Fibroadenom nedir? Fibroadenomlar nasıl tedavi edilir?

Memede ele gelen ya da radyolojik yöntemlerle görüntülenen kitleler bütün kadınları endişelendirmektedir. Ancak memede belirlenen her kitle kötü huylu yani kanser anlamına gelmemektedir. Fibroadenom genellikle ergenlik döneminden sonra sık görülen memenin iyi huylu kitlelerindin birisidir. Genellikle ağrısız ve cildin altında rahat hareket edebilen Fibroadenomlar takip edilebilir ya da cerrahi yöntemlerle çıkartılabilir. Memorial Ataşehir Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü’nden Doç. Dr. Ömer Uslukaya, memenin iyi huylu kitlesi fibroadenomlar hakkında bilgi verdi.

Fibroadenom nedir?

Genellikle 20-40 arası yaşlarda kadınlarda görülen memenin kötü huylu olmayan yani kanser olmayan iyi huylu tümörüdür.  Hem glandüler yani süt dokudan hem de bağ dokusundan oluşabilen fibroadenomlar, pürüzsüz, iyi tanımlanmış bir şekle sahip olup cildin altında lastiksi veya sert hissedebilirler.

Fibroadenom belirtileri nelerdir?

Fibroadenomlar genellikle ağrıya neden olmadığı için kendi kendine meme muayenesi ya da ultrason gibi görüntüleme yöntemleri sırasında tesadüfen belirlenebilir.

Fibroadenom belirtileri genel olarak şu şekilde sıralanabilir; 

• Fibroadenom kitleleri belirgin, pürüzsüz, kenarlıklı yuvarlak şekildedir.
• Fibroadenom genellikle dokunulduğu zaman cilt altında kolayca hareket eden bir yumru olarak hissedilir.
• Sert veya lastiksi bir yapıya sahiptir.
• Fibroadenom kitleler genellikle ağrısızdır. Ancak bazen özellikle adet dönemlerinden hemen önce hassas ve hatta ağrılı hissedebilirler.
• Bir veya iki memede bir veya daha fazla fibroadenom olabilir.
• Fibroadenomlar meme kanserinden farklı olarak genellikle meme başında akıntı, şişme, kızarık veya meme çevresinde cilt tahrişine neden olmamaktadır.

Fibroadenom nedenleri nelerdir?

Fibroadenom nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Fibroadenom kitleleri genellikle ergenlik ve hamilelik döneminde ortaya çıkmakta menopozdan sonra ise küçülebilmektedir. Hormon tedavisi gören kadınlarda fibroadenomların büyüdüğü gözlemlenmiştir. Bu nedenle fibroadenom nedeninin değişen hormon seviyeleriyle ilgili olduğu düşünülmektedir.

Fibroadenom teşhisi nasıl yapılır?

Bazı fibroadenom tümörleri hissedilemeyecek kadar küçük olabilmektedir. Aynı anda birden fazla fibroadenom tümör olsa dahi ağrı yapmayabilmektedir. Fibroadenomlar genellikle kendi kendine meme muayenesi sırasında ya da ultrason gibi radyolojik görüntülemelerle tespit edilmektedir. Fibroadenomlar genellikle memenin içinde bir bilye gibi hissedilebilir. Yuvarlak veya oval olma eğilimindedirler ve net sınırları vardır.

Memede belirlenen, kitlenin fibroadenom olup olmadığının netleştirilmesi için ek tetkikler yapılması gerekmektedir.

• Mamografi: Meme dokusundaki şüpheli alanların görüntülenmesi için X-ışınlarının kullanıldığı mamografi görüntüleme yönteminden faydalanılabilir.

• Meme ultrasonu: Ses dalgalarının kullanıldığı ultrason görüntülemesiyle fibroadenom teşhis edilebilmektedir.
• İnce iğne aspirasyonu: İnce bir iğnenin yardımıyla memedeki kitleden parça alınıp incelenerek teşhis konulabilmektedir.
• Çekirdek biyopsisi: Çekirdek biyopsisinde kullanılan iğneler, biraz daha büyüktür. Küçük bir doku çıkartılarak teşhis konulabilir.

Fibroadenom tedavisi nasıl yapılır?

• Fibroadenom tümörlerinin birçoğunun tedavi edilmesine gerek yoktur. Ancak düzenli aralıklarla takip amaçlı kontrol edilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte özellikle fibroadenom tümörünün memenin büyümesine neden olması veya şeklini değiştirmesi gibi durumlarda cerrahi olarak çıkartılması gerekebilir.
• Fibroadenomlar bazen herhangi bir tedavi uygulamadan kendi kendine büyümeyi durdurabilir hatta küçülebilir. Bu gibi durumlarda memedeki kitlenin fibroadenom olduğu yapılan tetkiklerle kesinleştirilmişse kitle yerinde bırakılabilir ve büyümediğinden emin olmak için izlenebilir.
• Gerekli olmadığı durumlarda fibroadenom tümörlerini çıkarmak kitlenin yanındaki normal meme dokusunun da çıkarılması anlamına gelmektedir. Bu nedenle cerrahi işlem için konunun uzmanı bir doktorla süreci yürütmek önemlidir.
• Fibroadenomların büyümediğinden emin olmak için düzenli meme muayeneleri veya görüntüleme testleri yapılması önemlidir.
• Yapılan muayene ve tetkiklerde fibroadenom görünümünün anormal olduğu, aşırı büyüdüğü ya da şikayetlere neden olduğu durumlarda kitlenin çıkartılması tercih edilebilir.

Fibroadenom hakkında sık sorulan sorular

Fibroadenom çeşitleri nelerdir?

Fibroadenom çeşitleri 4 ana başlık altında değerlendirilebilir.

• Basit fibroadenom: Çoğu fibroadenom yaklaşık 1-3 cm boyutundadır. Bu tür fibroadenomlar basit fibroadenomlar olarak adlandırılır. Basit fibroadenomlar ilerleyen aşamalarda meme kanseri geliştirme riskini artırmamaktadır.
• Karmaşık (Kompleks) fibroadenom: Bazı fibroadenomlar hızlı büyüyebilen hücreler bulunabilmektedir. Biyopsiden alınan doku incelenerek karmaşık fibroadenom tanısını konulabilmektedir. Karmaşık yani kompleks fibroadenomlar ileri yaşlardaki kadınlarda daha sık görülmektedir. Kompleks fibroadenomların nadir de olsa ileride kanser geliştirme riski olduğu için yakından takip edilmesi önemlidir.
• Juvenil fibroadenom: Daha çok ergenlik dönemindeki genç kadınlarda görülen juvenil fibroadenomlar genellikle büyüme eğiliminde değillerdir.
• Dev fibroadenom: Bazı fibroadenomlar 5cm’den daha fazla büyüyebilir. Dev fibroadenom olarak adlandırılan bu kitlelerin cerrahi yöntemle alınması tavsiye edilmektedir.

Fibroadenom ameliyatına nasıl karar verilir?

Memede belirlenen kitlenin muayene, ek tetkikler ve biyopsi sonunda fibroadenom olduğu belirlendiği durumlarda ameliyat ya da farklı yöntemlerle fibroadenom kitlesi çıkartılabilir. Birçok fibroadenomun cerrahi yöntemle çıkartılmasına gerek olmayabilir. Fibroadenom ameliyatı için bazı kriterlerin göz önünde bulundurularak değerlendirme yapılması gerekir;

• Fizik muayene ve görüntüleme sonuçlarına göre yumrunun büyüyüp büyümediği veya değişip değişmediği kontrol edilmelidir.
• Fibroadenom kitlesinin hastada ağrı ya da farklı rahatsızlıklara neden olup almadığı değerlendirilmelidir.
• Fibroadenom tümörü bazen meme şeklini değiştirebilir. Bu gibi durumlarda fibroadenomun çıkartılması ön plana çıkabilir.
• Ailedeki meme kanseri öyküsü değerlendirilmelidir.

Fibroadenom ameliyatı nasıl yapılır?

Memede belirlenen fibroadenom tümörünün tedavisinde birkaç yöntem uygulanabilmektedir.

• Lumpektomi veya eksizyonel biyopsi: Genel anestezi altında gerçekleştirilen bir işlemdir. Lumpektomi veya eksizyonel biyopsi olarak isimlendirilen işlemde genel cerrah tümörü ve çevresindeki meme dokusunu cerrahi işlemle çıkarmaktadır. Çıkarılan doku daha sonra patoloji için laboratuvara gönderilmektedir. Lumpektomi veya eksizyonel biyopsi işlemi yaklaşık 1 saat sürmektedir. Hastanın durumuna göre 1 gece hastanede kalması gerekebilir.
• Vakum yardımlı eksizyon biyopsisi: Küçük ebattaki fibroadenomlar için uygulanan tedavi yöntemidir. Vakum etkisi ile yeterli büyüklükte doku parçaları iğne içine çekilmekte ve kesilerek dışarı alınmaktadır.  İşlem lokal anestezi altında gerçekleştirilmektedir. Hastaların genellikle hastanede yatmasına gerek kalmamaktadır.
• Kriyoablasyon: Daha küçük fibroadenomlar için başka bir seçenek de kriyoablasyon adı verilen dondurma tekniğidir. Fibroadenom tümörünü çıkarmak yerine bir kesi yapılır ve fibroadenom dokularını yok etmek ya da dondurmak için bir gaz kullanılır.
• Radyofrekans ablasyon: Lokal anestezi altında gerçekleştirilen işlem ultrason eşliğinde gerçekleştirilir.

Fibroadenom ameliyatından sonra riskler nelerdir?

Cerrahi yöntemle ya da diğer yöntemlerle çıkartılan fibroadenom tümörlerinin tekrarlama riski bulunmaktadır. Yeni bir tümör oluşması durumunda muayene, radyolojik görüntüleme ve biyopsi ile tümörün fibroadenom olup olmadığı belirlenmelidir.

Fibroadenom ameliyatından sonra yaşanabilecek riskler şu şekilde sıralanabilir;

• Ağrı
• Kanama
• Şişme ve akıntı gibi enfeksiyon belirtileri
• Çıkartılan fibroadenom tümörünün boyutuna göre memede şekil bozukluğu yaşanabilir. Ancak son yıllarda uygulanan estetik cerrahiler sayesinde fibroadenom ameliyatlarından sonra memede şekil bozuklukları nadir yaşanmaktadır.

Fibroadenomlar meme kanserine neden olur mu?

Fibroadenom tümörleri memenin iyi huylu kitleleri olarak değerlendirilir. Fibroadenomlar genel olarak meme kanserine yol açmamaktadır. Ancak, karmaşık yani kompleks fibroadenom tümörlerinin yakından takip edilmesi önemlidir. 

Fibroadenomlar ağrı yapar mı?

Fibroadenom genel olarak ağrıya neden olmamaktadır. Ancak bazen özellikle adet dönemlerinden önce ağrıya yol açabilmektedir.

Fibroadenom kendiliğinden geçer mi?

Birçok fibroadenom tümörü tedavi gerektirmemektedir. Hormonal değişimlere tepki verdiği düşünülen fibroadenomların özellikle menopoz döneminde küçülebilmesi mümkündür.

Fibroadenom gebelikte büyür mü?

Fibroadenomlar hormonal etkilerle büyüyebilir ya da küçülebilir. Bu nedenle hamilelik döneminde fibroadenomların büyümü ihtimali bulunmaktadır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.