Poligrafi nedir? Kimlere yapılır?

Evde yapılan uyku testi yani poligrafi, uyku sırasında kişinin farkında olmadan horlama, uykuda nefes durması gibi birçok sorunun belirlenmesinde önemli rol oynuyor. Yaşam süresinin üçte birini oluşturan uyku, yeterli ve düzenli olmadığı takdirde birçok sağlık sorunu ortaya çıkabiliyor. Kişide uyku bozuklukları, obezite, hipertansiyon, diyabet, kalp krizi veya inme gibi çeşitli ciddi sağlık sorunları görülebiliyor. Evde de yapılabilen (poligrafi) uyku testinin sonucunda daha net teşhis konulabiliyor. Memorial Kayseri Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Prof. Dr. Nergiz Hüseyinoğlu, evde uyku testi hakkında bilgi verdi.

Poligrafi nedir?

Poligrafi yani evde yapılan uyku testi, uykunun kalitesini belirlemek ve uyku bozukluğunun nedeni bulmak için bütün gece boyunca seyyar bir cihaz yardımıyla veri kaydı yapılan bir işlemdir. İşlem sonucunda elde edilen verilerle, özellikle solunumun ritmi ile derinliği, horlama sıklığı ve düzeyi, solunum durması ve süresi, kandaki oksijen düzeyi ölçülmektedir.

Poligrafi sırasında hangi değerler ölçülür?

• Solunum yollarındaki hava akışı
• Uykuda solunum durması ve oranı
• Horlama
• Kan oksijen düzeyleri
• Vücut pozisyonu
• Nabız sayısı
• Kandaki oksijen düzeyi

Poligrafi kimlere yapılır?

Evde uyku testi en çok aşağıda belirtilen durumlarda yapılmaktadır:

• Horlama ve uyku apnesi: Uyku apnesi, genellikle horlama ve uykuda birden fazla en az 10 saniye süre ile solunumun kesilmesi veya yüzeyselleşmesi ile seyreden bir hastalıktır. Bu hastaların uykusu dinlendirici olmamakta, geceleri defalarca boğularak uyanabilmektedirler. Bazı durumlarda, hastalar horlamanın ve uykuda solunumun kesilmesinin farkında bile olmazlar. Ayrıca uyku apnesi olan hastaların gece terlemesi ve sıkça mide asidi reflüsü de olabilmektedir. Hastalar gün içinde aşırı yorgunluktan, dikkat eksikliğinden ve uyku halinden şikayetçidirler. Uyku apnesi tedavi edilmediğinde kalp krizi, inme, diyabet veya yüksek tansiyon gibi hayati tehlikesi olan hastalıklara yol açmaktadır. Ayrıca, bu hastalarda ciddi obezite ve diğer hormonal bozukluklar görülmektedir. Bu şikayetleri olan hastalar vakit kaybetmeden uyku hastalıkları uzmanına başvurmalıdır. Uyku testi için hastaya eve götürmesi için seyyar poligrafi cihazı verilmekte ve uyku sırasında birçok hayati fonksiyonlara ait sinyaller kaydedilmektedir. Uyku testi sonucu uyku apnesinin varlığı belirlenirse, hastalık kişiye uygun yöntemlerle tedavi edilebilmektedir.

Poligrafi nasıl yapılır?

Genelde sağlık kuruluşlarında yapılan polisomnografi (uyku testi) günlük uyku alanı dışında başka bir yerde uyumanın uykusuzluğa neden olabileceği nedeniyle evlerde de yapılmaktadır. Poligrafi olarak bilinen evde uyku testinde hastanın konforunu, gece yataktaki hareketlerini ve uyku kalitesini bozmayacak şekilde tasarlanmış uyku cihazları kullanılmaktadır. Bu cihazların nasıl kullanılacağı hastaya tarif edilmektedir. Hastalar evlerine götürdükleri cihazların elektrotlarını kolayca vücutlarına bağlayabilmektedir. Cihaz bir sonraki gün tekrar hastaneye götürülmektedir. Veriler uzman hekim tarafından değerlendirilmektedir. 

Poligrafi hakkında sık sorulan sorular

Poligrafi ne kadar sürer?

Poligrafi diğer testler gibi kısa süreli değildir. Testin süresi kişinin uyku süresi kadardır. Gece çalışanlar için ise gündüz de uygulanabilmektedir.

Poligrafi öncesi ne yapılmalı?

Hasta herhangi bir ilaç kullanıyorsa, doktora bu konuda bilgi verilmelidir. Test günü uykusuzluğa neden olan alkol, sigara, çay, kahve ve gazlı içecekler tüketilmemelidir. Akşam yemeğinde ağır besinlerden uzak durulmalı, ancak aç kalınmamalıdır.

Poligrafinin riski var mı?

Poligrafinin sağlık açısından kesinlikle bir riski yoktur. Evde yapılan poligrafi sırasında kullanılan cihazlar son derece güvenilirdir.

Poligrafi çocuklara yapılır mı?

Evde uyku testi, çocukluk çağı obstrüktif uyku apne sendromu (OSAS) tanısında da kullanılmaktadır.

Poligrafi hamilelere yapılır mı?

Gebelerde uyku ile ilgili solunum bozuklukları, uyku bozukluklarına neden olabilmektedir. Gebeliğe bağlı fizyolojik ve hormonal değişiklikler uyku apnesine yol açabilmektedir. Poligrafi güvenli bir şekilde kullanılmaktadır. Kullanılan cihazların anne karnındaki bebeğe bir zararı yoktur.

Poligrafi yapılmadan önce nelere dikkat edilmeli?

• Uyku testi yapılacak gecenin gündüzünde uyunmamalıdır.
• Uyku testi yapılacak gecenin gündüzünde aşırı çay, kahve ve alkol tüketilmemelidir.
• Uyumak için kullanılan herhangi bir ilaç var ise bu ilaçlar kullanılmamalıdır.

Poligrafi sonucunda uyku apnesi tanısı konulursa ne yapılır?

Uyku testi sonucunda uyku apnesi tanısı konulması halinde, uzman hekimin önereceği ileri tetkiklerin (hastanede uyku testi- PSG) yanı sıra; tedavi amacı ile kilo verme, ağız içi apareyler, kulak- burun boğaz ve göğüs hastalıkları uzmanının görüşü ve CPAP tedavisi   de kullanılabilir.

Poligrafiden önce düzenli içilen ilaçlar kullanılır mı?

Poligrafiden önce düzenli kullanılan ilaçların içilmesinde herhangi bir sakınca yoktur. Ama bu ilaçlar konusunda uzman hekime bilgi verilmesi gerekir. Herhangi bir tıbbi özel durum olması halinde, hekim bazı ilaçların o gün kullanılmasını istemeyebilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.