Spinal Enjeksiyon Nedir? Spinal Enjeksiyon Yöntemleri Nelerdir?

Son dönemlerde omurga ağrılarının tedavisinde ön plana çıkan spinal enjeksiyonlar, daha özelde omurganın mekanik sorunlarında tercih ediliyor. Omurga ağrılarının yanı sıra bel- boyun ağrılarının tedavisinde de spinal girişimsel tedavi seçenekleri öneriliyor. Kısa süre içerisinde ağrıyı giderme avantajı ve komplikasyon ihtimalinin düşük olması sayesinde hastalara büyük ölçüde konfor sağlıyor. Memorial Dicle Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü’nden Doç. Dr. Mustafa Akif Sarıyıldız, spinal enjeksiyonlar ve avantajları hakkında bilgi paylaştı.

Spinal Enjeksiyon Nedir?

Spinal enjeksiyon ya da spinal iğne uygulamaları ameliyat gerektirmeyen medikal ve fizik tedavi uygulamaları ile ilaçlı ve takipli tedavi yöntemleri arasında yer almaktadır. Deneyimli bir hekim tarafından belirli teknik ve görüntüleme cihazları eşliğinde uygulanan bu invaziv işlemler sayesinde ağrı tedavisinin yanı sıra ağrı kaynağı da tespit edilebilmektedir.

Spinal Enjeksiyon Teknikleri Nelerdir?

Sık uygulanan spinal girişimsel tedavi yöntemleri şu şekilde sıralanabilir;

• Transforaminal Epidural enjeksiyon,
• Kaudal Epidural Enjeksiyon,
• Postop fibröz doku tedavisinde Epidural Hylaz enjeksiyonu
• Faset eklem enjeksiyonu,
• Sakroiliak eklem enjeksiyonu
• Radyofrekansla Medial dal blokları,
• Servikal sinir blokları,
• Disk içi ozon tedavisi,
• Koksidini ve impar ganglion blokajı sayılabilir.

Spinal Enjeksiyon Yöntemlerinin Avantajları Nelerdir?

Bu yöntemlerin en büyük avantajı güvenli yöntemler olmasıdır. Hekim cihaz eşliğinde görerek problemli alana girdiğinden komplikasyon riski çok düşüktür. Hasarlı alana direkt girildiği için kullanılan ilaç dozları çok düşük miktarlardır. İşlem uygulanan bireylerin ortalama %90 gibi önemli bir çoğunluğunda etkili bir tedavi seçeneğidir. Genel olarak spinal enfeksiyon avantajları şunları içerir;

• Bu yöntemlerde ağrı kontrol altına alınır,
• Sinir kökündeki hasar onarılır,
• Ödem azalması ile birlikte hastalarda büyük ölçüde rahatlama sağlanır,
• Fıtığın pek çok hastada gerilemesine ve uzun süreli bir iyilik sağlamasına yardımcı olur.
• Kısa sürede sonuç alınır,
• Genel anestezi gerektirmediğinden hastanede yatış süresi kısalır,
• Aynı gün içerisinde taburcu olabilme imkanı sunar.

Spinal Enjeksiyon Yöntemleri Kimlere Önerilir ?

Spinal enjeksiyonun en gerekli görüldüğü uygulama alanı ameliyat gerektirmeyen ama medikal ve fizik tedavi uygulamaları gibi konservatif tedavi yöntemleri ile gerilemeyen bel-boyun fıtıkları, kireçlenmeler ve kanal darlıklarıdır. Bu hasta grubunda ilerleyici kas kuvvet kaybı, idrar ve gaita inkontinansı, erektil disfonksiyon olmamalıdır. Fıtıklar dışında sakroiliak eklem disfonksiyonu, faset eklem ağrıları da enjeksiyon tedavisinden fayda görmektedir. Özellikle bel fıtığı ameliyatı olmuş ama ameliyat sonrası yapışıklık (fibrosis) dokusu nedeni ile ağrıları tekrar nüksetmiş kişilerde epidural Hyaluronidaz ve steroid enjeksiyonu etkili bir tedavi sağlamaktadır. Geçmeyen kuyruk sokumu ağrılarında, doğum sonrası başlayan koksidini tedavisinde, koksiks enjeksiyonu ile birlikte impar ganglion blokajı da hastaların büyük çoğunluğunda hızlı bir şekilde ağrı kontrolü sağlamaktadır. Faset eklem disfonksiyonunda koksidini tedavisinde radyofrekansla sinir modülasyonu da pek çok hastada etkili bir tedavi seçeneği sunmaktadır. Boyun ve sırt fıtığı, boyun kireçlenmesi tedavisinde de enjeksiyon teknikleri hızlı ve etkili bir tedavi sağlamaktadır. Özellikle gerilim tipi boyun ağrısında ve migrende çok pratik bir yöntem olan oksipital sinir blokajı da hızlı bir şekilde ağrı kontrolünü sağlamaktadır.

Spinal Enjeksiyon Yöntemleri Kimlere Önerilmez?

Uygulamanın önemli bir yan etkisi olmadığından pek çok hastaya uygulanabilmektedir. Ancak dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunur. Kalp rahatsızlığı ya da beyinde vasküler tıkanıklık nedeni ile kan sulandırıcı kullanan hasta grubunda kan sulandırıcı ile ilgili hekimle görüşülüp 5-7 gün kadar ilaç tatilinden sonra işlem güvenli bir şekilde uygulanabilmektedir. Kontrolsüz diyabeti olan hastalar da dikkat gerektirir. İlaç dozları hastanın kan şekerini yükseltmeyecek şekilde düzenlenerek işlem yapılabilir. Gebe hastalara ultrason eşliğinde ilaç uygulanabilir. Ancak gebe hastada X- ışını içerdiğinden floroskopi altında işlem yapılamaz. Ciddi pıhtılaşma bozukluğu olan kan hastalıklarında, aktif enfeksiyon durumunda önerilmez. İşlem için hastanın yaşının pek önemi yoktur. Çocuklarda bel fıtığı pek görülmemektedir. Ancak 12-13 yaşlarında dahi büyük fıtığı olan hastalarda spinal enjeksiyon yöntemleri yapılabilir. Genellikle her yaşta uygun endikasyon varsa güvenle yapılabilir.

Spinal Enjeksiyon Hakkında Sık Sorular Sorular

Omurga kaynaklı ağrıların en sık nedenleri nelerdir?

Bel-boyun fıtıkları, faset eklem ağrıları, sakroiliak eklemin (mekanik) disfonksiyonu, omurga kireçlenmeleri, bel fıtığı ameliyatı olmuş ancak bir süre sonra sinir kanallarında yapışıklık gelişmiş hastalar ve daha çok İleri yaşta görülen kanal darlıkları en önemli sorunlardır. Bel fıtığı omurlar arasındaki diskin yırtığıdır. Disk yırtıldığında diskin kendisinden kaynaklı bir ağrı görülebilir. Bu belde hissedilir ve aynı zamanda yırtılan diskin baskı yaptığı sinir kökünden kaynaklanan bir ağrı ortaya çıkar. Bu sinir kökü kaynaklı ağrı bacağa yayılır, çünkü sinirin diğer ucu ayak parmaklarına kadar ulaşmaktadır. Genellikle tüm bacağa yayılan bu sinir kök ağrısı, bel ağrısından çok daha şiddetlidir. Kanal darlıklarında da benzer şekilde ağrı bacağa yayılır. Ancak burada kronik bir süreç hakimdir.  Kişi yürümekle artan ve her iki bacağına yayılan kramp tarzı ağrıdan şikayet eder. Biraz dinlenince semptomlar geriler, yürümeye başladığında tekrar ortaya çıkar. Bu tipik topallama bulgusuna nörojenik kladikasyo olarak adlandırılır. Spinal iğne teknikleri ile ağrıya çok hızlı bir şekilde müdahale etmek mümkündür.

Bel/boyun ağrısında Spinal Girişimsel Tedavi Yöntemleri ne işe yarar?

Medikal ve fizik tedavi yöntemleri ile geçmeyen bel ve boyun ağrılarında tercih edilen yöntemlerdir. Genellikle ameliyathane ortamında yapılan, ileri iğne teknikleridir. Bu yöntemler uygulanırken ultrason ya da floroskopi gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır. Bu sayede hem hedef dokuya doğru bir şekilde ulaşılır hem de olası riskler minimalize edilir. Örneğin; floroskopi altında epidural alana girerken öncelikle işlem yapılacak alan antiseptik ajanlarla temizlenir.  Cilt, cilt altı, kas ve kemik dokular geçilerek hedef dokuya ulaşılır. Risk olabilecek aşamalarda kontrast madde vererek nerede olduğumuzu kontrol ederiz. Bu şekilde işlemin güvenliği artar.  Bu yöntemler pratik, güvenli ve hızlı bir şekilde ağrı kontrolü sağlar. Genel anestezi gerektirmez ve pek çok kişide iyileşme sürecini hızlandırır.

Spinal enjeksiyon yöntemleri için nasıl bir ön hazırlık süreci gerekir?

Hastanın işleme aç olarak gelmesi gerekmektedir, Transforaminal/ kaudal Epidural enjeksiyon,

Postop fibröz doku tedavisinde Epidural Hylaz enjeksiyonu, disk içi ozon tedavisi için ameliyathane şartları gerektiğinden hastanın günü birlik yatışı gerekmektedir. Yaklaşık 4-5 saat sonrasında hasta taburcu edilir. Bu süre zarfında vital bulgular (kan şekeri, tansiyon, nabız) takip edilir. Ayrıca işlem sonrasında bacakta 3 - 4 saat süreyle uyuşma gelişeceğinden hastaları bu süre zarfında hastanede gözlem altında tutmak gerekir. Diğer enjeksiyonlar için özel bir hazırlık süreci gerekli değildir. Poliklinik şartlarında ultrason eşliğinde yapılabilir. İşlem sonrası 10 dakikalık bir dinlenme süresi yeterli olacaktır.

Spinal iğne acıtır mı?

İşlemin her aşamasında lokal anestezik ilaçlarla uyuşturma sağlandığından işlemler ağrısızdır. Ancak sinirin kanalda ciddi bir şekilde sıkıştığı küçük bir hasta grubunda uyuşturmaya rağmen küçük bir ağrı olabilir. Bu ağrının nedeni sıkışan kanala enjekte edilen ilaçların sinir köküne yaptığı basınçtır. Bu ağrı çok kısa süre içerisinde hissedilir ve daha sonrasında yok olur.

Spinal enjeksiyon uygulamalarından sonra dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

İşlem yapılan ilk gün oldukça önemlidir. Bacaklarda geçici bir parestezi yani uyuşma - karıncalanma gibi belirtiler olabileceği ve tansiyon, baş dönmesi gibi sağlık sorunları yaşanabileceği için kişilerin yanında bir refakatçi bulunmalıdır. İşlem sonrası eve transfer esnasında destek olmalıdır. İlk gün araç kullanımı kesinlikle önerilmez. İlk 48 saatlik sürede uygulanılan ilaçlar yavaş yavaş onarıcı faaliyetlerini sürdürdüğünden ilk 48 saati uzanarak istirahat halinde geçirilmelidir. Yatış sırt üstü ya da yan yatar pozisyonda olmalıdır. Ayakları biraz karına doğru çekmek (belin kanalını açacağından) uygun olacaktır. Ayrıca yan yatar pozisyonda iki bacağın arasına küçük bir minder/yastık desteği önerilir.

Spinal enjeksiyon yöntemlerinin olası riskleri ve komplikasyonları nelerdir?

Doğru endikasyon ile tecrübeli bir hekim tarafından yapılan işlemler tehlike arz etmez. Uygulamalar görüntüleme eşliğinde yapıldığından hekim girdiği alanı görerek ilerler. Riskli alanlarda kontrast yani opak madde verilerek işlem doğrulanmaktadır. Dolayısıyla büyük bir risk barındırmamaktadır. Olası enfeksiyon riski için aseptik koşullar sağlanmaktadır. Tüm riskler bir bel fıtığı ameliyatına göre çok düşüktür. Ancak yine de zaman zaman alerjik reaksiyon, kan şekeri ve tansiyonda yükselme, baş dönmesi ve baş ağrısı olabilmekte bu yan etkiler hızlıca kontrol altına alınmaktadır. Uygulanan steroidle ilişkili olarak nadiren ilk günlerde yüzde kızarıklık olabilir. Kadınlarda ilk ay adet düzensizliği görülebilmektedir. İşlem sinir köküne bir zarar vermez.  Genellikle tek uygulama yeterlidir. Küçük bir hasta grubunda hastadaki iyileşme seviyesine göre 10 gün sonra ikinci bir uygulama yapılabilir.