Mediastinoskopi nedir?

Akciğer kanserinde hastaların geçirdiği işlemlerden biri olan mediastinoskopi, kanserin farklı yerlere yayılıp yayılmadığını tespit eden, kanserin evrelenmesinde yardımcı olan ve genel anesteziyle yapılan bir girişimdir. Akciğer kanseri, lenfoma, sarkoidoz, lenfoma, mediastinal tümörler gibi önemli rahatsızlıklarda mediastinoskopi tedavi stratejisi belirleme açısından önemli bir rol oynar. Güvenilir bir işlem olan mediastinoskopi altın standartta bir yöntem olarak bilinir. Küçük bir kamerayla göğüs bölgesini inceleyen yöntemin riski düşüktür. Memorial Sağlık Grubu Göğüs Cerrahisi Bölümü uzmanları mediastinoskopi işlemi hakkında bilgi verdi.

Mediastinoskopi nedir?

Göğüs hastalıklarında mediastinal tümörlerin tanısında kullanılan bir tanı yöntemi olan mediastinoskopi önemli bir işlemdir. Kalp ile akciğer arasındaki mediastinum olarak adlandırılan boş bölüme özel bir araç ile girilir. Girişim hastanın boyun kısmından olur ve nefes borusu dışından ilerleyerek boş bölgeye gidilir. Bu bölgeden biyopsi alınır. Mediastinoskopi, bilgisayarlı tomografi ve nükleer tıp gibi yöntemlerin yanında güvenilir bir uygulamadır. İşlemin bir diğer özelliği de genel anestezi ile yapılmasıdır. İnceleme mediastinoskop ismi verilen bir aletle yapılır. Bu alet küçük bir kamerası olan, uzun, ince ve esnek bir tüpten oluşur. Uzman doktor göğüs ortasındaki ve çevresindeki yapıları inceler. Kamera ile alınan görüntüler bilgisayara kaydedilir. Akciğer kanseri, lenfoma, sarkoidoz, lenfoma, mediastinal tümörler gibi önemli rahatsızlıklarda mediastinoskopi tedavi stratejisi belirleme açısından önemli bir rol oynamaktadır. Son dönemlerde PET gibi tanı yöntemlerinin yanında mediastinoskopi altın standartta bir yöntemdir. Morbidite ve mortalitesi de düşüktür.

Mediastinoskopi hangi hastalıklarda kullanılır?

Akciğer ve lenf düğümleri arasındaki alanlarda şüphe varsa bu işlem uygulanır. Genellikle akciğer kanserini kontrol etmek ve bu kanseri evrelemek için bu yönteme başvurulur. İşlemde lenf düğümlerini çıkarmak ve biyopsi yapmak mümkündür. Bunun yanında timüs bezi tümörü, yemek borusu kanseri ve lenfoma olan kişilerde de uygulama yapılabilir. Lenf düğümleri, kalp ve damarları, nefes borusu, yemek borusu, halk arasında iman tahtası üzerinde, tiroid bezinin altında bulunan timüs bezi bu yöntemle incelenebilmektedir. Timüs bezi lenfositlerin vücut hücreleri ve vücuda zararlı olabilecek yabancı hücreleri ayırt etmeyi öğrendikleri bölgedir. Bu yöntem sayesinde lenfoma, timoma, tiroid kitleleri, metastatik karsinomlar, sarkoidoz, bronş kistleri, nörojen tümörler, paratiroid tümörleri, teratoma, gastroenterik herni ile ilgili veriler de alınabilir. Akciğer kanserinin ameliyatının öncesinde evreleme için kullanılmakla birlikte burada alınan lenf bezi biyopsisinde eğer kanser hücresine rastlanırsa ameliyat önerilmez. Bu anlamda tedavi stratejisi açısından önem taşır.

Mediastinoskopi nasıl yapılır?

Mediastinoskopi genel anestezi altında yapılır. Hastaya damar yolundan bir ilaç verilir. İşlem için hastanın boğazına bir tüp takılır ve hasta bir solunum makinesine bağlanır. Göğüs kemiğinin hemen üzerinden küçük bir kesi yapılır ve sonrasınsa mediastinoskop cihazı göğüs içine girilir. Cihazda ışık ve kamera vardır. Bu sayede göğüs kısmı, akciğerler, çevre bölge incelenir ve biyopsi örneği alınır. İşlemden sonra cihaz çıkarılır. Kesi yeri kapatılır. Hasta uyandırılır ve solunum cihazından ayrılır. İşlem sonrasonda anestezi nedeniyle hafif bir sersemlik olabilir.

Mediastinoskopi hakkında sık sorulan sorular 

Mediastinoskopi sonrası neler olur?

Hasta bir sorun olmadığından emin olunana kadar yakından izlenir. Hastanın ağız ve boğaz kısmı uyuşuk olabileceğinden bu uyuşma bitene kadar yemek ve içmek için izin verilmez. Uyuşma geçince, işlemden bir gün sonra boğaz ağrısı, ses kısıklığı veya öksürük görebilir. Kesi yerinde hafif ağrılar yaşanabilir. Eğer işlem ayakta yapıldıysa işlemden birkaç saat sonra eve gidilebilir. İşlem sırasında hastanın yanında bir refakatçi olması önemlidir. İşlemden sonra hastaların mutlaka takip randevusu alması gerekir. Ayrıca işlemden sonra doktora hangi ilaçların kullanılıp kullanılmayacağı sorulmalıdır. İşlem sonrası boğazda ağrı varsa daha yumuşak besinlerle beslenilmesi tavsiye edilir.

Mediastinoskopi sonrası kesi bakımı nasıl yapılır?

Kesi bölgesinde pansumanlı bir bez bırakılır. Bu bez 24 saat tutulmalıdır. 24 saat sonra atılabilir ve duş alınabilir. Ancak kesi bölgesi hırpalanarak temizlenmemelidir. Sadece sabun ve suyun kesi yeri üzerinden akmalıdır. İşlemden sonraki 10 gün içinde küvet banyosu, yüzme havuzundan uzak durulmalıdır.

Mediastinoskopi komplikasyonları nelerdir?

Mediastinoskopi güvenilir bir işlem olsa da bazı riskleri vardır. Bu riskleri şöyle sıralamak mümkündür:

• Zatürree
• Kanama
• Ses kısıklığı
• Kesi yeri enfeksiyonu
• Akciğer bölümünün çökmesi

Eğer işlem sonrasında dikiş yerinde kanama, ateş, göğüs ağrısı, boyunda şişlik, nefes darlığı, yutma güçlüğü, iyileşmeyen ve kötüye giden ses kısıklığı varsa mutlaka işlemi yapan doktora başvurmak gerekir.

Mediastinoskopi öncesi nelere dikkat edilmeli?

Hastanın kullandığı tüm ilaçlar, vitaminler de dahil, bitkisel ürünlerle birlikte ve ilaç alerjisinin olup olmadığı doktora bildirilmelidir. Kan sulandırıcı kullanılıyorsa doktor bunun bırakılmasını isteyebilir. İşlemden en az 8 saat önce hiçbir şey yenilip içilmemelidir. Doktor ve hemşire hastayı bu konuda bilgilendirecektir. Steroid olmayan antienflamatuar ilaçların,  E vitaminlerinin doktorun önereceği şekilde bırakılması uygundur. Diyabet için ilaç kullanan hastaların diyabet ilaçlarıyla ilgili doktoruyla görüşmesi uygundur. Daha öncesinde kalple ilgili problemi olan hastaların mediastinoskopi ile ilgili onay alması da önemlidir. İşlem öncesinde sadece doktorun verdiği ilaçlar kullanılmalı onlar da birkaç yudum suyla alınmalı. Herhangi bir krem, pudra, deodrant vb bir ürün kullanılmamalıdır. Metal nesneler giyilmemelidir. Piercing, küpe, takı gibi ürünler giyilmemelidir. Kontakt lens kullanılıyorsa kullanılmamalıdır. Kullanılan tüm ilaçların, tıbbi kremlerin hastanın yanında olması gerekir.

Mediastinoskopi endikasyonları nelerdir?

Mediastinoskopinin esas amacı bilinen bir akciğer kanserinin tespit edilip, gerekirse şüpheli alanın alınmasıdır. Eğer mediastinoskopi lenf nodülü yoksa opere etme şansı yüksektir. Mediastinoskopinin bir diğer amacı da primer ya da sekonder bir hastalığın teşhisidir. Bunları  akciğer, özofagus veya gögüs kanserleri granülomatöz hastalıklar sarkoidoz, Tbc, hodgkin, pnomokonyozis, retrosternal paratiroit, substrenla tirod, trakea tümörleri, mediasten kistleri olarak sıralamak mümkündür. Tüm bunlardan başka mediastinoskopi tedavi amaçlı da kullanılabilmektedir.

Mediastinoskopi ne kadar sürer?

Kişiden kişiye göre değişmekle birlikte 45 ile 60 dakika arasında sürmektedir. Fakat bu süre uzayabilir.

Mediastinoskopi öncesinde hangi testleri yaptırmak gerekir?

İşlemden önce başka testlere de ihtiyaç olabilir. Bu testler şöyle sıralanabilir:

• Kan testleri
• Göğüs röntgeni
• EKG
• Ciğerlerinizin düzgün çalışıp çalışmadığını kontrol etmek için testler
• Kilo ölçümü
• Kan basıncı ölçümü
• Ateş ölçümü
• Kalp ve solunum hızı ölçümü

Mediastinoskopi sonuçları ne zaman çıkar?

Sonuçlar genellikle 1 veya 2 hafta içinde çıkabilir. İşlemi yapan doktor laboratuvara gönderilen parçalarla ilgili hastaya bilgi verebilir. Sonuç bekleme süreci endişelendirebilir, bu konuyla ilgili doktorla mutlaka irtibata geçmek doğru olur.

Meidastinoskopide metastaz tespit edilmezse ne olur?
Eğer kanser hücreleri diğer bölgelere yayılmamışsa hastalıklı bölge mediastinoskopi ile temizlenir. Eğer lenf bezlerine yayılım varsa ameliyat yapılmaz ve hastaya kemoterapi ve eğer gerekli görülürse radyoterapi verilir.

Mediastinoskopiyi kim buldu?

1954 senesinde mediastinal lenf nodlarının keşfedilebileceği fikri ilk olarak Harken tarafından ortaya atılmıştı. Bundan 4 sene sonra yani 1959 senesinde Carlens bir skopi geliştirdi ve lenf nodlarından biyopsi alınacağını keşfetti. Bu sistem de günümüze kadar geldi. Günümüzde mediastinoskopi akciğer kanserlerinin evrelendirilmesini ve mediastinal kitleleri tanımakta kullanılmaktadır.

Kaç tür mediastinoskopi vardır?

Mediastinoskopi dört şekilde uygulanabilir. Birincisi standart servikal mediastinoskopidir. En sık uygulanan mediastinoskopidir. Hastanın boynundan küçük bir kesi açılır. Kalp ile akciğer arasındaki boş alana kameralı aletle girilir. İkincisi de anterior mediastinoskopidir. Burada da göğsün sol ön bölgesinden ikinci ve üçüncü kaburgaların arasından girlir. Üçüncü uygulama ise ekstended servikal mediastinoskopidir. Boyundan kesi yapılır ama aort önünden ilerlenerek damarlar çevresindeki lenf düğümlerinden biyopsi alınmaktadır. Dördüncüsü ise göğüs kemiği altından girişim yapılan subksifoidal mediastinoskopidir.

Mediasten nedir?

Akciğerlerin arkasında kalan ve göğüs kafesinde bulunan kısma mediasten denmektedir. Bu bölümde farklı sayıda ve türde tümörler görülebilmektedir.

Mediastinoskopi ne zaman kullanılır?

Eğer bronkoskopi ve transbronşial iğne aspirasyonu, EBUS ya da EUS ile net bilgi alınamayan hastalarda kullanılabilmektedir.

Mediastinoskopide ölüm riski var mı?
Yapılan araştırmalara göre, deneyimli cerrahlar ve anestezi uzmanlarının yaptığı mediastinoskopide ölüm oranı yüzde 0.1'den daha az ve yüzde 1.5 oranında morbiditesi olan güvenli bir prosedürdür.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.