Yükleniyor
Mide bulantısı kusma dürtüsünün eşlik ettiği üst karın bölgesinde ortaya çıkan bir rahatsızlık hissidir. Her yaştan kişinin yaşayabileceği ve çoğu zaman geçici bir rahatsızlık olan mide bulantısı şikayetleri evde uygulanabilecek doğal yöntemler ile ortadan kaldırılabilir. Mide bulantısı sık sık devam ediyor ve geçmiyorsa altında tıbbi bir durum olmadığından emin olmak için doktora görünmek ihmal edilmemelidir.
Mide bulantısı, kusma dürtüsünü beraberinde getiren ancak her zaman kusmaya yol açmayan üst karın bölgesinde gerçekleşen mide rahatsızlığıdır.
Bulantı genellikle ağrısız bir semptom olmasına rağmen rahatsız edicidir. Bulantı ile ortaya çıkan en yaygın semptom kusmadır. Bulantı ile de ilişkili semptomlar arasında baş dönmesi, baygınlık, ağız kuruluğu, ishal, ateş, karın ağrısı ve idrara çıkmada azalma bulunur. Bulantıya eşlik edebilecek seröz semptomlar arasında da göğüs ağrısı, konfüzyon, uyuşukluk, hızlı nabız, solunum zorluğu, aşırı terleme ve bayılma bulunur.
Santral Tip: Genellikle görsel ve işitsel sinyaller ile başlar. Ani başlayıp ani kaybolabilen bir hareketle, ya da kötü görünen bir yemeği görmek ya da düşünmekle olan bulantı ve kusmadır.
Periferik Tip: Sindirim sistemi ve diğer organlardan etkilenen kusmadır.
Fizyolojik Tip: Kusma merkezini etkileyen faktörlere yanıt olarak ortaya çıkan işlevsel bir tablodur. Midenin boşalmasının geciktiği durumlarda da görülebilir
Psikojenik Tip: Hastanın kendisi tarafından başlatılabilen, anksiyete oluşturan tehdit edici durumlarda ortaya çıkan bir tür.
Akut Tip: Klinik olarak bir haftadan daha kısa süren kusmalara denir.
Kronik Tip: Bir haftadan daha uzun süren kusmalardır. Akut - bulantı kusmada mutlaka en yakın sağlık kuruluşuna gidilmelilerdir. Akut tipi bulantı ve kusmalarda enfeksiyona bağlı nedenler, sindirim sistemi tıkanıklıkları ve zehirlenmeler akla gelmeli. Enfeksiyonun yol açtığı bulantı - kusmaya ateş ve ishal eşlik edebilir. Besinlerin alınmasından 2 - 6 saat sonra şikâyetler belirginleşir. Sindirim sistemi tıkanıklıklarında genelde karın ağrısı da görülür.
Mide bulantısının en yaygın nedenleri, taşıt ve deniz tutması gibi sallanmaya ve dönmeye neden olan durumlar, hazımsızlığa neden olacak ağır ve yağlı gıdalar, gıda zehirlenmesi, ülser, reflü ve gastrit gibi mide rahatsızlıkları, safra kesesi taşı, vertigo, migren ile birlikte stres ve gebeliktir.
Mide bulantısına genel olarak sebep olan nedenler şöyle listelenebilir:
Derin nefes alıp-vermek, tuzlu kraker gibi hafif ve kokusuz gıdalar yemek, zencefil, papatya ve nane-limon çayı içmek, düzenli ve soğuk su içmek ve bulantı hissedildiğinde nane veya limon koklamak mide bulantısını durdurmada etkilidir.
Mide bulantısına iyi gelen yöntemler şunları içerir:
Bulantı anında uygulayabileceğiniz yöntemler şu şekilde açıklanabilir:
Küçük yudumlar halinde su içmek veya buz emmek mide bulantısına iyi gelir. Soğuk su olarak tercih edilmesi soğuğun pek çok terapötik etkisinin bulunmasıdır. Ayrıca bulantının nedeni vücudun kaybettiğinden daha az su almış olması da olabilir.
Az tuzlu kraker mide asidinin emilmesini sağlayarak mide bulantısına iyi gelir. Yine bulantıya neden olan mide rahatsızlıklarına iyi gelebilen, hafif gıdalar olan muz, pirinç, elma veya patates püresi de bulantıyı azaltmak için tüketilebilecek gıdalardır.
Zencefil mide bulantısı için doğal bir ilaçtır ve mide bulantısına ne iyi gelen doğal yöntemlerden bir diğeridir. İçinde bulunan gingerol maddesi ve antiemetik etkisi mideyi rahatlatır. Zencefil'i yiyebileceğiniz gibi, zencefil çayı formunda da kullanabilirsiniz.. Nane özünde yer alan diğer bazı bileşiklerin antispazmodik, papatya, rezene ve tarçın gibi bitkilerde yatıştırıcı ve sakinleştirici etkiye sahiptir.
Derin nefes alış-verişleri bulantıyı durdurmayı sağlar. Oksijen vücut için sakinleştirici bir molekül olduğundan stresi azalttığı gibi, bulantıyı önlemeyede yardım eder. 3 saniye süre ile nefes alıp, 3 saniye süre ile nefesi tutup, 3 saniye süre ile nefesi verdiğiniz nefes egzersizi uygulayabilirsiniz.
Doktor tarafından reçete edilen bulantı önleyici antiemetik ilaçlar, beyindeki kusma merkezini engelleme, beyinde bulantıyı tetikleyen bağırsaklardaki reseptörleri bloke etme ve yiyeceklerin bağırsaklara boşaltım hızını artırma gibi doğrudan mideye etki eden ilaçlardır. Bu sayede mide bulantısına iyi gelirler.
Aromaterapi yöntemi olan uçucu yağların koklanmasının mide bulantısını ortadan kaldırdığını gösteren çalışmalar bulunmaktadır. Mide bulantısını durdurmak için limon, nane ve lavanta gibi kokular koklayabilirsiniz. Nane yağında bulunan mentol ve diğer bazı bileşikler sahip olduğu antispazmodik etkiler ile sindirim sisteminin istemsiz kaslarını gevşetmeye yardımcı olur.
Midenin sindirmekte zorlandığı besinler mide bulantısına neden olabileceği için bunları tüketmekten kaçınmak önemlidir.
Gıdaları yavaş ve küçük porsiyonlarla tüketmek mideye yüklenmeye ve sindirimi zorlaştırmaya neden olur. Midenin gelen besinleri sindirmede zorlanması da beraberinde hazımsızlık ve bulantıya neden olur.
Protein içeren yiyecek ve içeceklerin mide bulantısı üzerinde, gastrin hormonunun salgılanmasını artırarak mide aktivitesini düzenlemeye yardımcı olması gibi faydaları bulunmaktadır.
Mide bulantısını önlemek için gündelik hayatta dikkat etmeniz gereken öneriler şunlardır:
Temiz havada yavaş ve derin nefes alıp-vermek, soğuk su yanı sıra mideyi rahatlatan nane-limon, zencefil ya da papatya çayı içmek, az tuzlu kraker ve muz gibi hafif gıdalar, nane yağı veya limon koklamak mide bulantısı sorununu gidermeye yardım eder.
Mide bulantısıyla birlikte aşağıdaki şikâyetler de görülüyorsa vakit kaybetmemeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Kaygı ve endişe ile birlikte oluşan psikolojik mide bulantısına karşı egzersiz ve meditasyon yapmak, uzanıp sakinleşmek ve bu süreçte yediklerinize dikkat etmek iyi gelecektir.
Eğer uzun yola gidilecekse, araca binmeden önce mide bulantısına yönelik ilaçlar alınabilir. Kısa mesafeli yollar için kişi araca bindiğinde kafasını olabildiğince eğmemesi tavsiye edilir. Telefonla ya ada kitap göz hizasına getirilmeli, kafa kesinlikle mevcut halini değiştirmemeli. Ayrıca araç içini havalandırmak, kolonya ve şekerden yararlanmak, sallantının daha az olduğu bir kısma geçmek, ağır besinlerden kaçınmak yolda özellikle otobüste mide bulantısına iyi gelecektir.
Evet şekerli içecekler mide bulantısını bastırmaya yardımcı olur çünkü şeker içeren içecekler mideyi diğer sıvılardan daha iyi sakinleştirir.
Mide bulantısı için nane, zencefil, tarçın ve rezene gibi bitkiler mide bulantısını iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Migren ağrıları çoğu zaman mide bulantısını beraberinde getirir. Aynı zamanda baş dönmesine de neden olan migren ağrıları aşırı boyutlara vardığı vakit dinlenmek şarttır.
Vertigo ve iç kulak enfeksiyonu gibi rahatsızlıklar da yoğun şekilde mide bulantısına neden olabilir. İç kulak sorunları nedeniyle meydana gelen mide bulantıları genellikle yolculuk esnasında rahatsız eder. Arabaya bağlanan bu bulantının esas nedeni kulağa bağlı denge bozukluğudur.
Mide bulantısı aynı zamanda stres ve sıkıntıya bağlı olarak da sıklıkla karşımıza çıkar. Stresin mideye vurması durumuna da bağlı olarak aşırı adrenalin salgılanan durumlarda mide bulantısı da beraberinde gelir. Zayıflama hastalığı olarak bilinen anoreksiya nervoza, bulimia nevroza, gibi hastalıklarda da bulantı ve kusma görülür. Yaygın anksiyete bozukluğu ve sosyal anksiyete bozukluğu gibi bazı ruhsal hastalıklar da bulantıyı tetikler.
Besin duyarlılığı da mide bulantısına neden olmaktadır. Laktoz intoleransı, çölyak hastalığı neticesinde kişilerde gluten ve süt ürünlerinin vücut tarafından sindirilememesi nedeniyle de bulantı oluşur.
Baş ağrısı tek başına mide bulantısı yapmaz. Ancak migren tipi baş ağrısı çoğunlukla bulantı ve kusmayı da beraberinde getirir. Migrenin etiyolojisi, beyin zarındaki daralma, kan kışındaki azalma ve sonrasında genişleme ve kan akışında artışla, kanlanmanın düzensizliği meydana gelmekte ve meydana gelen bölgede göreceli bir basınç oluşmaktadır. Beraberinde getirdiği uyarılar nedeniyle mide bulantısı, kusma isteği görülebilir. Migren tedavisi ve önlemleri ile bu durumdan uzaklaşmak mümkündür.
Sürekli devam eden mide bulantıları olan hastalar mutlaka hekim kontörlünden geçmelidir. Sindirim sistemi kaynaklı uzun süren bulantılara kilo kaybı, halsizlik de ekleniyorsa mide kanserini işaret edebilir. Yıllarca süren mide bulantıları ise sorunun psikolojik olduğunu gösterir. Özellikle mide bulantısına eşlik eden diğer bulguları birlikte değerlendirmek gerekir.
Mide bağırsak enfeksiyonu ya da gıda zehirlenmesi gibi mideye giren bir madde sonucunda kişi mide bulantısı çekiyorsa, onu kusmak kişiyi rahatlatabilir. Ama her bulantıda kusma doğal bir süreç olarak gelişmiyorsa kusulmasına gerek yoktur. Örneğin migren gibi bir rahatsızlık sonucu oluşan bulantıyı kişi kendini kusturarak ondan kurtulamaz. Yeme- içmeye bağlı bir bulantı söz konusu olduğunda kusmaya çalışmak normal kabul edilir. Sürekli ve kontrolsüz şekilde kusulduğunda tahrişler, yemek borusunda zedelenmeler, yaralanmalar, yemek borusunda yırtık ve kanamalar olabilir. Özellikle aşırı alkol kullananlarda ve hamilelerde bu duruma sıklıkla rastlanır.
Mide bulantısı; hepatit, pankreas hastalıkları, gergin mide, mide fıtığı, gergin bağırsak, reflü, mide tahrişi, bağırsak zarının tahrişi, böbrek hastalığı, safra kesesi hastalığı, virüs kökenli kabız ve regli vb. durumlarda da sıklıkla görülür. Bunun yanı sıra tamamen beyinle alakalı mide bulantıları da olabilmektedir. Kafa travması, beyin tümörleri, inme ve menenjit beyin kaynaklı mide bulantılarının nedenleridir. Aynı zamanda omurilik veya beyin sıvısı ile ilgili hastalıklar da bu durumu tetikler. Geçici ve ani olabilen bulantılara karşı vakit kaybetmeden doktora danışmak gerekir.
Mide bulantısına, göğüs ağrısı, şiddetli karın krampları, görüşte bulanıklaşma gibi belirtiler de eşlik ediyorsa bu belirtiler ciddiye alınmalıdır ve vakit kaybetmeden uzman doktora görünülmelidir.
Muz, elma, elma püresi, avokado, kavun, havuç, patates, beyaz ekmek, tuzlu kraker gibi hafif ve tatsız yiyecekler mide bulantısı için rahatlatıcı etki gösterebilmektedir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 27 Eylül 2024
Yayınlanma Tarihi: 27 Temmuz 2023
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
