Trigeminal Nevralji Nedir? Trigeminal Nevralji Belirtileri Nelerdir?

Halk arasında ani yüz ağrısı olarak bilinen trigeminal nevralji, trigeminal sinirin hasar görmesi sonucu yüz bölgesinde yoğun ağrı ataklarına neden olan kronik bir hastalıktır. Trigeminal nevralji durumunda ani ve şiddetli yüz ağrısı ortaya çıkar. Genellikle diş ağrısı ile de karıştırılan trigeminal nevralji yüzünden birçok hasta gereksiz yere dişlerini çektirir. Trigeminal nevraljinin en tipik belirtisi yüzde elektrik çarpmış hissi veren ağrıdır. Ağrı ile birlikte batma, yanma ve acı da hissedilebilir. Ağrı kesici ilaçlarla kontrol altına alınamayan trigeminal nevralji ağrıları için cerrahi seçeneklerin de bulunduğu tedavi yöntemleri bulunmaktadır.

Trigeminal Nevralji Nedir?

Trigeminal nevralji, trigeminal sinirin beyin sapına girdiği yere yakın yerde yaşanan baskı nedeniyle yüzde şiddetli ağrılara yol açan sinirsel bir hastalık ve kronik bir ağrı bozukluğudur.  Bir tür nöropatik ağrı olan trigeminal nevralji vakalarında yüzün bir yarımında ani, şiddetli, elektrik çarpmasına ya da yanmaya benzeyen ağrı atakları ortaya çıkar. Bu ağrı atakları trigeminal nevraljinin en belirgin semptomudur. Bu ağrı atakları aynı zamanda acı, batma ve yan hissi de yaşatır. Ağrı ataklarının süresi birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar değişmekle beraber bu atakların sıklığı da hastadan hastaya değişkenlik gösterir.

Trigeminal nevraljinin çok şiddetli ağrılara yol açması ve rastgele ataklarla seyretmesi, bu hastalığı yaşam kalitesini etkileyen büyük bir rahatsızlık haline getirir. Genellikle diş ağrısıyla karıştırılan trigeminal nevralji yüzünden hastaların dişlerini gereksiz yere çektirdiği görülür.

Ağrı kesici ilaçlar hastalığın şiddetli ağrılarını dindirse de ağrıların geçmediği vakalarda cerrahi seçenekler de denenebilir.

Trigeminal Nevralji Neden Olur?

Trigeminal nevralji, kafatasının içerisindeki yüz siniri olan trigeminal sinire beyincik sapı tarafından baskı yapılması sonucunda meydana gelir. Bu baskı aynı zamanda vasküler kompresyon olarak da ifade edilir. Multipl skleroz veya belirli sinirleri koruyan miyelin kılıfına zarar veren benzer bir durum trigeminal nevraljiye neden olabilir. Ayrıca trigeminal sinire baskı yapan bir tümör de trigeminal nevraljiye yol açabilir.

Trigeminal nevraljiye yol açan faktörler şöyledir:

• MS hastalığı
• Miyelin kılıfının zarar görmesi
• Trigeminal sinire baskı yapan tümör
• Felç veya yüz travması
• Sigara tüketimi
• Yüksek tansiyon
• Yaşlılık
• Genetik faktör

Trigeminal Nevralji Belirtileri Nelerdir?

Yüzde elektrik çarpmasına benzer şiddetli, saplanır hissi veren veya zonklama tarzında ağrı atakları trigeminal nevraljinin en yaygın görülen belirtisidir. Bu ağrılar yüze dokunma, çiğneme, konuşma veya diş fırçalama ile tetiklenen ani ağrı ataklarıdır. Ağrı ile birlikte batma, yanma, acı ve yüz spazmları da belirtiler arasındadır. 

Trigeminal nevralji belirtisi genellikle birkaç saniye süren, yüzün bir yarımında hissedilen ani ve şiddetli elektrik çarpması şeklinde bir ağrıdır. Trigeminal nevralji belirtileri arasında sayılan bu tür ağrıların ardından dakikalara yayılan zonklamalar hissedilebilir.

Trigeminal nevralji belirtileri şöyledir:

• Yüzün bir yarısında elektrik çarpmasına benzer ağrı atakları
• Yüze dokunma, çiğneme, konuşma veya diş fırçalama ile tetiklenen ani ağrı atakları
• Yüz spazmlarıyla birlikte ortaya çıkan ağrı
• Yüzün bir bölgesinde karıncalanma ve uyuşma

Bu ağrı atakları hiçbir uyaran yokken oluşabildiği gibi;

• Hafif dokunma
• Yemek yeme
• Diş fırçalama
• Tıraş olma ya da makyaj yapma
• Hatta rüzgar esmesiyle bile ortaya çıkabilir.

Ağrının çene, burun ve yanakta görülmesi tipik trigeminal nevralji belirtileri arasındadır. Ancak bazı durumlarda ağrı tüm yüzü kapsayabilir. Ağrıların sıklığı belirgin bir biçimde değişkenlik göstermektedir. Bazı hastalarda ağrı atakları her 10 dakikada bir tekrarlayabilirken bazı hastaların günler süren ağrısız dönemleri olabilir.

Trigeminal Nevralji Teşhisi Nasıl Konulur?

Migren, gerilim baş ağrısı, çene eklem rahatsızlığı gibi birçok hastalık tek taraflı yüz ağrısına sebep olabilir. Trigeminal nevraljinin diğer yüz ve baş ağrısına yol açan sebeplerden ayrılması uzman bir doktor muayenesinde hastanın şikayetlerinin ve belirtilerinin değerlendirilmesi ile yapılır. Trigeminal sinire yönelik yapılan MR görüntülemeleri ile tanı doğrulanabilir. Bu özellikli MR görüntülemelerinde trigeminal sinire baskı yapan damar oluşumları görüntülenebilmektedir.

Trigeminal Nevralji Tedavisi Nasıl Olur?

Trigeminal nevraljide öncelikle ağrının dindirilmesi için ilaç tedavisi yapılır. Etkili olan ilaçlar epilepsi ilaçları olabilir. Pek çok hastanın ağrısı bu ilaçlarla yatışmaktadır. İlaç tedavisi ile hasta rahatlıyorsa, bu ilaçlar hayat boyu da kullanılabilir. Ancak trigeminal nevralji ağrı ataklarının geçtiği dönemlerde ilaçlara ara verilmekle birlikte ataklar başladığında ilaçlar yeniden kullanılmaktadır. İlaç kullanıldığı süre içerisinde olası yan etkiler uzman doktor kontrolünde periyodik olarak değerlendirilmelidir.

Zaman içerisinde birçok hastada ilaç etkinliği giderek azalır ve ilaca rağmen şiddetli ağrı olur. Cerrahi tedavi gerekliliği burada devreye girer. Cerrahi tedavi seçenekleri arasında mikrovasküler dekompresyon, foramen ovale ponksiyonu ile balon kompresyon, radyofrekans veya alkol uygulamaları bulunur. Mikrovasküler dekompresyon özellikle genç ve radyolojik olarak trigeminal sinire damar basısı gösterilmiş hastalarda öncelikle tercih edilmelidir. Yapılan cerrahi ile ömür boyu ağrısız bir yaşam söz konusudur. Bu yöntemde Trigeminal sinir mikro cerrahi teknikle ortaya konur ve siniri sıkıştıran damar yapıları özel bir materyal ile sinirden uzaklaştırılır ve bu sayede olguların hemen tamamında ömür boyu ağrısız dönem elde edilebilir.

Diğer cerrahi tedavi yöntemi ise foromen ovale fonksiyonudur. Ağız kenarından girilerek yanak içinden ilerlendikten sonra kafa tabanındaki foramenovale ismindeki anatomik yapıdan geçilerek kafa tabanına ulaşılır ve sinir gangliyonu komşuluğa katater yerleştirilir. Daha sonrasında balon ile komprese edilerek veya radyofrekans uygulayarak ya da alkol kullanarak sinir ablasyonu sağlanır. Bu mikro cerrahi yönteme göre çok daha kısa süreli süren daha hızlıca yapılabilen cerrahi riskleri daha düşük olan ama ağrısız dönemin daha kısa olabildiği bir tekniktir. 

Trigeminal Nevralji Hakkında Sık Sorulan Sorular 

Trigeminal Nevralji ne demek?

Trigeminal nevralji, trigeminal sinirin hasar görmesi sonucu keskin, vurucu veya elektrik çarpmasına benzeyen, ani ve şiddetli bir yüz ağrısı ortaya çıkaran sinirsel bir hastalıktır.

Trigeminal nevralji hastalığı için hangi doktora gidilmelidir?

Trigeminal nevralji belirtileri özellikle diş ağrısı başta olmak üzere farklı hastalıklarla karıştırılabilmektedir. Trigeminal nevralji ağrısı yüzünden birçok dişini gereksiz yere çektiren hastalar bulunmaktadır. Trigeminal nevralji belirtilerini ayırt etmek için Beyin, Sinir ve Omurilik Cerrahisi veya Nöroloji bölümü doktorlarının muayenesi önemlidir. Trigeminal nevralji tedavisinde ilk olarak ilaç kullanılmaktadır.

Zira hastanın ağrısını bir an önce kesmek doktorun birinci önceliği olmalıdır. İlaç kullanılarak bazı olgularda bu hızlıca sağlanabilir. İlaç tedavisinin yeterli olmadığı durumlarda cerrahi yöntemler kullanılabilmektedir.

Trigeminal nevralji hastalığı tedavi edilmezse ne olur?

Trigeminal Nevralji tedavi edilmediğinde ve hastalık tedavisiz kaldığında ağrı ataklarının süresi ve sıklığı artabilir.

Trigeminal nevralji kendiliğinden geçer mi?

Bazen bu ağrılar kendiliğinden geçer ancak ağrı sürecinde ağrı atakları insan hayatını olumsuz etkilediğinden tedavi edilmelidir.

Trigeminal nevralji ağrısı nasıl geçer?

Trigeminal nevralji hastalığının tedavisinde farklı yöntemler kullanılabilmektedir. İlaç, trigeminal cerrahi ameliyatı, sinir blokajı veya radyo cerrahi gibi tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Tedavi seçeneği hastaya ve hastalığın durumuna göre şekillendirilebilir.

Trigeminal nevralji hastalığında radyofrekans tedavisi kullanılır mı?

Radyofrekans rizotomi: Lokal anestezi eşliğinde uygulanır. Balon kompresyon işlemindekine benzer bir yöntemle bu sefer sinirde bir miktar ısı hasarı yaratılır. Etkinliği balon kompresyon ile benzerdir ancak sinirde oluşan kalıcı hasar nedeniyle komplikasyon oranları daha yüksektir.

Trigeminal nevralji ilaç tedavisiyle geçer mi?

Trigeminal nevralji teşhisi konduğunda ilaçla tedavi yöntemi denenmelidir. Tipik trigeminal nevralji tedavisinde genellikle karbamazepin gibi epilepsi ilaçları ve gabapentin gibi nöropatik ağrı ilaçları tercih edilmektedir. İlaç tedavileri trigeminal nevralji belirtilerini azaltmak için kullanılır. Günümüzde ilaç tedavileri bazı durumlarda etkin olarak hastalığı baskılayabilmektedir. Ancak bazı hastalarda ilaç tedavileri yeterli faydayı sağlayamayabilir. Bu ilaçlar sadece belirtileri baskıladıkları için hastalık ilaç tedavisi altında ilerleyebilir ve ilaçların dozunu artırmak gerekebilir. Hastadan hastaya değişmekle birlikte bu ilaçların uyku ve halsizlik gibi yan etkileri mevcuttur.

Trigeminal nevralji balon kompresyon tedavisi ne demektir?

Genel anestezi altında yanaktan bir iğne ile trigeminal sinirin 3. kısmının yüzden çıkış noktasına girilir. Sinirin yanında birkaç dakikalığına bir balon şişirilir ve sinirin bu bölümüne baskı uygulanır. Şişirilen balon sinire kalıcı hasar vermemekle birlikte sinirin ağrılara neden olan liflerinde myelin kaybı yaratarak ağrının geçmesini sağlar. Hastalığın tekrarlama riski mikrovasküler dekompresyon ameliyatı kadar düşük olmasa da oldukça etkin ve komplikasyonu az bir tedavi yöntemidir. Tekrarlanabilir bir yöntem olması hastalık nüksederse de uygulanabilmesini sağlar.

Trigeminal Nevralji Radyocerrahi (Gamma Knife) Tedavisi ne demektir?

Radyoaktif ışınlar aracılığıyla trigeminal sinirin kafatası içerisindeki kısmının hasarlanması esasına dayanır. Günübirlik bir işlemdir. Etkisinin birkaç yıl içerisinde başlaması ve nispeten daha az etkin olması zayıf yönleridir.

Trigeminal Nevralji'nin bitkisel veya doğal tedavisi var mıdır?

Trigeminal nevralji hastalığını tedavi eden ya da trigeminal nevralji ağrılarını azaltan bilimsel olarak ispatlanmış bitkisel tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Trigeminal nevralji tedavisinde akupunktur, yoga gibi yöntemler için de yeterli bilimsel veri bulunmamaktadır.

Trigeminal Nevralji baş ağrısı yapar mı?

Trigeminal nevralji baş ağrısına neden olabilir. Baş ağrısı yaptığı için de migren ya da küme tipi baş ağrısı ile karıştırılabilmektedir. Doktorun tecrübesi ve iyi bir muayene ile bunun migren veya küme tipi baş ağrısından ayrılması sağlanır.

Trigeminal Nevralji ameliyatı riskleri nelerdir?

Her cerrahi işlemin riski bulunmaktadır. Bir cerrahi operasyon öncesi hasta mutlaka bütün olarak değerlendirilmelidir. Hipertansiyon, diyabet ve kronik akciğer hastalıkları gibi cerrahi işleme bağlı oluşabilecek kötü sonuçları artırabilecek rahatsızlıklar iyi değerlendirilmelidir. Gerekirse öncelikle bu hastalıklar tedavi edilip sonrasında cerrahi işlem uygulanmalıdır. Ayrıca anestezi ve dahili riskler dışında her cerrahi işlemin cerrahi prosedüre bağlı riskleri de bulunmaktadır. Yaşanabilecek bütün riskler cerrahın tecrübesi ve özeniyle azaltılabilir.

Trigeminal Nevralji tedavisinde mikrovasküler cerrahi teknikle yapılan ameliyatlarda;

• Yara yeri problemleri
• Beyin omurilik sıvısı kaçağı
• Geçici yüz felci oluşması gibi riskler yaşanabilmektedir.

Cerrahin bu risklere karşı dikkatli olması gerekmektedir. Bu riskler gerekli özen gösterilerek hastaların tama yakın bir kısmında engellenebilir. Ama bu oran hiçbir zaman sıfır değildir.

Trigeminal Nevralji Foramen ovale fonksiyonu ile yapılan ablosyon tedavilerinde;

• Ağrının geçmemesi
• Yüzde hissizlik
• Gözde kuruma
• Çok az bir ihtimal de olsa yüzde kalıcı ağrı gelişmesi yaşanabilir.

Bununla birlikte ablasyon için balon kompresyon tercih edildiğinde yüzde kalıcı ağrı oluşma ihtimali sıfıra çok yakındır. Radyofrekans ve alkol uygulamalarında bu açıdan risk daha yüksektir.

Trigeminal Nevralji ameliyatı ne kadar sürer?

Tgeminal nevralji ameliyatının süresi tercih edilecek tedavi yöntemine göre farklılık göstermektedir. Trigeminal nevralji mikrovalküser cerrahi ameliyatı 2-4 saat sürebilmektedir. Ablosyan yönteminde ise süre 30 dakikadır.

Trigeminal Nevralji ameliyatı sonrası nelere dikkat etmek gerekir?

Trigeminal Nevralji ameliyatın erken dönemindeki olası riskler gerçekleşmediği durumda hastanın ağrısı da geçtiyse ilave bir önlem almaya gerek bulunmamaktadır.

Trigeminal Nevralji hastalığı kulak ağrısı yapar mı?

Trigeminal Nevralji kulak ağrısı yapmaz. Ancak hastalar yüzlerindeki ağrıyı kulak ağrısı ile karıştırabilirler.

Trigeminal Nevralji diş ağrısı yapar mı?

Trigeminal nevralji diş ağrısı yapmaz. Ancak neden olduğu ağrı genellikle diş ağrısı ile karıştırılabilir. Birçok hasta ne yazık ki birkaç dişini çektirdikten sonra doğru tanıyı alır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.