelerdir?

Lavman, bağırsağın boşalmasını sağlamak, bağırsağı temizlemek veya uyarmak için anüs yoluyla rektum ve kalın bağırsağa sıvı ya da gaz enjekte edilmesidir. Lavman, kabızlık ve benzeri sorunları tedavi etmek için yıllardır başvurulan yöntemler arasında yer alır ancak lavmanı bir uzmana sormadan yapmak bazı rahatsızlıklara da neden olabilir. 

Lavman Nedir?

Lavman, dışkı hareketlerini uyarmak(kabızlığı gidermek), ilaç vermek, tıbbi muayeneye hazırlamak veya tıbbi görüntülemeyi kolaylaştırmak(kolonoskopi gibi) için kalın bağırsağı ve rektumu boşaltmak için rektuma sıvı ya da gaz enjekte edilmesi işlemidir. Lavman tıbbi bir prosedür olarak kabul edilir ve bir sağlık uzmanı tarafından uygulanması en sağlıklı yöntemdir. 

Lavman uygulaması uzun yıllardır özellikle bağırsak sağlığı ve kabızlık tedavisi için uygulanır. Özellikle antik dönemlerde, Mısırlılar ve Romalılar tarafından geleneksel tıp alanında kullanılan lavman uygulaması 19. yüzyılla birlikte modern tıbbın içine dahil olmuştur. 

Modern tıbbın kabul ettiği lavman uygulamasının faydaları arasında bağırsak temizliği yapması ve kabızlığa iyi gelmesi yer alır. Lavman uygulamasıyla birlikte dışkının vücuttan daha rahat ve yumuşak bir şekilde atılması amaçlanır.

Lavman Türleri Nelerdir?

Lavman, bağırsakları temizlemek, sindirim sistemini desteklemek ve özellikle şiddetli kabızlığı gidermek için uygulanan etkili bir tedavi yöntemidir. Vakanın durumuna göre farklı lavman türleri uygulanabilir. Bunların başında temizleyici lavman, medikal lavman, yağ bazlı lavman, hipertansif lavman ve su-tuz çözeltisi lavmanı gelir.

Temizleyici lavman uygulaması

Lavman çeşitlerinin başında gelen temizleyici lavman, bağırsakların hızlı bir şekilde boşaltılmasını sağlar. Hızlı bir şekilde boşaltım için özel sıvılar kullanılır. Temizleyici lavman uygulaması genellikle kabızlık, toksinlerin atılması veya cerrahi işlemler öncesinde bağırsakların temizlenmesini içerir. Aynı zamanda en yaygın uygulanan lavman türüdür.

Medikal lavman uygulaması

Medikal lavman işlemi daha çok hemoroid ve inflamatuar bağırsak hastalığı olan kişilere uygulanır. Bu hastalıkların tedavisi için tercih edilen medikal lavman uygulamasında özel sıvılar söz konusudur ve amaç hastalıkların semptomlarını azaltmaktır.

Yağ bazlı lavman uygulaması

Yağ bazlı lavman uygulamasında amaç özellikle dışkıyı yumuşatmak ve bağırsakların sağlıklı hareketini desteklemektir. Bağırsakların sağlıklı bir şekilde hareket etmesi ve bunun akabinde dışkının yumuşaması özellikle kabızlık için önemlidir. Genellikle mineral yağı gibi yağların kullanıldığı bu yöntem, kabızlık sorunu yaşayan bireyler için önerilir. Aynı zamanda yağ bazlı lavman uygulamasının başlıca faydaları bağırsak duvarını kaplayarak dışkının kayganlaşmasını sağlaması ve dışkının daha kolay dışarı atılmasına yardımcı olmasıdır.

Hipertansif lavman uygulaması

Bir diğer lavman türü olan hipertansif lavman ise genellikle sıvı kaybı veya şiddetli kabızlık durumlarında kullanılır. Hipertansif lavman türünün içeriğinde yüksek oranda tuzlu çözeltiler bulunur. Hipetansif Bu tür lavmanlar, bağırsakları hızlı bir şekilde boşaltma yeteneğine sahipken, aynı zamanda vücutta su dengesini de düzenlemeye yardımcı olur.

Su ve tuz çözeltili lavman uygulaması

Su ve tuz çözeltili lavman uygulamasının içinde normal tuz ile hazırlanmış tuzlu su bulunur. Bu çözeltinin amacı bağırsakların temizlenmesi ve sindirim sisteminin düzenlenmesidir. Bu tür lavman, genellikle evde pratik bir şekilde uygulanabilir ve kabızlık tedavisinde yaygın olarak kullanılır.

Lavman Hangi Durumlarda Yapılır?

Lavmanın kullanıldığı durumlar aşağıdaki gibidir;

• Kabızlığın tedavisinde
• Kolonun temizlenmesinde (kolonoskopi öncesi) veya detoks için
• Bağırsakların tıbbi bir test veya muayene için hazırlanmasında
• Radyolojik tıbbi görüntüleme için hazırlık aşamasında

Lavman, kronik veya şiddetli kabızlığı olan hastalarda kullanılır. Lavmanın yanı sıra diyet, egzersiz, dışkı yumuşatıcıları ve oral müshillere de başvurulabilir.

Lavman ayrıca kolonoskopi veya esnek sigmoidoskopi gibi işlemlerden önce uygulanır. Çünkü lavman sayesinde gastrointestinal sistem temizlenir ve anormalliklerin tespit edilmesi kolaylaşır.

Kolorektal cerrahiden önce kolonu temizlemek ve komplikasyon olasılığını azaltmak için lavman önerilir. Ek olarak, bir lavman yoluyla radyoaktif kontrast boya enjekte etmek, X-ışını görüntülemeyi kolaylaştırır.

İnflamatuar bağırsak hastalığı (IBH) dahil olmak üzere bazı durumların tedavisinde lavman ile ilaç verilebilir. Bu tedavi genellikle lavman sıvısının ulaşacağı kolonun son bölümünde bulunan iltihaplanmayı giderir. İlacın işe yaraması için geceleri kullanılması tavsiye edilir.

Lavman Nasıl Yapılır?

Lavman işleminde lavmanda yer alan sıvı içerikli tüp rektuma doğru itilip içeri sokularak bağırsaklara doğru akış sağlanır. Burada amaç lavmanı rektumun son kısmına göndermektir. Çoğu anal lavman ürünü için talimatlar aynı adımları içerir. Herhangi bir rahatsızlığı sınırlamak ve lavmanın ucunun sorunsuz bir şekilde girmesini sağlamak için önce vazelin gibi bir kayganlaştırıcı anüse ve lavman şişesinin ucuna sürülebilir.

Lavman küçük bir torba veya şişenin ucunda bir ağızlığa sahiptir. Bu kap, vücuda enjekte edilen sıvıyla (bazen tuz ve su, bazen mineral yağ) doldurulur. Anüse ulaşmak için en uygun pozisyon bir diz bükülerek yan tarafa doğru yatılır ve ucu anüse sokularak sıvı enjekte edilir. Bazı durumlarda, lavmanda kullanılan sıvı sadece tuzlu su veya kabartma tozu ile karıştırılmış sudur. Bazı lavmanlar müshil içerir. Lavmanın neden kullanıldığına bağlı olarak sıvının türü değişebilir.

Hangi lavmanı kullanacağınızdan emin değilseniz bir uzmana danışmalısınız.

Lavman çeşitleri şu şekildedir;

Bisacodyl: Bisacodyl, özellikle kolonoskopi gibi bir prosedürün hazırlanmasında kullanılan lavmanlarda sıklıkla kullanılan bir müshildir.

Mineral yağ: Mineral yağ hem kayganlaştırıcı hem de müshildir. Bu, kabızlığı tedavi etmek için kullanılan lavmanlarda, anüs ağrıdığında veya hemoroid varsa özellikle yararlıdır.

Tuzlu su çözeltisi: Kabızlık durumlarında tuzlu su lavmanı önerilebilir.

Lavman Evde Nasıl Uygulanır?

Lavmanı uygulamak adına pozisyon için makata bağırsak boşaltım hareketi verilirse (dışkı atım hareketi sağlanması), uç daha kolay yerleştirilir. Bu hareket, makatın (anüs) etrafındaki kasların gevşemesini sağlar. Daha sonra;

Lavman şişesinin ucu makat merkezini hedefleyerek, sabit bir basınçla nazikçe rektuma yerleştirilir ve sıvının neredeyse tamamı boşalana kadar şişe sıkılarak uygulanır. Sıvı boşaltıldıktan sonra ucu rektumdan çıkarılır ve bağırsakta boşaltım hareketi başlayana kadar pozisyonun korunmasına dikkat edilmelidir.

Lavmanın Faydaları Nelerdir?

Lavman; bağırsakları temizlemek, dışkı hareketlerini uyarmak, ilaç vermek, tıbbi muayeneye hazırlanmak veya tıbbi görüntülemeyi kolaylaştırmak için kalın bağırsağı ve rektumu boşaltarak temizleme işlemidir. Lavman aynı zamanda bağırsak rahatsızlığını gidermek ve dışkı yapma yeteneğini geliştirmek için faydalı bir tedavi yöntemidir. Kabızlık, IBH tedavisinde veya bir işlem için hazırlanırken ara sıra kullanım için güvenlidirler. Ancak bunun dışında tercih edilmemeli ve uzman bilgisi dışında yapılmaması önerilen tedavi yöntemlerinden biridir.

Lavman uygulamasının faydaları şöyle sıralanabilir:

• Lavman bağırsakları temizlemeye yardım eder
• Dışkı hareketlerini uyarır ve kabızlığı giderir
• Kalın bağırsak ve rektumu boşaltarak temizler
• Sindirim sağlığını destekler

Bağırsakları temizlemeye yardım eder

Lavman uygulaması, içerdiği özel sıvılar sayesinde bağırsaklar hareketlerini kolaylaştırarak temelde bağırsak temizliği yapar. Bu bağırsak temizliği daha sağlıklı bağırsak hareketlerine katkı sağlar ve özellikle dışkı performansını iyileştirir.

Dışkı hareketlerini uyarır kabızlığı giderir

Düzeni olarak yapılan lavman uygulamaları bağırsakların daha kolay çalışmasını sağlar ve dışkıyı yumuşatır. Dışkının yumuşatılması dışkının vücuttan daha kolay atılmasını sağlar ve özellikle kabızlığın giderilmesine yardım eder.

Kalın bağırsak ve rektumu boşaltarak temizler

Farklı türleri bulunun lavman uygulaması temelde kalın bağırsak ve rektum boşalıp temizlenmesini sağlayan etkili ve pratik bir tedavi yöntemidir.

Sindirim sağlığını destekler

Sindirimin sağlıklı olması bağırsak sağlığıyla doğrudan ilişkilidir. Lavman uygulaması bağırsak sağlığını iyileştirerek aynı zamanda sindirim sağlığını da desteklemiş olur. Bu da sağlıklı bağırsaklar ve sağlıklı bir sindirim sistemi demektir.

Lavmanın Riskleri Nelerdir?

Lavman hiçbir zaman bir uzman bilgisi dışında yapılmamalıdır. Lavman bazı kişiler için önemli minerallere dayanan vücut fonksiyonlarını bozabilecek dehidrasyon veya ilgili elektrolit kaybına neden olabilir. Bu nedenle uzman kontrolü önemlidir. Bu risk altında olan kişilere lavman önerilmeyebilir.

Bunların dışında lavman uygulamasının rektumu tahrip edip karın ağrısı ve kramp gibi yan etkilere yol açma riski de bulunabilir. Bu yüzden lavmanın uzman bir profesyonel eşliğinde yapılması önemlidir.

Lavman uygulaması sonrası meydana gelebilecek potansiyel riskler şöyledir:

• Ağrı ve rahatsızlık hissi: Özellikle hemoroidi olan kişilerde lavman uygulaması ağrı ve rahatsızlık hissine yol açabilir. 
• Rektumun delinme ihtimali: Lavman uygulamasında dikkatli olunmazsa rektum yırtılması meydana gelebilir. Özellikle kanlı dışkılama ve bölgedeki kırmızılık yırtık göstergesi olabilir.
• Kolonda hasar: Kolon bölgesinin çok fazla sıvı ile boğulması da doku yırtılmasına neden olabilir. Özellikle dokuyu zayıflatan bir işlem olan kolon ameliyatı geçirenlerde risk biraz daha fazladır.
• Enfeksiyon: Lavmanın yapılacağı malzemeler temiz değilse lavman yoluyla vücuda bakteri gireiblir.. Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerin lavman yaptırması pek önerilmez. 
• Kronik kabızlık. Lavmanları aşırı kullanmak, kolonun dışkı yapılmasına yardımcı olmak için kullandığı "kas hafızasını" kaybetmesine neden olabilir. Bu da uzun vadeli kabızlık sorunlarına yol açabilir.
• Elektrolit dengesizliği. Kronik böbrek hastalığınız (KBH) varsa sodyum fosfat lavmanlarından kaçınmalısınız. Bu tür lavman uygulamaları elektrolit dengesini tehlikeli seviyelere çıkarabilir.

Lavman Tedavisi Hakkında Sık Sorulan Sorular

Lavman işlemi ne demek?

Lavman işlemi, bağırsakları temizleyerek dışkılamaya yardımcı olmak için doğrudan rektuma sıvı enjekte edilmesini içeren bir tedavi yöntemidir. Çoğu kişide lavman işlemi kabızlığı gidermek ve kolonoskopiye hazırlanmak için kolon temizliği olarak uygulanır. Lavman tedavisi özellikle şiddetli kabızlık vakalarında yaygın olarak uygulanır. 

Lavman acıtır mı?

Lavman normal durumlarda bir ağrıya neden olmaz. Ancak ilk kez lavman yapıyorsanız, hafif bir rahatsızlık hissedebilirsiniz. Eğer şiddetli ağrı hissedilirse bu durum altta yatan bir sorunun işareti olabilir.

Lavman ne kadar sürede etkisini gösterir?

Bir lavmanın etkili olması ortalama bir saat kadar sürer ancak genellikle 5 dakika içinde bağırsaklarda hareketlenme başlar. Olumsuz etki(ler) meydana gelirse, kötüleşmeden önce bir doktora görünmek önemlidir. Evde lavman kullanmayı düşünen kişi, güvenli olduğundan emin olmak için doktoruyla konuşmalıdır.

Lavman ne işe yarar?

Lavman uygulamasının amacı temelde bağırsak temizliği yapmasıdır. Özellikle kabızlığı olan kişiler için önerilen ve uygulanan lavman tedavisi etkili ve pratik bir işlem olmakla birlikte uzman kişiler tarafından yapılmalıdır. Lavman işlemiyle birlikte bağırsak temizliği yapılması aynı zamanda dışkı performansını iyileştirir ve sindirim sistemini düzenler.

Lavman işleminden ne kadar sonra dışkı yapılır?

Çoğu lavman işleminde 15 dakika içinde dışkı yapılabilir ancak bu durum kullanılan lavmanın türüne de bağlıdır. Baz lavman türlerinin bağırsakları temizlemesi bir saate kadar sürebilir. Bir lavmanın temel faydalarından biri anında rahatlama sağlamasıdır. Lavman yaptırdıktan sonra ilk bir saat tuvalete yakın durmak her ihtimale karşı daha sağlıklıdır.

Yanlış lavman uygulamalarının riskleri nelerdir?

Yanlış uygulanan bir lavman, rektum/kolondaki dokuya zarar verebilir, bağırsak perforasyonu ve cihaz steril değilse enfeksiyonlara neden olabilir. Düzenli olarak lavman yapmak (haftada iki ila üç kez) bağırsaktaki kaslara zarar verebilir. Düzenli lavman kullanımı da hiponatremiye yol açabilir.

Lavman dehidrasyona yol açar mı?

Lavman bazı kişiler için önemli minerallere dayanan vücut fonksiyonlarını bozabilecek dehidrasyon veya ilgili elektrolit kaybına neden olabilir. Bu nedenle uzman kontrolü önemlidir. Bu risk altında olan kişilere lavman önerilmeyebilir.