MEMORIAL ŞİŞLİ HASTANESİ PROKTOLOJİ MERKEZİ (ANOREKTAL HASTALIKLAR)

Proktoloji, kalınbağırsağın son bölümü olan rektum ve halk arasında makat olarak bilinen anüs bölgesinin hastalıklarıyla ilgilenir. Rektum ve makat bölgesindeki rahatsızlıklar için doktora başvurma konusunda çekinilmesi hastalıkların daha da ilerlemesine neden olabilmektedir.

Proktoloji Merkezi’nde Tedavi Edilen Hastalıklar

Memorial Şişli Hastanesi Proktoloji Merkezi’nde;

• Hemoroit
• Anal Fissür
• Perianal Fistül (Apse)
• Kıl Dönmesi
• İnkontinens rahatsızlıkları ileri teknoloji cihazların desteği ve deneyimli cerrahi ekiple tedavi edilmektedir.

HEMOROİT

Hemoroit Nedir?

Hemoroit makat etrafındaki damarsal doku yastıklarının şişmesidir. Hemoroit halk arasında sık rastlanan bir rahatsızlıktır. Yaklaşık 4 kişiden biri kişi hayatının belli döneminde hemoroit sorunu yaşayabilmektedir.

Hemoroit Nedenleri Nelerdir?

Nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte hemoroit oluşmasında risk aktörü oluşturacak birçok etken bulunmaktadır. Anüsün etrafındaki damarlar basınç altında gerilme eğilimindedir.

• Yaş: Yaşın ilerlemesiyle birlikte hemoroit riski artmaktadır. Rektum ve anüsteki damarları destekleyen dokuların yaşlandıkça zayıflaması buna neden olmaktadır.
• Kronik kabızlık ya da ishal
• Gebelik: Anne karnındaki bebeğin ağırlığı anal bölgeye baskı uygulayarak hemoroite neden olabilir.
• Genetik yatkınlık.
• Şişmanlık
• Dışkılama esnasında aşırı zorlama
• Kabızlığı gidermek için aşırı olarak laksatif ya da lavman kullanımı
• Tuvalette gereğinden fazla (3-5 dakikadan fazla) zaman harcama

• Nadir olmakla birlikte pıhtı hemoroitte (tromboze hemoroit) neden olabilir.

Hemoroit Belirtileri Nelerdir?

• Dışkılama esnasında ağrısız kanama
• Dışkılama esnasında ele gelen kitle
• Anal bölgede kaşıntı ve tahriş
• Ağrı
• Hassas kitleler
• Anüs etrafında şişmeler

Hemoroit belirtileri bulunduğu bölgeye göre farklı belirtiler gösterebilmektedir. Rektumun içinde bulunan iç hemoroitler genellikle görülmez ve hissedilmemektedir. Nadiren rahatsızlığa neden olan iç hemoroitler dışkılama sırasında oluşan zorlama veya tahriş kanamaya neden olabilir. Anüs derisinin altında bulunan dış hemoroitler tahriş olduğunda kaşıntı ve kanamaya yol açabilir. Kanın dış hemoroitte toplandığı trombozlu hemoroitte şiddetli ağrı, şişlik, iltihaplanma yaşanabilir.

Hemoroit kanserleşir mi?

Hayır. Kanser ile basurun hiçbir ilişkisi yoktur.

Tedavi Edilmeyen Hemoroit Nelere Yol Açabilir?

Hemoroitin yaratacağı komplikasyonlar çok nadirdir. Tedavi edilmediği zaman sosyal yaşamı olumsuz yönde etkileyen hemoroit nadir olmakla birlikte anemiye yol açabilir. Kronikleşen hemoroit kaynaklı kan kaybı kansızlığa zemin hazırlayabilir. Bununla birlikte

Hemoroit Tedavisi Nelerdir?

Hemoroit tedavisi hem cerrahi hem de cerrahi dışı yöntemleri içerir.

Hemoroitin Cerrahi Dışı Tedavisi

• Hafif ağrı, şişlik ve iltihaplara yol açan hemoroitin yarattığı sorunlar evde uygulanabilecek tedavilerle giderilebilir.
• Beslenme alışkanlıkları düzenlenerek hemoroitin yarattığı sorunlar hafifletilebilir. Bitkisel liflerden zengin, düşük kolesterollü bir diyet ve günde en az beş bardak su tüketilmesi faydalıdır.
• Anal bölgenin temiz tutulması önemlidir. Anal bölge ılık suyla nazikçe temizlemeli alkol bazlı veya parfümlü mendillerden kaçınılmalıdır.
• Doktor onayı alınarak her gün egzersiz yapılması olumlu sonuçlar yaratmaktadır.
• Tuvalet ihtiyacı günde bir kez ve sabahları giderilmelidir.
• Dışkılama esnasında aşırı ıkınmaktan kaçınılmalıdır. Aşırı ıkınma ile makatın gereksiz yere zorlanması basura bağlı şikayetlerin artmasına neden olabilir.
• Tuvalet ihtiyacı hissedildiğinde geciktirilmemesi ihtiyaç hissedildiğinde tuvalete çıkılmalıdır.
• Gün içerisinde 10’ar dakikalık ılık suya oturma banyoları şikayetlerinizi azaltmaktadır.
• .

Hemoroit İlaç Tedavisi

Hemoroit hastalığının tedavisine yardımcı olan çeşitli pomat, fitil ve ağızdan kullanılan ilaçlar mevcuttur. Konunun uzmanı bir doktorun yapacağı muayene sonucu hastaya uygun ilaç tedavisi önerilebilmektedir. Cilt incelmesine neden olabilen, reçetesiz satılan steroid kremler doktor tavsiyesi olmadan bir haftadan fazla kullanmak sorunları artırabilmektedir.

Bantlama (Ligasyon)

Erken evre hemoroitlerin tedavisinde lastik band tedavisi oldukça etkilidir. Basur pakesinin yukarısına yapılan lastik band uygulaması ile buranın kanlanması kesilir ve birkaç gün içinde bu pake söner, band düşer. 1-2 hafta içinde hastanın şikayetleri geriler. Bu yöntemi bazen tekrarlamak gerekebilir.

Hemoroit Cerrahi Tedavisi

Evde uygulanan tedaviler veya ilaçların fayda etmediği ileri derecede büyümüş hemoroitler için cerrahi tedavi uygulanır.

Hangi Durumlarda Hemoroit Cerrahisi Önerilir?

• Dış basurda şiddetli ağrıyla birlikte kan pıhtısı (trombüs) olması,
• Band uygulama yöntemine yanıt vermeyen iç hemoroitler,
• Makattan dışarı çıkmıs¸ ve de içeri yerleştirilemeyen hemoroit varlığında,
• Hemoroit pakelerinden sürekli kanama olması durumunda cerrahi tedavi gerekir.

Hemoroidal hastalık özel ya da klasik aletlerle kanayan ve dışarı doğru sarkmış paketlerin cerrahi olarak kesip çıkarılarak veya stapler yöntemi ile olması gereken yere asılması ile tedavi edilir. Bu cerrahi işlemler hastanede yatmaya gerek olmadan veya bir gün yatarak; bölgesel anestezi altında, birkaç günlük ev istirahati ile uygulanabilmektedir.

Lazer Hemoroidopeksi: Yeni uygulanmaya başlayan bir yöntemdir. Hemoroit pakelerini kesip çıkarmadan, hemoroide giden damarları yakarak kapama esasına dayanır. Bu nedenle vücudun ihtiyacı olan normal dokular korunmuş olur. Daha az ağrı daha hızlı iyileşme ve günlük hayata dönüş gibi avantajları olsa da maliyet bu yöntem için dezavantaj oluşturmaktadır.

ANAL FİSSÜR

Anal Fissür Nedir?

Anal fissür mukoza denilen anüsü tutan ince, nemli dokudaki küçük bir yırtılmadır. Genellikle sert ve hacimli tuvalet ihtiyacı sırasında, kabızlık ve ıkınma ile oluşan anal fissür, her yaştan insanda görülmekle birlikte gençlerde daha yaygındır.  

Anal Fissür Belirtileri Nelerdir?

• Bağırsak hareketleri sırasında bazen şiddetli ağrı
• Yırtılma hissi veren ağrı
• Makattan kanama
• Makat etrafında kaşıntı hissi
• Makatta yırtığın ele gelmesi anal fissürün belirtileri arasındadır.

Anal fissür belirtilerinin bir veya bir kaçının görülmesi durumunda konunun uzmanı bir doktora gidilmelidir.

Anal Fissür Nedenleri Nelerdir?

• Sert ve hacimli dışkılama
• Kabızlık ve ıkınma
• Kronik ishal
• Anal ilişki
• Hamilelik ve çocuk doğurma

Nadir olmakla birlikte anal fissüre neden olanlar arasında;

• Anal kanser
• AİDS
• Anal seks
• Anüse yönelik travma(yabancı cisim sokma, şiddetli kaşıntı)
• Crohn hastalığı veya başka bir enflamatuar bağırsak hastalığı
• Tüberküloz
• Frengi gibi rahatsızlıklar anal fissüre neden olabilmektedir.

Anal Fissür Tanısı Nasıl Yapılmaktadır?

Anal fissür belirtişe olan hastalarda makat bölgesinin görülerek yapılan muayenesinde kolaylıkla teşhis konulabilmektedir.

Anal fissür sekiz haftadan uzun sürerse kronik olarak kabul edilir.

Anal fissüre neden olan hastalığın Crohn hastalığı gibi farklı bir rahatsızlıktan kaynaklandığının düşünüldüğü durumlarda; anoskopi, esek sigmoidoskopi veya kolonoskopi gibi ileri tetkikler de istenebilmektedir.

Anal Fissür Tedavisi Nasıl Yapılır?

Anal fissür tedavisinin ilk basamağı uygun diyet ve kişisel hijyendir.  Katı dışkılama anal fissürün gelişme ve devamı ile birlikte olduğundan dolayı, yeterli su ve lif alımının sağlanması ilk basamak tedavisinin başlıca unsurudur. Tuvalet ihtiyacı sırasında zorlanmaktan kaçınılmalıdır. Ayrıca özellikle bağırsak hareketlerinden sonra ılık suda 10 ila 20 dakika bekletmek, sfinkterin gevşemesine ve iyileşmenin desteklenmesine yardımcı olabilir.

Anal Fissür İlaçla Tedavi

Anal fissür tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar şunlardır;

• Topikal kas gevşetici ilaçlar ( krem ya da pomad şeklinde),
• Nitrogliserinli kremler,
• Kalsiyum kanal blokörleri; Ağız yoluyla ya da krem şeklide olabilir
• Botox enjeksiyonu; anal kanal etrafındaki kası geçici felç ederek basınç düşer

Anal Fissür Cerrahi Tedavi

Diğer tedavilere dirençli kronik anal fissür varlığında veya şikayetlerin şiddetli olduğu durumlarda anal fissür ameliyatı önerilebilir.

Cerrahi tedavide anal kanal etrafını saran, spazma uğrayarak anal kanal basıncında yükselmeye neden olan kasın bir bölümünün kesilerek (lateral internal sfinkterotomi ameliyatı) basıncın düşürülmesi ve iyileşmenin hızlanması temeline dayanır. Cerrahi tedavi sonrasında genellikle hastalar aynı gün evine gönderilebilmekte ya da bir gece hastanede kalabilmektedir.

PERİANAL FİSTÜL (APSE)

Perianal Fistül (Apse) Nedir?

Anal apse, anüs veya rektumun yakınında bulunan iltihap ile dolu boşluklardır. Perianal fistül, daha önce iltihaplanmış anal salgı bezleri ile anüsün dışındaki cilt arasındaki küçük tünellerdir. Perianal fistüller hemen hemen her zaman önceki apselerden kaynaklanır. Anüsün giriminde küçük salgı bezleri vardır. Bu bezlerin kanalları tıkandığında apse oluşur.

Apse veya Fistülün Belirtileri Nelerdir?

Apse genellikle anüs etrafında sabit, zonklayan ve oturunca artan ağrıya neden olur. Bununla birlikte;  

• Şişlik, kızarıklık ve hassasiyet ile birlikte anüs çevresindeki cilt tahrişi
• İrin boşalması
• Bağırsak hareketleriyle ilişkili kabızlık ve ağrı
• Halsizlik
• Ateş
• Titreme

Fistülle ilişkili belirtiler ise anüs etrafında ıslaklık ve iltihap akıntısının olmasıdır.

Apse Her Zaman Fistüle Dönüşür Mü?

Hayır. Apse boşaltılan hastaların %50’sinde fistül oluşur ve hangi hastalarda fistül oluşacağını öngörmenin bir yolu yoktur.

Apse Nasıl Tedavi Edilir?

Apse anüse yakın bir yerden cildin açılarak iltihabın boşaltılmasıyla tedavi edilir. Bazen bu işlem lokal anestezi ile poliklinikte yapılabilirken, büyük ve derin yerleşimli olanlarda genel anestezi ve hastaneye yatış gerekebilir.

Fistül Nasıl Tedavi Edilir?

Perianal fistülün tedavisi için ameliyat gereklidir. Fistül ameliyatları genellikle fistül tünellerinin kesilerek açılmasına dayanır. Bazen bu tünel açılırken dışkı tutmayı sağlayan anal sfinkter kaslarından bir miktar kesmek gerekebilir. Derin yerleşimli ve komplike fistüllerde, seton uygulaması, ilerletme flepleri ve LIFT yöntemi gibi farklı ameliyat seçenekleri uygulanabilir. Uygulanacak ameliyat yöntemi hastaya göre belirlenir.

Tedaviden Sonra Hastaların İyileşmesi Ne Kadar Zaman Alır?

Fistül ameliyatından sonra 1 hafta boyunca olabilecek orta derecede ağrı, ilaçlarla kontrol altına alınabilir. Günde 3-4 kez sıcak su ile oturma banyosu önerilir. Dışkı yumuşatıcı ilaçlar önerilir. İç çamaşırın kirlenmemesi için gazlı bez veya ped kullanılması gerekli olabilir. Dışkılamanın yara iyileşmesi üzerine olumsuz etkisi yoktur.

Apse veya Fistülün Tekrarlama İhtimali Nedir?

Eğer yara iyileşmesi sorusuz tamamlanmışsa, genellikle tekrarlamaz. Ancak, ameliyatı yapan cerrahın önerilerine uyulması ve kontrollere düzenli olarak gelinmesi, hastalığın tekrar etmesini önlemeye yardımcı olacaktır.

KIL DÖNMESİ

Kıl Dönmesi Nedir?

Cilt ve cilt altı dokunun kronik iltihabi hastalığı olan kıl dönmesi genellikle kalça yarığının üstündeki kuyruk kemiğinin yanında ortaya çıkar. Cilt altında yuvalanan kılların yuvalandığı alanı enfekte etmesiyle apse ve akıntı oluşur. Kıl dönmesi erkeklerde ve 40 yaşın altında daha sık görülmektedir.

Kıl Dönmesi Belirtileri Nelerdir?

Enfekte olduğunda kıl dönmesi apse oluşturur. Apse oluşan kıl dönmesinin belirtileri şunlardır;

• Akıntı
• Derinin kızarması
• Ağrı
• Şişlik
• Kaşıntı
• Enfeksiyona bağlı olarak ateş, halsizlik, bulantı gibi kıl dönmesi belirtileri görülebilir.
• Apsenin drene olması durumunda kötü kokulu akıntı ve kaşıntı meydana gelir. Akıntı, berrak, koyu renkli veya kanlı akıntı şeklinde olabilir.

Kıl Dönmesinin Nedenleri Nelerdir?

Kıl dönmesinin tam olarak nedeni bilinmemekle birlikte risk faktörleri bulunmaktadır.

• Uzun süre oturarak çalışmak
• Kilolu olmak
• Hareket değişikliği gibi ufak çaplı travmalar
• Sıkı kıyafetler giyinmek
• Bisiklete binmek gibi etkinlikler havasız ve nemli ortamdaki kıl köklerinde tıkanmalara ve apse gelişmesine neden olabilmektedir.

Kıl Dönmesi Tedavisi Nedir?

Akut apse varlığında bir kesi yapılarak iltihabi materyalin boşaltılması sağlanmalıdır.

Kronik veya tekrarlayan kıl dönmesi hastalığında genellikle cerrahi tedavi gerekmektedir.

Cerrahi tedavi seçenekleri çeşitlidir. Hastalıklı alanın üzerindeki cilt ve cilt altı doku açılarak kist içeriğinin temizlenmesi, hastalıklı dokunun çıkarılması ve yaranın açık bırakılması, hasta doku çıkarıldıktan sonra yaranın kapatılması ve hastalıklı alan çıkarıldıktan sonra komşu cilt dokusu kaydırılarak yaranın kapatılması (flap kaydırılması) uygulanabilecek ameliyatlardır. Yaranın açık bırakıldığı ameliyatlarda pansuman ihtiyacı uzun süreceği gibi yara iyileşmesi de geç olacaktır. Ancak başarı oranları yüksek ve hastalığın tekrarlama ihtimali düşüktür.

İNKONTİNENS

İnkontinens Nedir?

İstemsiz, kontrol dışı gaz ve dışkı kaçırılmasına denir.

İnkontinensin Nedenleri Nelerdir?

En sık nedeni doğum esnasında anal kaslarda yırtılması veya kesilmesidir.

Anal ameliyatlar veya travmatik yaralanma benzer şekilde anal sfinkterlerin zedelenmesine yol açabilir. Bazı kişilerde ise dışkı tutamama yaşlanma ile sfinkter kaslarının zayıflamasına bağlıdır.

İnkontinens Tanısı Nasıldır?

Tanı için dikkatli bir şekilde hastanın şikayetleri ve tıbbı geçmişi dinlendikten sonra parmakla anal muayene yapılarak anal kanal kaslarının gücü ve düzensizlik olup, olmadığına bakılır. Ayrıca tanı için sıklıkla anal monometri ve anorektal ultrason kullanılır.

Anal manometri; küçük şişirilebilir bir balon ve basınç sensörlü bir kataterden oluşur. Anal kanaldan içeri sokularak anal kanal kaslarının gücünü ölçen bir cihazdır.

Anorektal ultrason; anüsden içeri sokulan küçük bir cihaz yardımıyla ultrason dalgaları kullanılarak anal sfinkter kaslarının yapısı ve varsa hasarı anlamaya yarayan bir araçtır.

İnkontinensin Tedavisi Nasıldır?

• Diyet değişiklikleri bazen hafif derecede inkontinansı olan hastalarda faydalı olur.
• Acı ve yağlı gıdalarda uzak durulması inkontinensi azaltabilir.
• Orta derecede şikayeti olan hastalar kabızlık yapan ilaçlarla tedavi edilebilir.
• Doktorunuzun önereceği basit kas egzersizleri orta şiddetteki inkontinenslerde faydalı olabilir. ‘Biofeedback’ olarak adlandırılan bir çeşit fizik tedavi anal kasların güçlendirilmesine yardımcı olabilir.
• Anal sfinkter yaralanmalarında cerrahi onarım gerekir.
• Sinir veya sfinkter kası yaralanması olan kişilerde yapay sfinkter kullanılabilir.
• Sinir uyarılaması, sakral veya tibial sinire elektriksel uyarı veren küçük bir cihazın yerleştirilmesiyle dışkılamanın kontrol edilmesi esasına dayanır. Bu yöntem anal kasların hasarlanmadığı ancak zayıfladığı durumlarda kullanılmaktadır.

Yukarıdaki seçeneklerin başarısız olduğu çok nadir durumlarda hastaların hayat kalitelerinin artması için kolostomi yapmak gerekebilir.