Cilt Kanseri Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Cilt kanseri, cilt hücrelerinin anormal, kontrolsüz ve düzen dışı büyümesi ile ortaya çıkan kanser türüdür. Cilt kanserinde cilt dokuları ve hücreler anormal ve kontrolsüz bir şekilde büyüyerek cilt kanserine neden olur. Yaygın bir kanser türü olan cilt kanseri melanom veya melanoma olarak da adlandırılır. Yaygın belirtileri ciltte anormal değişim gözlemlenen benler, lezyonlar, iyileşmeyen yaralar, deri soyulmaları ve kanamalar olarak bilinen cilt kanserinin bazal hücreli karsinom, skuamöz hücreli karsinom ve melanom adlı üç farklı türü vardır. 

Cilt (Deri) Kanseri Nedir?

Melanom olarak da adlandırılam cilt kanseri, cildin en dış tabakası olan epidermisteki hücrelerin, onarılmamış DNA hasarı kaynaklı anormal bir şekilde büyümesi ile ortaya çıkan kanser türüdür. Hücrelerdeki büyüme cilt hücrelerinin hızla çoğalmasına ve kötü huylu tümörler oluşturmasına sebebiyet verir.

Yaygın görülen kanser çeşidi olan cilt kanseri, bazal hücreli karsinom (BCC), skuamöz hücreli karsinom (SCC) ve melanom olmak üzere üç farklı türe sahiptir. Yaygın belirtisi cilt üzerinde gözle görülür ben değişimleri, yaralar, kanamalar ve derideki soyulmalar olan cilt kanseri, ciltteki şüpheli değişimlerin kontrol edilmesi sonrası cilt kanserinin en erken aşamalarında tespit edilmesine yardımcı olabilir. Cilt kanserinin erken teşhisi, başarılı cilt kanseri tedavisi için size oldukça fayda sağlar.

Cilt (Deri) Kanseri Türleri Nelerdir?

Melanom olarak da ifade edilen cilt kanseri; bazal hücreli karsinom, skuamöz hücreli karsinom ve melanom olmak üzere kendi içinde üç farklı türe ayrılır.

Bazal hücreli karsinom

Epiderminizin alt kısmındaki (cildinizin dış tabakası) bazal hücrelerde meydana gelen bazal hücreli karsinom, cilt kanserinin en az tehlikeli ve risk oranı düşük cilt kanseri türüdür.

Skuamöz hücreli karsinom

Cildin dış tabakasındaki skuamöz hücrelerinizde oluşan skuamöz hücreli karsinom, vücudun güneş ışınlarına en çok maruz kaldığı bölgelerde görülür. Genellikle erken teşhis durumunda tedavi edilebilir bir cilt kanseri türü olmasına rağmen tedavi edilmezse tehlikeli bir hal alabilir.

Melanom

Erkeklerde yaygın olarak göğüs ve sırt, kadınlarda ise bacaklarda görülen melanom; erken teşhis edildiğinde tedavi oranı yüksek bir cilt kanseri türüdür ancak tedavi edilmediği takdirde diğer bölgelere yayılma ihtimali en güçlü deri kanseri türü olarak bilinir.

Yaygın olarak görülen bu üç cilt kanseri türü dışında kaposi sarkomu, merkel hücreli karsinom, yağ bezi karsinomu, ve dermatofibrosarkom protuberans da nadir görülen cilt kanseri türleri arasında yer alır.

Bazal hücreli karsinomun göstergeleri

Bazal hücreli karsinom genellikle boyun veya yüz gibi vücudun güneşe yoğun maruz kaldığı bölgelerinde görülür ve şu şekilde belirtiler ortaya çıkarır:

• İnci veya mumsu bir şişlik
• Düz, ten rengine yakın veya kahverengi yara benzeri lezyonlar
• İyileşip tekrarlayan, kanayan veya kabuklanan yaralar

Skuamöz hücreli karsinom nasıl görünür?

Skuamöz hücreli karsinom örneğin yüz, kulak ve ellerin güneşe maruz kaldığı bölgelerinde oluşur. Daha koyu tenli kişilerde, güneşe sık sık maruz kalmayan bölgelerde skuamöz hücreli karsinom gelişme olasılığı daha yüksektir.

Skuamöz hücreli karsinom şöyle gelişir:

• Sert, kırmızı bir nodül
• Pullu ve kabuklu bir yüzeye sahip düz bir lezyon
• Melanom belirtileri

Melanom semptomları

Melanom vücudun herhangi bir yerinde, normal ciltte veya kanserli hale gelen mevcut bir bende gelişebilen cilt kanseri türüdür. Melanomlar genellikle etkilenen erkeklerin yüzünde veya gövdesinde görülür. Kadınlarda ise bu kanser türü genellikle alt bacaklarda meydana gelir. Hem erkeklerde hem de kadınlarda, melanom güneşe maruz kalmamış ciltte ortaya çıkabilir. Melanom ayrıca her cilt tonuna sahip insanları etkileyebilir. Daha koyu cilt tonuna sahip kişilerde melanom genellikle avuç içlerinde veya ayak tabanlarında veya tırnakların veya ayak tırnaklarının altında görülmesiyle bilinir.

Melanom türü ise şöyle anlaşılır:

• Daha koyu beneklere sahip büyük kahverengi bir nokta
• Rengi, boyutu veya hissi değişen veya kanayan bir ben
• Düzensiz bir sınırı ve kırmızı, pembe, beyaz, mavi veya mavi-siyah görünen kısımları olan küçük bir lezyon
• Kaşınan veya yanan ağrılı bir lezyon
• Avuç içlerinde, ayak tabanlarında, parmak uçlarınızda veya ayak parmaklarınızda ya da ağzınızı, burnunuzu, vajinanızı veya anüsünüzü kaplayan mukoza zarlarında koyu renkli lezyonlar

Daha az yaygın olan cilt kanserleri şu göstergeleri içerir:

Kaposi sarkomu: Nadir görülen kaposi sarkomu türü cildin kan damarlarında gelişir ve ciltte veya mukoza zarlarında kırmızı veya mor lekelere neden olur. Kaposi sarkomu çoğunlukla AIDS hastaları gibi bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde ve organ nakli yapılmış kişiler gibi doğal bağışıklıklarını baskılayan ilaçlar kullanan kişilerde görülür.

Merkel hücreli karsinom: Merkel hücreli karsinom, ciltte veya hemen altında ve saç köklerinin içinde oluşan sert, parlak nodüllere yol açar. Merkel hücreli karsinom en yaygın olarak baş, boyun ve gövdede bulunur.

Yağ bezi karsinomu: Yağ bezi karsinomu nadir ancak agresif cilt kanseri türüdür. Ciltteki yağ bezlerinden kaynaklanır. Genellikle sert, ağrısız nodüller olarak görülen yağ bezi karsinomları, her yerde gelişebilir ancak çoğu göz kapağında görülür ve sıklıkla diğer göz kapağı sorunlarıyla karıştırılır.

Cilt (Deri) Kanseri Neden Olur?

Cilt kanseri genellikle güneşteki ultraviyole ışınlarına yoğun bir şekilde maruz kalınması sonucu anormal melanin pigmenti üretimi gibi cilt hücrelerinin DNA'sında mutasyonlar meydana gelmesiyle ortaya çıkar. Bu mutasyon, hücrelerin olağan dışı şekilde çoğalmasına ve kanser hücrelerinin oluşmasına neden olur.

Cilt Kanseri Risk Faktörleri

Cilt kanseri oluşumunu etkileyen bazı risk faktörleri söz konusudur. Bunların başında açık tene sahip olmak, güneşe fazla maruz kalmak, anormal ve düzensiz benlerin varlığı ve ailede cilt kanseri geçmişi olmasıdır.

Cilt kanserinin risk faktörleri şöyledir:

Açık bir tene sahip olmak: Cilt renginden bağımsız olarak herkes cilt kanserine yakalanabilir. Ancak cildinizde daha az pigment (melanin) olması zararlı UV radyasyonuna karşı daha az koruma sağlar. Bunun en basit açıklaması açık bir tene sahip olmaktır.

Sarı veya kızıl saçlı insanlar, açık renkli gözlere sahip olanlar, kolayca çillenenler veya güneş yanığı sorunuyla sık karşılaşanların koyu tenli bir kişiye göre cilt kanserine yakalanma olasılığı çok daha yüksektir.

Güneş yanığı geçmişi: Çocukken veya gençken bir veya daha fazla kabarcıklı güneş yanığı geçirmiş olmak, yetişkinlikte cilt kanseri geliştirme riskini artırabilir. Ayrıca yetişkinlikte güneş yanıkları da bir cilt kanseri açısından risk faktörüdür.

Güneşe yoğun bir şekilde maruz kalmak: Güneş altında çok fazla zaman geçirenler ve güneşe fazla maruz kalan kişiler, özellikle cilt güneş kremi veya koruyucu kıyafetler kullanmıyorsa cilt kanseri gelişme riskini istemsiz artırabilir. Ayrıca bronzlaşma işlemleri de cildin aşırı UV radyasyonuna verdiği yaralanma tepkisidir.

Güneşli veya yüksek rakımlı iklimde yaşamak: Güneşli, sıcak iklimlerde yaşayan insanlar, daha soğuk iklimlerde yaşayan insanlara göre çok daha fazla güneş ışığına maruz kalırlar. Güneş ışığının en güçlü olduğu daha yüksek rakımlarda yaşamak, kişiyi daha fazla radyasyona maruz bırakır.

Anormal ve düzensiz benler: Çok sayıda beni veya displastik nevüs adı verilen anormal benleri olan kişilerde cilt kanseri riski daha yüksektir. Düzensiz görünen ve genellikle normal benlerden daha büyük olan bu anormal benlerin kansere dönüşme olasılığı diğerlerinden daha yüksektir. Bu benlerin takibinin yapılması erken teşhis açısından önemlidir.

Kanser öncesi cilt lezyonları: Aktinik keratoz olarak bilinen cilt lezyonlarına sahip olmak da cilt kanseri riskini artırabilen faktörlerden biridir. Bu kanser öncesi cilt büyümeleri genellikle kahverengiden koyu pembeye kadar değişen renkte pürüzlü ve pullu yamalar şeklinde kendini gösterir. Bu lezyonlar en çok açık tenli ve cildi güneşten zarar görmüş kişilerin yüzünde, başında ve ellerinde görülür.

Ailede cilt kanseri öyküsü: Genetik olarak ailede cilt kanseri öyküsüne sahip bir kişi varsa bu genlerin çocuğa geçip hastalığın görülme riski söz konusu olabilir.

Kişisel cilt kanseri geçmişi: Daha önce cilt kanseri olan kişilerde tekrar nüksetme söz konusu olabilir ancak her vakada bu kesinlik yoktur.

Bağışıklık sisteminin zayıflaması: Bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler birçok hastalık için savunmasız hale gelirler. Bunlardan biri de cilt kanseri olabilir. Buna HIV/AIDS ile yaşayanlar ve organ nakli sonrası bağışıklık baskılayıcı ilaçlar kullananlar da dahildir.

Radyasyona maruz kalma: Egzama ve akne gibi cilt rahatsızlıkları için radyasyon tedavisi gören kişilerde, özellikle bazal hücreli karsinom olmak üzere cilt kanseri riski artabilir.

Belirli maddelere maruz kalma: Arsenik gibi belirli kimyasal maddelere maruz kalmak da cilt kanseri riskini artıran faktörler arasında yer alır.

Cilt (Deri) Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Cilt kanserinin en önemli belirtisi ciltte yeni bir leke oluşması veya lekenin boyutunda, şeklinde veya renginde değişiklik olmasıdır. Bir diğer önemli işaret ise cilt izinin cildinizdeki diğer izlerden farklı görünmesidir. Benlerin anormal büyümesi ve şekil değişimi, lezyonlar, deri soyulmaları, şiş, kabuklu ve kanayan yaralar oluşması cilt kanserinin yaygın belirtileridir.

Cildinizde herhangi bir cilt kanseri belirtisi olup olmadığını kontrol ederken dikkat etmeniz gereken bazı değişiklikler şunlardır:

• Benlerin boyutunda, şeklinde veya renginde meydana gelen değişiklikler
• Kaşınan ve ağrı yapan benler
• Düzensiz kenarlı, asimetrik benler
• Kanama yapan ve iyileşmeyen yaralar
• Deride kırmızı veya ten renginde parlak şişlikler
• Yeni oluşan veya rengi değişen ben ve lezyonlar 
• Boyun, koltuk altı veya kasık gibi bölgelerde deri altında şişlik
• Yorgun hissetmek
• Yumru şeklinde büyüyen ve kabaran lezyonlar

Cilt (Deri) Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?

Öncelikle uzman bir dermatolog size vücuttaki mevcut benlerde, veya diğer cilt lekelerinde değişiklik fark edip etmediğinizi veya yeni cilt büyümeleri olup olmadığını sorabilir. Daha sonra saç derisi, kulaklar, avuç içleri, ayak tabanları, ayak parmaklarının, cinsel organlarınızın çevresi ve kalçalarınızın arası da dahil olmak üzere tüm cilt üzerinde fizik muayene yapar.

Fizik muayenenin ardından doktor cilt kanserinden şüpheleniyorsa biyopsi yöntemine başvurabilir. Biyopside, bir doku örneği alınır ve patoloğun mikroskop altında inceleyeceği bir laboratuvara gönderilir.

Örneğin incelenmesi sonrası doktor size ciltteki değişimlerin cilt kanseri olup olmadığını, hangi tür bir cilt kanseri olduğunu bildirir ve tedavi süreci başlar.

Cilt kanserinin teşhis sürecinde genellikle aşağıdaki adımlar atılır:

Fiziksel muayene: Cilt kanseri teşhisi için öncelikle doktor ciltteki lezyonları veya anormal görünümleri inceler. Bu görüntüler fikir verebilmekle birlikte özellikle iyileşmeyen yaralar, renk veya şekil değişiklikleri gösteren benler ve yeni oluşan cilt lezyonları üzerinde durulur ve incelemeler yapılır.

Deri biyopsisi: Fiziksel muayene sonrası şüpheli cilt lezyonlarından örnekler alınarak incelenmek üzere laboratuvara gönderilir. Uygulanan biyopsi türleri ise şunlardır:

Tıraş biyopsisi: Tıraş biyopsisinde yüzeysel cilt hücrelerinin alınması söz konusudur.

Punch biyopsi: Punch biyopsisi işleminde daha derin cilt katmanlarından küçük bir doku örneği çıkarılır.

Eksizyonel biyopsi: Eksizyonel biyopsi ise tüm lezyon ve çevresindeki sağlıklı dokuyu çıkarma yöntemidir.

Görüntüleme testleri

Eğer cilt kanserinin yayılma riski söz konusu olursa doktorlar bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MR) veya pozitron emisyon tomografisi (PET) gibi görüntüleme testleri isteyebilir. Bu testler, kanserin vücudun diğer bölgelerine yayılıp yayılmadığını değerlendirmek için kullanılır.

Cilt (Deri) Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?

Cilt kanseri tedavisi; kanserin türüne ve evresine bağlı olarak gelişir. Bazen, cilt kanseri çok şiddetli değilse ve cildin yüzeyiyle sınırlıysa, biyopsi tek başına tüm kanser dokusunu ortadan kaldırabilir.

Diğer yandan cilt kanseri tedavisi şu yöntemleri içerir:

Kriyoterapi

Uzman dermatolog tarafından cilt kanserini dondurmak için sıvı nitrojen ile kriyoterapi işlemi uygulanır. Böylelikle tedaviden sonra ölü hücrelerin dökülmesi amaçlanır.

Eksizyonel cerrahi

Doktor, tüm kanserin tamamen gittiğinden emin olmak için tümörü ve çevredeki sağlıklı cildin bir kısmını çıkarır.

Mohs ameliyatı

Mohs ameliyatıyla yalnızca hastalıklı dokuyu çıkararak çevredeki normal dokuyu mümkün olduğunca kurtarmak amaçlanır. Bu yöntem bazal hücreli ve skuamöz hücreli kanserleri ve bazen göz kapakları, kulaklar, dudaklar, alın, kafa derisi, parmaklar veya genital bölge gibi hassas veya kozmetik açıdan önemli alanların yakınında gelişen diğer cilt kanserlerini tedavi etmek için kullanılır.

Küretaj ve elektrodesikasyon

Kanser hücrelerini çıkarmak için keskin, ilmekli kenarlı bir alet kullanır. Daha sonra kalan kanser hücrelerini yok etmek için elektrikli bir iğne kullanılır. Uzman dermatolog doktorları genellikle bazal hücreli ve skuamöz hücreli kanserleri ve kanser öncesi cilt tümörlerini tedavi etmek için faydalanır.

Kemoterapi

Kanser hücrelerini öldürmek için kemoterapi yöntemi ve ilaçlar kullanılır. Antikanser ilaçları, cildinizin üst katmanıyla sınırlıysa doğrudan cilde (topikal kemoterapi) uygulanabilir veya kanser vücudunuzun diğer bölgelerine yayılmışsa haplarla veya IV yolu da denenebilir.

İmmünoterapi

Bağışıklık sisteminizi kanser hücrelerine karşı güçlendirmek için ilaçlar verilir.

Radyasyon tedavisi

Kanser hücrelerini öldürmek veya onların büyüyüp vücuda yayılmasını önlemek için radyasyonu (güçlü enerji ışınları) kullanılır.

Fotodinamik terapi

Bu terapi, normal hücreleri yalnız bırakırken kanser öncesi hücreleri yok etmekle görevlidir.

Cilt Kanserinden Korunma Yolları Nelerdir?

Cilt kanserine neden olan risk faktörleri ve UV ışınlarından korunmak için uygulanması gereken bazı durumlar söz konusudur.

Cilt kanserinden korunmak için yapılması gerekenler şunlardır:

Cildinizi koruyun: Güneşlenmiyorsanız üstünüze bir şeyler giyin, geniş kenarlı şapka takın ve cildinizi mümkün olduğu kadar koruyun. Gözlerinizi, UV ışınlarını en az %99 engelleyen güneş gözlüğü takarak koruyabilirsiniz.

Gölgede oturmaya çalışın: Güneş ışınlarının en sert olduğu saat 10:00 ile 16:00 arası güneşlenmeyin. Direk güneş ışınlarına maruz kalma sürenizi, uzmanların belirttiği sürelerle sınırlayın.

Solaryumda bronzlaşmayın: Solaryumda bronzlaşmak, cilt kanserinin oluşmasına katkı sağlayabilir ve cildinizde uzun süreli hasara yol açabilir.

Kozmetik ürünlerin son kullanma tarihine dikkat edin: Güneş koruma faktörü en az 30 olan geniş spektrumlu güneş kremleri kullanın. Güneş kreminizi 2 saatte bir, yüzdükten ve terledikten sonra sürdüğünüzden emin olun.

Cilt (Deri) Kanseri Hakkında Sık Sorulan Sorular

Cilt kanseri nasıl anlaşılır?

Cilt kanserinde yaygın olarak görülen belirtiler kanayan ve iyileşmeyen yaralar, inci veya mumsu görünümde şişlikler, pullu döküntüler, benlerin şekli, rengi ve boyutunda değişiklikler oluşmasıdır.

Cilt kanseri öldürür mü?

Ülkemizde cilt kanserleri türlerinden biri olan melanom, son 30 yılda %237 oranında artış göstermiştir. Melanom, cilt kanserleri arasında en az görüleni (%2'den azı) olmasına rağmen en tehlikeli cilt kanseri türüdür. Diğer organlara yayılım gösteren Melanom, tüm cilt kanseri ölümlerinin çoğunluğunu oluşturur.

Cilt kanseri kaşıntı yapar mı?

Vücutta çeşitli kabuklu yaralar meydana getiren cilt kanseri, bu yaraların sonucu olarak kaşıntıya sebebiyet verir.

Hangi cilt kanseri tehlikeli?

Tedavi edilmediği takdirde vücutta yayılma gösterebileceği için melanom, cilt kanseri türleri arasında daha tehlikeli olan tür olarak kabul edilir.

Cilt kanseri en çok nerede olur?

Melanom cilt kanseri, deride doğuştan var olan veya sonradan ortaya çıkan benler üzerinde kanser oluşabilir ve saçlı deri, ayak tabanı dahil vücudu kaplayan derinin herhangi bir yerinde görülebilir. Melanom cilt kanseri, erkeklerde boyun ve sırt bölgelerinde; kadınlarda bacaklar, boyun ve yüzde sık görülmektedir.

Cilt kanseri kan tahlilinde belli olur mu?

Kan tahlilinde bazı değerler vücutta meydana gelen anormalliklerin göstergesi olabilmesine rağmen cilt kanserinin tanısı için genellikle biyopsi yöntemine başvurulur.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.