Dil Kanseri Nedir? Dil Kanseri Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Dil kanseri, çoğunlukla  dil yüzeyini örten hücrelerden  başlayan bir kanser türüdür. Dil kanseri, hem dilin görünen kısmını hem de boğaza doğru uzanan kısmını etkileyen kanserleri ifade eden genel bir terimdir. Dil kanseri en sık skuamöz veya yüzey hücrelerinde dilde bir yara veya kitle olarak görülebilir. Tüm ağız boşluğu kanserlerinin yaklaşık yüzde 3’ünü dil kanserleri oluşturmaktadır. Kırk yaş altında daha az görülürken, erkeklerde daha sık görülmektedir.

Dil Kanseri Nedir?

Dil kanseri, dildeki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyüyüp bölünmesi ile ortaya çıkan baş ve boyun kanserinin bir türüdür. Dil, ağız boşluğu kanserlerinin dudaktan sonra en sık görüldüğü bölgedir. Dil kanseri, dilin dil kemiğinden başlayıp ağız tabanında son bulduğu şekilde görülür.

Kanser dilin ön kısmında oluşmaya başladığı durumda oral kanser ya da oral dil kanseri adını alır. Dilin arka bölümünde gerçekleşirse bu durum orofaringeal kanser veya dil tabanı kanseri adını alır.

Dil Kanseri Türleri Nelerdir?

Dil kanseri, ağız kanseri kategorisinde yer alan bir kanser türüdür ve farklı türleri bulunur. En yaygın dil kanseri türleri şöyle açıklanabilir:

Skuamöz hücreli karsinom

En yaygın dil kanseri türü skuamöz hücreli karsinomdur (SCC). Yassı hücreler, ağız, burun, gırtlak, tiroid ve boğazın içini örten düz, cilde benzer hücrelerdir. Skuamöz hücreli karsinom, bu hücrelerde başlayan kanserin adıdır.   

Adenokarsinom

Bu dil kanseri türü salgı bezlerinde yer alan hücrelerde gelişme gösterir. Az yaygın bir tür olan adenokarsinom dil kanseri genellikle dilin alt kısmında görülür.

Baskın hücreli karsinom

Bu dil kanseri türü nadir olarak görülebilir.

Anjiyosarkom

Anjiyosarkom dil kanseri türü kan damarlarından kaynaklanan nadir görülen bir kanser türüdür. Dilin kan damarlarında gelişme gösterebilir.

Karsinosarkom

Bu dil kanseri türü hem epitel hücrelerinden (squamous) hem de bağ dokusundan (stromal) oluşan karma bir tümör olarak bilinir. Nadir olarak kendini gösterir.

Melanom

Melanin üreten hücrelerden kaynaklanan bir kanser türü olarak ortaya çıkar. Bu dil kanseri türünde dilin rengini veren hücrelerde gelişebilir ve genellikle daha agresif bir seyre sahip olarak görülür.

Bu dil kanseri türleri kişinin genel sağlık durumuna ve tedaviye yanıtı açısından farklılık gösterebilir. Dil kanseri belirtileri yaşadığınız durumda doktor başvurmanız önemlidir.

Dil Kanserinin Evreleri Nelerdir?

Kanserin evresi tümörün ne kadar büyük olduğunu ve yayılıp yayılmadığını belirtmiş olur. Kanserin vücuttaki evresini belirten sınıflama TNM sınıflamasıdır. Buna göre;

T; tümörün kaynaklandığı yerdeki boyutu,

N; baş boyun bölgesindeki tümörler için boyun lenf bezelerine metastaz yapmış (sıçramış) olan tümörün boyutu ve durumu,

M; boynun ötesinde, uzak organlarda çoğu kez kan yoluyla metastaz varlığını gösterir.

Özetle kanserin evresi aşağıdaki faktörlere bağlıdır:

• Kanserin yerel dokularda ne kadar büyüdüğü
• Yakındaki lenf bezlerine yayılıp yayılmadığı
• Vücudun başka bir yerine yayılıp yayılmadığı

Dil Kanseri Neden Olur?

Ağız içerisinde ve dilde oluşan kanser türleri arasında yer alan dil kanseri, dilde yer alan hücrelerin kontrolsüz bir biçimde büyümesi sonucunda meydana gelir. Bu kanserin oluşuma neden olan durumlar arasında papilloma virüsü (HPV) yer alır. Bağışıklık sisteminin de zayıflamasına bağlı olarak kanser riski artarak dil kanserine sebep olabilir. Dil kanserine neden olan bu durumlar kişiden kişiye farklılık gösterebilir.

Dil Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Dil kanserinin en yaygın belirtisi dil yüzeyinde iyileşmeyen kırmızı renkte ya da ülser benzeri yara, dilde şişlik, dilde uyuşukluk, boğaz ağrısı ve nefes darlığıdır.

Dil kanseri belirtileri şunlardır:

• Dilin yan yüzeylerinde grimsi-pembemsi bir kitle veya yara
• Dil ağrısı
• Boğaz ağrısı
• Yutma veya çiğneme güçlüğü
• Dilde şişlik
• Dili hareket ettirmede güçlük
• Dilde oluşan ağrılı kitle görülmesi
• Ağız içerisinde ya da dilde uyuşma
• Nefes darlığı
• Boyunda şişlik olması
• Yutarken şiddetli ağrı yaşama

Dil kökünde gelişen kanser genellikle ileri bir aşamadayken, tümör daha büyük olduğunda ve kanser boyundaki lenf düğümlerine yayıldığında teşhis edilir.

Dil kökünde meydana gelen kanserin neden olduğu bazı belirtiler şu şekildedir:

• Boğaz ağrısı
• Yutma güçlüğü
• Boğazda bir yumru varmış gibi hissedilmesi
• Sesteki değişiklikler
• Kulak ağrısı

Bu semptomlardan herhangi birinden şikayet eden kişilerin, bir kulak burun boğaz uzmanı tarafından değerlendirilmesi önemlidir. Zira çoğu kanser türünde olduğu gibi erken teşhis dil kanseri tedavisinin başarısı için çok önemlidir.

Dil Kanseri için Risk Faktörleri Nelerdir?

Dil kanserinin gelişmesi için en önemli iki risk faktörü tütün kullanımı ve alkol tüketimidir. Erkeklerin dil kanserine yakalanma olasılığı da kadınlardan iki kat daha fazladır. Genç insanlarda dil kanseri nadiren görülürken 40 yaş ve üstü kişilerde görülme olasılığı daha yüksektir.

Dil kanseri için risk faktörleri özetle şunlardır:

• Sigara içmek veya diğer tütün türlerini kullanmak (çiğneme vb.)
• Alkol tüketimi
• HPV-16 ve 18: İnsan Papilloma virüsü
• Asbest maruziyeti
• Kötü beslenmeye bağlı faktörler
• Genetik yatkınlık
• Kötü ağız hijyeni ve uzun süreli tahriş

Dil Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?

Biyopsi, dil kanserinin teşhisinde ilk adımdır. Biyopsi sırasında, dilin kanserden şüphelenilen kısmından az miktarda doku alınır. Doku, onu mikroskop altında inceleyen ve tanı koymaya yardımcı olan bir patoloğa gönderilir. Şüpheli kanser bölgesinden alınan bir doku örneğinin bir patolog tarafından incelenmesi, teşhisin anahtarıdır. Dil kanserlerinde tanı koyulmasının ardından ultrason, bilgisayarlı tomografi, MR gibi radyolojik tetkikler kullanılarak tümörün boyutu, evresi, yayılımı ve diğer organlarla ilişkisi değerlendirilir. Bu şekilde uygulanacak tedavi yöntemine karar verilmektedir.

Teşhis anındaki kanser aşaması(evresi), tedavi seçeneklerini belirler ve hayatta kalma süresi üzerinde güçlü bir etkiye sahiptir. Dil kanseri ne kadar erken teşhis edilirse kişinin teşhis konulduktan beş yıl sonra hayatta kalma şansı o kadar yüksek olur.

Dil Kanseri Tedavisi Nasıl Olur?

Dil kanseri için tedavi seçenekleri; hastanın genel sağlık durumu, tümörün türüne ve evresine bağlı olarak değişir. Dil kanserinin tedavisi tümörün çıkarılmasını içeren cerrahi yöntem, kemoterapi ve radyoterapi tedavi yöntemlerini içermektedir.

Cerrahi prosedür

Küçük dil kanserleri için, tümörün cerrahi olarak çıkarılması genellikle gereken tek tedavi şeklidir. Bununla birlikte tümörün evresi ve radyolojik inceleme sonuçlarına göre boyun diseksiyonu, etkilenen veya etkilenme olasılığı yüksek olan boyun lenf düğümlerinin cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir.

Radyoterapi

Radyoterapi genellikle kemoterapi ile birlikte veya ameliyattan önce/sonra kanser hücrelerinin çoğalmasını durdurmak için kullanılır.

Yoğunluk Ayarlı Radyasyon Tedavisi(IMRT) gelişmiş bir bilgisayar sistemi aracılığıyla tümörü tedavi etmek için gereken doğru radyasyon dozunu hesaplayabilir. Bu durum tümörü çevreleyen normal dokuya aşırı radyasyon maruziyetini en aza indirir, radyoterapiye bağlı oluşabilecek olan yan etkilerin miktarını sınırlayarak en etkili radyoterapi uygulanmasını sağlamış olur.  

Kemoterapi

Kemoterapi, cerrahi ve/veya radyasyon gibi diğer tedavi seçenekleriyle birlikte kullanılır. Kemoterapinin amacı kanserli tümörün büyümesini kontrol etmeye yardımcı olmaktır. Radyasyonla birleştirildiğinde kemoradyasyon olarak adlandırılır. Hastalığın semptomlarını kontrol etmek için tek başına uygulandığında palyatif tedavi olarak da adlandırılır. Kemoterapi, kanserin tekrarlama riskini azaltmak için ameliyattan sonra da uygulanabilir.

Cerrahi prosedür, radyoterapi ve kemoterapi uygulamalarının ardından dil kanseri hastalarının yaşam kalitelerini artırmak amacıyla diyet ve konuşma, yutkunma, fiziksel ve mesleki rehabilitasyon terapileri uygulanabilmektedir. 

Dil Kanserini Önlemek İçin Neler Yapılabilir?

Dil kanserini önlemenin kanıtlanmış bir yöntemi bulunmamakla birlikte aşağıdaki öneriler dikkate alınarak dil kanserine yakalanma riski azaltılabilir. 

• Sigara içilmemeli veya tütün ürünleri kullanılmamalıdır. Sigara içenlerin ve/veya tütün ürünleri kullananların bu alışkanları terk etmeleri için gerektiği takdirde profesyonel yardım almalıdır.
• Alkol tüketiminden kaçınılmalıdır.
• Kontroller ve kanser tarama muayeneleri için düzenli olarak doktora görünmek gereklidir.
• Ağız hijyenine dikkat edilmelidir. 

Dil Kanseri Hakkında Sık Sorulan Sorular

Dil kanseri tamamen iyileşir mi?

Dil kanserinin tamamen iyileşme olasılığı bulunur. Cerrahi müdahale gerektiren bu kanser türünde erken evrelerde kişi sağlığına kavuşabilir. Daha ileri evrelerde ise hastalığın seyrine göre durum farklılık gösterir.

Dil kanseri hangi yaşlarda görülür?

Ağız için kanserleri arasında yer alan dil kanseri, 40 yaş altında bulunan kişilerde görülme olasılığı düşük olarak bilinir. Özellikle 60-70 yaş sonrasında görülme oranı artabilir. Dil kanserinin erkeklerde görülme oranı kadınlara göre daha fazladır.

Dil kanserine hangi bölüm bakar?

Dil ve ağız içerisinde yer alan belirtileri ve durumların teşhisi için öncelikli olarak kulak burun boğaz uzmanına görünmek gerekir. Doktor dil kanserinden şüphelendiği durumda kişiyi biyopsi yapabilir.

Dil kanserinin en erken belirtileri​ nelerdir?

Dil kanserinin en erken belirtileri arasında dilin arka kısmında yer alan ve geçmeyen yara olarak bilinir. Bunun yanında dili hareket ettirmede güçlük çekme ve geçmeyen boğaz ağrısı da dil kanseri belirtileri arasında yer alır.

Dil kanseri ameliyatı sonrası beslenme​ nasıl olur?

Dil kanseri ameliyatı sonrasında yapılan olan cerrahi müdahalenin derecesine göre kişi bir ya da iki hafta arasında ağızdan beslenme olmadan geçirmesi beklenir. Böylelikle kişiye damar yoluyla besin takviyesi yapılır.

Dil kanseri ameliyatı sonrası iyileşme süresi nedir?

Dil kanseri ameliyatı sonrasında iyileşme süresi kişinin genel sağlık durumu ve bağışıklık sisteminin güçlü olup olmamasına bağlı olarak farklılık gösterir. İyileşme süre iki günden iki haftaya kadar uzayabilir. 

Dil kanserine hangi faktörler yol açar?

Dil kanserine yol açan faktörler arasında tütün kullanımı, HPV enfeksiyonu, ağız hijyeninin yetersiz olması, beslenme eksikliği ve genetik faktörler yer alır. Bunun yanında özellikle güneşe maruz kalmak dil kanseri riskinin artmasına neden olabilir. 

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.