COVID-19 pandemisinde dünya bir yılı geride bıraktı. Bu süreç ile birlikte antijen, antikor, ELISA, PCR gibi sözcükler de günlük hayatımıza girdi. Bu dönemde en çok merak edilen konular arasında COVID aşısı sonrası ne zaman bağışıklık kazanılabileceği önemli yer tutuyor. Bunu öğrenmek için önemli seçeneklerden biri de kişinin 2 doz aşı olduktan sonra antikor testlerini yaptırması. Peki antikor testleri nedir, neyi gösteriyor ve bu konuda nelere dikkat edilmesi gerekiyor. Memorial Şişli Hastanesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. M. Servet Alan, bu konuda önemli bilgiler verdi.
2’inci doz COVID aşısından 2 hafta sonra antikor testinizi yaptırabilirsiniz
COVID-19 geçirdikten sonra ilk olarak IgM hemen sonrasında IgG antikorları oluşur. Bir süre sonra IgM antikorları kaybolur, IgG daha uzun süre kalabilir. Hastalık ve aşı sonrası bağışık yanıtın devamını görmek için öncelikle alınacak kan örneğinde IgG antikorlarına baktırılabilir. IgG antikor testleri; aşıya karşı bağışıklık yanıtının oluştuğunu, COVID-19 IgG antikorlarını ve bu antikorların düzeyini saptayarak göstermektedir. COVID-19 yeni bir hastalık olduğu için bu düzeylerin ne kadar koruyucu olduğu veya bu koruyuculuğun ne kadar süreceği tam olarak bilinmemektedir.
ELİSA yöntemi kullanılıyor
COVID-19 antikorları Memorial Sağlık Grubu hastanelerinde son derece güvenilir bir yöntem olan ELISA yöntemiyle sayısal olarak saptanmaktadır. Test sonucuyla birlikte hangi değerin üzerinde testin pozitif olduğu yani antikor yanıtı oluştuğu belirtilmektedir. Bu değer ne kadar yüksekse antikor düzeyinin de o kadar yüksek olduğu anlamınıtaşır.
Bazı hastalıklar ve ilaçlar bağışıklık durumunuzu etkileyebilir
Bağışıklık yanıtını olumsuz yönde etkileyen AIDS, ilerlemiş kanser gibi bazı hastalıklar ve kortizon gibi ilaçlar aşıya karşı yanıtın da daha zayıf olmasına neden olabilir. Bu durumda aşının nasıl ve ne zaman uygulanacağına doktorunuz karar verecektir. Bu durumlar aşının uygulanmasına engel değildir.
Antikor seviyesi yüksekse bile korunmaya devam edilmeli
COVID-19 aşısı ile birlikte yükselen antikor seviyeleri bu hastalığa karşı bağışık yanıt oluşturduğunuzu göstermektedir. Ancak “nasılsa antikor geliştirdim” diye düşünülerek korunma tedbirleri ihmal edilmemelidir. Maske, mesafe ve hijyen kurallarına uymak sizin ve sevdiklerinizin virüsten korunmasına yardımcı olacaktır.
Koronavirüs sürecinde sık duyduğunuz sözcüklerin anlamlarını biliyor musunuz?
COVID-19 pandemisi ile sık sık duymaya alıştığımız antijen, antikor, ELISA, PCR gibi sözcüklerin anlamları uzmanlara en sık sorulan sorular arasındadır. Bunlar şöyle özetlenebilir:
Antijen: Vücutta bağışık yanıta, özellikle antikor oluşumuna neden olan toksin veya diğer yabancı maddelerdir.
Antikor: Özel bir antijene karşı üretilen ve onunla etkileşime giren proteindir. Antikorlar vücudun yabancı olarak kabul ettiği bakteriler, virüsler ve diğer yabancı maddelere kimyasal olarak bağlanır. İnfeksiyonlara karşı vücut savunmasının önemli bir basamağını oluştururlar.
ELISA: ( Enzyme-linked immunosorbent assay), çeşitli vücut sıvısı örneklerinde antijen-antikor ilişkisine dayanan ve sonuçların bir enzim etkinliği yoluyla sayısal olarak ölçüldüğü test yöntemidir. ELISA antijenik özelliğe sahip maddelerin, özellikle proteinlerin saptanmasını sağlar. ELISA ile bazı hastalık etkenleri ve bunlara karşı oluşan antikorlar saptanabilir. Glukoz gibi küçük moleküller veya potasyum gibi iyonların ölçümünde kullanılmaz.
PCR (polimeraz zincir reaksiyonu): Genetik maddenin (DNA veya RNA) çoğaltılarak saptanmasına dayanan tanı yöntemidir.
COVID-19 hastalığında solunum yollarından genellikle burun ve boğazdan alınan örneklerde virüsün genetik maddesi (RNA) PCR testi ile saptanabilir. PCR testi bu hastalığın tanısında altın standarttır. Semptomları olan hastaların tanısı ve tedavi kararlarının alınmasında öncelikle PCR testi kullanılır.
COVID-19 virüsü antijenleri; solunum yollarından, burun ve boğazdan alınan örneklerde ELISA veya kart test yöntemleri ile saptanabilir. COVID-19 antijenleri virüse ait parçacıklar olduğu için bu testin pozitif bulunması COVID-19 hastalığının bulunduğunun işareti olarak yorumlanır.
COVID-19 antikorları geçirilmiş COVID-19 hastalığı veya uygulanan COVID-19 aşısı nedeniyle pozitif bulunabilir. Hastalığı geçirmenin bir süre koruyucu etkisi olabileceği görülmektedir. Hastalığı geçiren kişilerde antikor düzeyinin yüksek bulunması bu yönde olumlu bir gösterge olarak kabul edilebilir. Aşı olan kişilerde de antikor değerlerinin yüksek bulunması aşı etkinliği açısından olumludur. COVID-19 antikorlarının pozitif bulunmasının, hastalıktan korunmayı ne derece gösterdiği veya varsa bu korunmanın ne kadar süreceği bilinmemektedir. Bu nedenle hastalığı geçirmiş olanlar, aşılanmış olanlar, antikor testi pozitif bulunanlar da toplumun diğer bireyleri gibi maske, mesafe ve temizlik kurallarına dikkat etmeye devam etmelidir.
Güncelleme Tarihi : 19 Ocak 2022
Yayınlanma Tarihi: 20 Şubat 2021