Biontech aşısı yan etkileri: Biontech hakkında tüm merak edilenler

Biontech aşısı nedir?

Biontech aşısı hedeflenen mikroorganizmanın antikor oluşturan antijenik yapısının mRNA’sını içeren Covid-19 aşısıdır. BioNTech aşısının üretiminde mRNA (messenger RNA veya kurye RNA) olarak bilinen teknoloji kullanıldığından geleneksel aşılardan ayrışır.

Biontech aşısı gibi mRNA aşıları nasıl çalışıyor?

Ülkemizde ve dünyanın birçok noktasında uygulanan BioNTech aşısı gibi mRNA vücuttaki hücrelerde Covid-19 virüsünde yer alan proteine benzer proteinlerin üretilmesini sağlıyor. Bununla birlikte bağışıklık sistemi virüsü tanımlayarak antikor üretiyor.

Sonuç olarak yapay olarak üretilen mRNA’lar tıpkı kişinin kendi mRNA’ları gibi çalışarak virüse karşı uyarmayı amaçlamaktadır.

Biontech aşısının yan etkileri nelerdir?

Öncelikle ülkemizde kullanılan gerek Biontech gerek Sinovac ve dünyanın çeşitli ülkelerinde kullanılan diğer aşılara yönelik gerçekleştirilen klinik çalışmalarda mevcut aşı uygulamalarında ciddi yan etkilere rastlanmamıştır. Aşılama sonrası yaşanabilen yan etkilerin çoğunlukla hafif şekilde geçer.

Tüm aşılar korumayı amaçladıkları mikroorganizmaları vücuda tanıtırken bazı istenmeyen yan etkiler görülebilir. Aşılara bağlı olarak aşının uygulandığı yerde veya genel bazı yakınmalar olabilir. Aşı sonrası kolda, aşının uygulandığı yerde kızarıklık, şişlik, ya da ağrı gibi yakınma ve bulgular ortaya çıkabilir. Ancak bu yakınmalar aşının yapıldığı yere soğuk uygulama yapılarak en aza indirilebilir. Ayrıca gerekiyorsa parasetamol alınabilir. Aşı, bazı kişilerde de hafif ateş, titreme, halsizlik, kas ağrısı, baş ağrısı gibi yan etkilere neden olabilir. Bunlar aşı sonrasında görülebilen, vücudumuzun aşıya verdiği yanıta bağlı belirtilerdir. Bu yakınmalar için de parasetamol kullanılabilir.

Pfizer-Biontech aşısının özellikle ikinci dozunu yaptıranlar bazı yan etkilerden şikayet etmektedir. Söz konusu yan etkilerin bir kısmı 1-2 gün içinde görülür.

Biontech aşılarının en yaygın görülebilen yan etkileri özetle şu şekilde sıralanabilir:

• Baş ağrısı şikayeti
• Yorgun hissetme
• Aşının uygulandığı kolda ağrı
• Aşının uygulandığı bölgede kızarıklık
• Kas-eklem ağrıları
• Titreme
• Mide bulantısı
• İshal
• Ateş

Not: Alerjik reaksiyonların görülmesi durumunda vakit kaybedilmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvuru yapılmalıdır.

Not: ABD'de Gıda ve İlaç Dairesi'nin (FDA) yaptığı bir araştırmanın sonuçlarına  göre mRNA teknolojisi kullanan aşıların (Biontech-Moderna) ikinci dozunu alanların en az 3'te 2'si yorgunluk, halsizlik ve kas ağrısı gibi şikayetler baş gösteriyor.

Biontech aşısı mı Sinovac aşısı mı daha etkili?

Tüm dünyayı etkisi altına alan COVID-19 salgın hastalığının önlenmesinde en önemli yardımcımız aşıdır. Yapılan çalışmalar sonucunda COVID-19 hastalığına karşı çeşitli aşılar geliştirilmiştir. Bu aşılardan biri Biontech diğeri ise Sinovac’dır. Türk aşı (Turkovac ) araştırmalarında da üçüncü faz çalışmaları yapılmaya başlandığı bilinmektedir. Erciyes Üniversitesi ve Sağlık Bakanlığı işbirliği ile geliştirilen Turkovac aşısının 3. faz çalışmaları haziran ayında başlamıştı.

Pfizer-Biontech aşısının hem ilk dozdan sonra koruyuculuğun başlaması hem de bulaşmayı engelleme açısından ve delta varyantına karşı biraz daha etkili olduğu bilgisi bulunmaktadır.

Biontech ve Sinovac aşıları ağır seyirli infeksiyonları ve ölüm olasılığını önemli oranda engellemektedir. Bu nedenle COVID-19 aşılarından hangisi size uygunsa mutlaka yaptırmanız önerilir.

4. doz aşı gerekli mi? 4. doz aşı kimlere yapılabilir?

Son dönemlerde aşı programlarına 4. doz aşı da eklenmiş bulunmaktadır. Özellikle yurt dışına çıkışlarda bazı ülkeler tarafından iki doz BioNTech aşısı koşulu aranması nedeniyle, iki doz inaktif aşı yani Sinovac ve bir doz mRNA aşısı yani BioNTech yaptıranlara dördüncü doz aşı hakkı tanımlanmıştır. Bu çalışma kapsamnında isteyenler dördüncü doz aşılarını yaptırabilir. Ancak üç doz Sinovac aşısı olanların dördüncü doz Sinovac veya BioNTech yaptıramayacağı belirtilmiştir. Bu üçüncü dozlarını BioNTech olanlar için hayata geçirilen bir uygulama şeklindedir. 4'üncü doz aşı 3'üncü dozdan 21 gün sonra yapılabilmektedir.

Biontech, m-RNA aşısı kısırlaştırır mı?

‘Biontech m-RNA aşısı kısırlığa neden olur mu?’ sorusu sıkça sorulmaktadır. Biontech, Sinovac ve diğer hiçbir aşı kısırlığa neden olmaz. Diğer aşılarda olduğu gibi COVID-19 aşılarında da bu yönde bir bulgu ya da bilgi bulunmamaktadır.

Alerji hikayesi olan kişilerde aşının yan etkileri daha mı ağırdır?

Ciddi yan etkiler genellikle alerjik reaksiyonlara bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Ciddi alerjisi olan kişilerin aşı olurken mutlaka bunu doktoruna bildirmesi ve buna yönelik önlemlerin alınarak aşının yapılması gerekmektedir. Bir aşıya karşı ilk uygulamada çok şiddetli, anafilaksi olarak tanımlanan alerjik reaksiyonlar gelişmişse aynı aşı tekrar uygulanmamalıdır. Bu durumu doktorunuz değerlendirerek size yapmanız gerekenler hakkında detaylı bilgi verecektir. Ciddi alerjiler gibi yan etkiler çok seyrek ve genellikle aşı uygulandıktan kısa bir süre sonra görülmektedir. Bu nedenle aşı sonrasında 15 ile 30 dakika aşının uygulandığı sağlık kuruluşunda beklenmesi gerekmektedir.

Aşıların uzun dönem sonuçları bilinmiyor, etkileri ne olabilir?

COVID-19 hastalığı 2019 sonu, aşıları ise 2021 yılı başında hayatımıza girmiştir. Bu nedenle hastalığın ve aşıların uzun dönem sonuçları için beklemek gerekir. Bununla birlikte aşıların olumsuz etkileri genellikle erken dönemde görülmektedir. Bu nedenle uzun dönemde farklı bir istenmeyen etki olmayacağı düşünülmektedir. COVID-19 aşılarının hastalığın ve buna bağlı ölümlerin önlenmesindeki yararları olası istenmeyen etkilerin çok üzerindedir.

(Biontech-Moderna) gibi m-RNA aşıları genetiğimizi değiştirir mi?

m-RNA çok kısa ömürlü bir moleküldür. Aşılamadan kısa süre sonra planlanan etkisini oluşturup parçalanır.  m-RNA hücre çekirdeğine girmez. Genetiğimizi değiştirdiği yönünde herhangi bir bulgu bulunmamaktadır.

Birinci aşıdan sonra ikinci dozu farklı bir aşıyla yapabilir miyim?

COVID-19 aşılarında şu anda birinci dozdan sonra ikinci dozu farklı bir aşıyla yapma seçeneği sunulmamaktadır. Tüm dünyada aynı aşıyla ikinci dozun yapılması önerilmekte ve bu şekilde uygulanmaktadır.

Aşının kanda pıhtılaşmaya neden olmaması için kan sulandırıcı ilaçlar alınmalı mı?

Pıhtılaşmaya neden olduğu düşünülen aşılar ülkemizde kullanılmamaktadır. Aşının pıhtılaşma yapması olasılığına karşı kan sulandırıcı olarak adlandırılan ilaçların kullanılması önerilmemektedir.

Aşı oldum, testim pozitif çıkar mı?

COVID-19 aşıları, COVID-19 hastalığına karşı bağışıklık oluşturur. Bunun önemli bir parçası da IgG ve IgM sınıfından antikorlardır. Aşı sonrası antikor testleri, yani virüsle karşılaştığımızı gösteren testler pozitif bulunabilir. Hastalığın tanısı için altın standart olan PCR testleri, yani virüsün genetik maddesini gösteren testler ise pozitif bulunmaz.

Yumurtaya, penisiline, toza, kediye alerjim var, aşı olabilir miyim?

Çeşitli alerjileri olan hastalar bu bilgileri aşı için başvurduklarında sağlık çalışanlarına mutlaka bildirmelidir. COVID-19 aşısının üretiminde yumurta kullanılmamaktadır. Bu alerjiler aşı olmaya engel değildir. Alerjisi olan kişiler aşı sonrasında sağlık kuruluşunda 15-30 dakika beklemelidir.

Aşı sonrası nasıl besleneyim?

COVID-19 aşıları sonrası yiyeceklerle ilişkili aşıya özel herhangi bir kısıtlama bulunmamaktadır. Aşı olan kişi rutin beslenme alışkanlıklarını devam ettirebilir.

Gebelik ve emzirme döneminde aşı yapılabilir mi?

Gebelik döneminde COVID-19 hastalığına yakalanan anne adayları bu hastalığı daha ağır geçirebilir. Aşı konusunda karar verilirken COVID-19’la temas olasılığı, hastalığın ciddi seyretme riski, aşının bilinen yararları ve gebelikte aşının güvenilirliğine ilişkin kısıtlı fakat giderek güçlenen bilgiler değerlendirildiğinde özellikle COVID-19’u ağır geçirme riski yüksek olan gebelere kendi istekleri halinde aşı uygulanması önerilmektedir. Aşının gebeliğin ilk üç ayında uygulanmaması tercih edilmektedir.

Sinovac ve Biontech arasındaki fark nedir?

Sinovac inaktive virüs içeren bir aşıdır ve on yıllardır aşı üretilen yöntemlerle üretilmektedir. Biontech ise m-RNA yani daha yeni bir teknoloji kullanılarak üretilmektedir. Her iki aşı da özellikle ciddi infeksiyonları ve ölümleri engellemekte çok etkilidir. Biontech aşısının koruyucu etkinliği birinci dozdan 2 hafta sonra başlamakta ve daha güçlü görünmektedir. Geleneksel aşı isteyenler Sinovac, yine etkili bir aşı isteyenler Biontech aşısı olabilirler. Toplum bağışıklığını oluşturabilmek için hızlı bir şekilde toplumun büyük çoğunluğunun aşılanması gerekir. Hangi aşı size uygun geliyor ve hangisine ulaşabiliyorsanız bir an önce aşılanmanız önerilir.

Üçüncü COVID-19 aşısı kimler için gerekli?

Salgın hastalıklar tüm toplumun aşılanması ile kontrol altına alınabilir. COVİD-19 virüsünün de kontrol altına alınabilmesi için tüm toplumun aşılanması gerekmektedir. Bu nedenle virüs ortaya çıktığı günden itibaren yapılan uzun çalışmalar sonunda aşılar geliştirilerek toplumun kullanımına sunulmuştur. Bu aşıların en önemlisi ise Sinovac ve Biontech aşılarıdır. Sinovac aşısının koruyuculuğunun 3 ile 6 ay arasında, Biontech aşısının koruyuculuğunun ise 9 ile 12 ay arasında olduğu düşünülmektedir. Grip aşısı gibi COVID-19 aşısının da her yıl uygulanması gerekebilir. Bunu, yapılacak bilimsel araştırmalar ve sonuçları gösterecektir.

Biontech, delta varyantına karşı daha fazla mı koruyucu?

Ülkemizde ilk olarak aşılanan sağlık çalışanları ve 65 yaş üstü vatandaşlara Sinovac aşısı yapıldı. Sinovac aşısı iki doz uygulandığında koruyuculuğunun 3 ile 6 ay kadar sürdüğü tahmin edilmektedir. Bu nedenle iki doz Sinovac aşısı uygulanan kişilerin üçüncü doz COVID-19 aşısı yaptırması önerilmektedir. Üçüncü doz aşısının ise Sinovac veya Biontech olması kişinin kendi tercihine bırakılmaktadır. Üçüncü dozu Sinovac ya da Biontech aşısı yaptırmanın herhangi bir sakınca yoktur. Ancak delta varyantına karşı daha etkili olan ve koruyuculuğu daha uzun süren Biontech aşısının tercih edilmesi önerilebilir.  

İki doz Biontech yaptıranlara üçüncü doz yaptırabilir mi?

mRNA teknolojisiyle üretilen Biontech aşısı da iki doz olarak uygulanmaktadır. Biontech aşısının koruyuculuğunun 9-12 ay kadar olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle iki doz Biontech aşısı olan kişiler için üçüncü doz aşı şu an için gerekmemektedir. Bu konudaki çalışma sonuçlar beklenmektedir

COVİD-19 geçiren hastalar aşı yaptırabilir mi?

COVID-19 pandemisi hala tüm dünya ile birlikte ülkemizde de aktif olarak devam etmektedir. Yeni varyantları daha bulaşıcı olan COVİD-19 salgınını kontrol altına almak için aşı olunsa da hastalık geçirilip iyileşme olsa da kontrollerin hastalık tamamen ortadan kalkana kadar devam etmesi gerekmektedir. COVID-19 hastalığı geçiren kişiler hastalıktan 3 ay sonra aşı olabilirler. Hastalık, aşılar, tedavileri ve hastalığın kontrol altına alınıp alınmadığı konusundaki yeni gelişme ve önerileri Sağlık Bakanlığı ve Dünya Sağlık Örgütü gibi kurum ve kuruluşların yapacağı açıklamalardan takip etmek gerekmektedir.