Bacillus cereus, özellikle bitkilerde ve suda yer alan zararlı toksin salgılamasıyla bilenen bir bakteridir. Kirlenen besinlerden, toprakta yetişen pirinçten ve süt ürünlerinden insanlara bulaşarak sağlık sorunlarına neden olabilir. Bakteri vücuda girdikten sonra kişide kusma, ishal ve mide bulantısı gibi belirtilere neden olabilir. Gıda zehirlenmesi olarak da değerlendirilen bu durum bağışıklık sistemi güçlü kişilerde bir gün içerisinde geçebilir. Fakat bağışıklık sistemi zayıfsa ilerleyerek çeşitli sağlık problemlerine neden olabilir. Bu durum tıbbi müdahale gerektirebilir.
Bacillus Cereus Nedir?
Bacillus cereus, bitkilerde, toprakta ve suda görülen kişiye besin yoluyla bulaşarak gıda zehirlenmesine neden olan bir bakteri türüdür. Bacillus cereus'un adı Latince mumsu anlamına gelen cereus kelimesinden geldiği bilinir. Bunun sebebi ise mumsu bir görünümü olduğundan kaynaklanır. Gıda yoluyla insana bulaşan bacillus cereus bakterisi midede bulantıya, kusma ve ishal gibi şikayetlere sebep olabilir. Genellikle hafif şekilde etkileyen bu bakteri birkaç gün içerisinde vücuttan atılır.
Bacillus cereus etkilediği bölgeye göre sindirim sistemi yani bağırsakları ve vücudun diğer bölgeleri olarak ayrılan bağırsak dışı alanlar olarak iki türde bulunur:
Bağırsak bacillus cereus
Bağırsakları etkileyen bacillus cereus gıda zehirlenmelerine neden olur ve zaman içerisinde geçer. Fakat kişinin bağışıklık sistemi düşük ise kişide ciddi sağlık problemlerine neden olabilir ve tedavi gerektirir. Gastrointestinal hastalıklara neden olan bu bakterinin iki tipi bulunur:
Enterotoksinler (ishal) sendromu: En yaygın bacillus cereus türü olan enterotoksinler, ince bağırsakta üretilir. Bu durum besin tüketiminden sonra meydana gelir. Balık, et, sebze gibi yiyeceklerden bu bakteri vücuda alınabilir:
Emetik (kusma) sendromu: Bacillus cereus bakterisinin emetik türü ise kişi besini tüketmeden önce gıdada meydana gelir. Kirli gıda tüketimi sonucunda ise ortalama 6 saat sonra kişi hastalanabilir. Pirinç, makarna, patates gibi besinler bu bakteri türünü vücuda taşır.
Bağırsak dışı bacillus cereus
Bağırsak dışı bacillus cereus ise gastrointestinal sisteminin dışındaki her bölgeyi etkileyebilir. En sık görüldüğü alanlar gözler, yaralar ve solunum sistemidir. Bağırsak dışı bacillus cereus, toz, bitkiler ve topraktan kişiye geçebilir. Vücutta enfeksiyona neden olarak bağışıklık sistemi düşük olanları etkiler.
Bacillus Cereus Zehirlenmesi Belirtileri Nelerdir?
Bacillus cereus nedeniyle görülen zehirlenme sonucunda emetik (kusma) ya da diyarejenik (ishal) belirtileri görülür. Kusma formundaki durumda besin tüketiminden birkaç sonra midede bulantı, kusma ve karın ağrısı görülür. Diyarejenik formda ise ortalama 8-16 saat sonra sulu ishal ve karın ağrısı, kramp gibi belirtilere rastlanır. Hafif şekilde seyreden bu belirtiler bir gün içerisinde kendiliğinden kaybolabilir. Geçmeyen belirtiler görüldüğü durumda ise doktora başvurmak önemlidir.
Bacillus Cereus Nasıl Teşhis Edilir?
Bacillus cereus enfeksiyonu doktorun genel muayenesinin ardından klinik belirtilerin incelenmesiyle beraber kişinin gıda tüketimine bakılarak teşhis edilebilir. Tanının kesin olarak konulması için ise hastanın dışkı kontrolü gerekebilir. Hastadan alınan örneklerin ardından inceleme yapılarak teşhis konulur.
Bacillus Cereus Tedavisi Nasıl Olur?
Bacillus cereus tedavisi gıda zehirlenmesine yönelik olarak planlanır ve uygulanır. Tedavi içeriği enfeksiyonun türüne göre farklılık gösterebilir. Kusma formundaki bu bakteride genellikle kusma ve mide bulantısı olduğundan vücuttaki sıvı dengesinin sağlanması gerekir. Bu nedenle sıvı takviyesi ve antibiyotik desteği ile tedavi edilebilir. İshal formundaki bacillus cereus bakterisinde ise bağırsaklarda toksin üretildiğinden ishal ve karın ağrısı meydana gelir. Dehidrasyonu önlemek için sıvı dengesinin sağlanması ve ilaç kullanımı önerilebilir.
Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde ise ciddi enfeksiyonlar meydana gelebilir. Bu durumda ilaç tedavisinin yanında doktor kontrolünde kalmak önemli olabilir.
Bacillus Cereus Hakkında Sık Sorulan Sorular
Bacillus cereus nedeniyle görülen bağırsak dışı hastalıkların belirtileri nelerdir?
Bacillus cereus sebebiyle ortaya çıkan bağırsak dışı hastalıklarda göz enfeksiyonları, nefes darlığı, sepsis, menenjit, baş ağrısı, kemiklerde ağrı gibi belirtiler görülebilir. Bu belirtiler genellikle bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde ortaya çıkar.
Bacillus cereus riski nasıl azaltılır?
Bacillus cereus riskini azaltmanın yollarından en önemli olan gıdaların doğru şekilde saklanmasıdır. Bunun yanından besinlerin iyi bir şekilde pişirilmesi de gerekir. Mutfakta hijyen ve temizlik de bu bakterinin vücuda alınmasının önüne geçebilir.
Bacillus bakterisi nerede bulunur?
Bacillus bakterisi, özellikle toprakta, suda ve pişmemiş gıdalarda bulunabilir. Bunun yanında süt ürünlerinde de bacillus cereus bakterisi gelişebilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 24 Eylül 2024
