Mide bulantısıyla birlikte ortaya çıkan kusma, hemen herkesin günlük hayatında yaşadığı ve olumsuz etkileri olan bir durumdur. Mide bulantısıyla benzerlik gösteren ama aslında farklı etkileri bulunan kusma, midenin istemsiz bir şekilde boşalmasıdır. Mide bulantısı ise her zaman kusmayla sonuçlanmaz. Kusmanın evde bireysel olarak çözülebilecek yolları olmakla birlikte bazı durumlarda altında başka hastalıklar da yatabilir.
Kusma Neden Olur?
Kusmaya viral enfeksiyonlar, gastroenterit olarak adlandırılan sindirim sistemi iltihaplanması, yenen bir yemeğe bulaşan bakteriler, gıda zehirlenmesi, hamilelik ve birçok farklı durum karnın etrafındaki kasların kasılmasına, bu da midenin boşalmasına yani kusmaya neden olur. Genellikle mide bulantısı belirtisi sonrası yaşanan kusmanın altında çeşitli hastalıklar da yatıyor olabilir Çoğu durumda ise uygulanacak doğal yöntemlerle geçmesi mümkündür.
Genel olarak kusmaya neden olan sebepler şunlardır:
Kusmanın bu nedenler sonucu ortaya çıkabileceği gibi çoğu durumda da zararsız bir olması söz konusudur. Tehlike arz etmeyen kusma vakalarını geçirmek evde uygulanacak doğal yöntemlerle mümkün olacaktır.
Kusmaya Ne İyi Gelir?
Kusma sonrası bol su, az tuzlu tuzlu kraker, ekmek, beyaz pirinç, elma ve patates püresi gibi hafif yiyecekler, zencefil, rezene ve nane çayı gibi mide kaslarını gevşetmeye yardım eden bitki çayları tüketmek mideyi sakinleştirerek kusmanın etkilerine iyi gelir.
Kusma durumunda aha iyi hissetmeyi sağlayan yöntemler şunlardır:
- Derin nefes alıp vermek
- Gözleri kapatıp başka bir şeyler düşünmeye çalışmak
- Soğuk su içmek
- Nane yağı koklamak, aromaterapi ve bilereklere aküpresür gibi uyarıcı yöntemler denemek
- Zencefil, rezene ve nane çayı içerek mide kaslarını gevşetmek
- Az tuzlu kraker yanı sıra elma püresi, pirinç, muz ve ekmek gibi hafif gıdalar yemek
- Sindirimi zor, yağlı ve baharatlı gıdalar tüketmemek
Kusma hissini durdurmak için uygulayabileceğiniz yöntemler şunları içerir:
Bol su için
Çok fazla kusmak vücutta sıvı kaybına neden olur. Bu sıvı kaybını telafi etmek için bol su içmeniz gerekir.
Derin nefes alın
Derin nefes almak, diyaframın etkisiyle sinir sistemini harekete geçirdiği için nefes aldıkça karın genişler. Derin nefes almanın kusmayla olumlu bağlantısı olduğu saptanmıştır.
Az tuzlu kraker veya hafif yiyecekler tüketin
Az tuzlu krakerler mide asitlerini emme konusunda faydalı özellikleri sebebiyle kusmaya iyi gelen besinlerdendir.
Zencefil, zencefil çayı, rezene çayı, karanfil çayı ve nane çayı tüketin
Zencefilin yapısında bulunan gingerol adlı madde mide bulantısı ve kusma sorunlarının önüne geçer niteliktedir. Bununla birlikte zencefil çayı da kusmaya iyi gelen bitkisel çözümlerden biridir.
Nane yağı gibi uçucu yağlarla aromaterapi uygulayın
Uçucu yağların mide bulantısı ve kusma üzerinde olumlu etkileri olduğu yönünde çalışmalar yapılmıştır. Kusmayı engellemek için karanfil, zencefil, limon ve lavanta gibi kokular koklayabilirsiniz.
Bileklere aküpresür yapın
Aküpresür işlemi duygusal olarak kusma hissini engelleme konusunda faydalıdır. Geleneksel Çin tıbbında vücudun belirli bölgelerini uyarmak için basınç yapılır.
Bu işlemi nasıl uygulayabilirsiniz?
- Üç parmağınızı bileğinizin üzerine yatay olarak yerleştirin.
- Baş parmağınızı işaret parmağınızın altına getirin.
- Bu bölgeyi 2-3 dakika boyunca dairesel hareketlerle ovalayın.
- Aynı işlemi diğer bileğe de uygulayın.
Yemeklerden hemen sonra egzersiz yapmayın
Yemeklerin ardından egzersiz yapmak, henüz sindirilmemiş besinler düşünüldüğünde bulantı ve kusmaya sebebiyet verebilir.
Sindirimi zor gıdalardan uzak durun
Sindirilmesi güç besinler midede tahriş ve hazımsızlığa neden olurken kusmayı tetikleyebilir.
Kızartma, yağlı veya tatlılardan mümkün olduğunca uzak durun
Kızartma ve yağlı yiyecekler mideyi tahriş edeceği için kusmaya neden olabilir.
Doğal yöntemlerin yanı sıra kusmaya iyi gelen reçeteli ilaçlar da mevcuttur. Uzman bir hekim kontrolünde kullanılacak ilaçlar arasında antihistaminik olan phenergan ve kusmaya iyi gelen bir diğer ilaç olan zofran vardır. Tüm bu doğal yöntemler ve kullanılan ilaçlar kusma probleminin çözümünde yardımcı olmadıysa doktora danışmanız tavsiye edilir. Yapılacak kan tahlilleri ve karın röntgeni (batın ultrason) kusmanın altında yatan tıbbi nedeni belirleme konusunda yardımcı olacaktır.
Çocuklarda Kusma Neden Olur?
Yetişkinlerde sıklıkla görülen kusma problemi çocuklarda da ortaya çıkabilir. Çocuklarda kusmaya genellikle viral enfeksiyon ve bakteriler neden olur. Çok şiddetli olmadığı sürece tıbbi bir tedavi gerektirmez ancak kusma geçmiyor ve devam ediyorsa bu doğrultuda çocuklarda kusmaya neden olan sebepleri irdelemek ve kusma sorununun önüne geçmek için uygulanacak tedaviler önemlidir.
Çocuğunuz aşağıdaki belirtileri yaşıyorsa doktora başvurmanız gerekebilir:
- Kusma 24 saat süreyle devam ediyorsa
- Güçlü bir şekilde tükürük geliyorsa
- Kilo kaybı yaşandıysa
- Yüksek ateş varsa
- Halsizlik ve yorgunluk gözlemleniyorsa
- Kusmuk veya dışkıda kan görülüyorsa
- Günde bir kezden fazla ishal durumu söz konusuysa
Bunlarla birlikte nadiren de olsa apandisit ve ülser de kusma nedenleri olarak sayılabilir.
Çocuklarda Kusmaya Ne İyi Gelir?
Kusma problemi yaşayan çocuklarda en kritik noktalardan biri, özellikle de ishal durumu varsa dehidrasyon riskidir. Bunun en büyük nedeni, çocuklar yetişkinlere göre su tasarrufu konusunda yeterli güç ve verimliliğe sahip değildir. Ayrıca kusma sırasında kusmukların hava yollarına kaçmasının önüne geçilmelidir.
Yetişkin insanlarda olduğu gibi çocuklarda da kusmaya iyi gelen yöntemler benzerlik gösterir. Yalnızca emziren bebeklere sıvı kaybını telafi etmek için anne sütü verilir.
Bu yöntemlerin yanı sıra çocuklarda kusma problemini tedavi etmek için aşağıdaki yollar izlenebilir:
- Daha sık ve kısa sürelerle emzirin.
- Yeni yürümeye başlayan çocuklara hafif miktarlarda yiyecek verin.
- Baharatlı, kızarmış ve yağ oranı yüksek besinlerden uzak tutun.
- Meyve suyu ve gazlı içecekler verilmemelidir.
- 1 yemek kaşığı limon suyu ve naneyi kaynatarak midesini rahatlatın.
- Zencefilin suyunu çıkarıp balla birleştirerek verebilirsiniz.
- Kraker yedirebilirsiniz.
- Masaj uygulayabilirsiniz.
Doğal yöntemlerin dışında çocuk doktorunun onayı olmadan ilaç kullanımına başlamayın.
Kusma için ne zaman doktora başvurulmalıdır?
Kusma tedavisi için öncelikle altında yatan nedenlerin belirlenmesi önemlidir. Bu nedenler hakkında fikir sunabilecek belirtiler ve kusmanın şiddeti belirleyici olabilir. Yemekten kısa bir süre sonra ortaya çıkan mide bulantısı ve kusma çeşitli hastalıkların habercisi olabilir ancak teşhis için tek başına yeterli değildir.
Gıda zehirlenmesi ve ülser gibi hastalıklar kusmanın nedenleri arasında sayılabilir fakat aşağıdaki belirtileri yaşıyorsanız doktora danışmanız önerilir.
- Kusma bir günden fazla sürebilir.
- İshal durumu görülebilir.
- Dehidrasyon belirtileri söz konusu olabilir.
- Yüksek ateş yaşanabilir.
- Kusmuktan kan gelebilir.
- Gebelik ihtimali doğabilir.
- Şiddetli baş ağrısı ve bulanıklık meydana gelebilir.
- Hızlı nefes alma ve nabız yükselmesi ortaya çıkabilir.
Bu ve bunun gibi belirtiler yaşıyorsanız uzman bir doktora vakit kaybetmeden gitmeniz tavsiye edilir.
Kusmaya Ne İyi Gelir Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Kusmaya iyi gelen yiyecekler ve içecekler nelerdir?
Muz, pirinç, elma püresi, kuru ekmek, az tuzlu kraker gibi hafif yiyecekler sindirimi kolaylaştırırken, zencefil, rezene veya karanfil gibi bazı bitkisel çaylar kusma ile kasılan mide kaslarını rahatlatarak mideyi sakinleştirir.
Kustuktan sonra ne yapmak gerekir?
Kusma yaşadıktan sonra derin nefes almak, temiz hava solumak ve bir yere uzanmak biraz da olsa rahatlama sağlar.
Kusmaya evde ne yapılabilir?
Kusmaya karşı evde uygulanabilecek en doğal yöntemler arasında kraker, patates püresi, ekmek ve bitki çayları yer alır.
Kustuktan hemen sonra su içilir mi?
Kustuktan hemen sonra su içmek çok faydalı bir yol değildir. Çünkü mideniniz boş olduğunu düşündüğümüzde hemen su içmek sağlıklı bir tercih olmayacaktır.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 23 Eylül 2024
Yayınlanma Tarihi: 17 Mayıs 2023