Ses Estetiği Nedir? Ses Estetiği Uygulamaları Nelerdir?

Ses, kişiye özel bir tını veya gözle görmeden dahi bazı kişileri, eşyaları, olguları kolayca tanımlanmasını sağlayan bir özellik olarak biliniyor. İnsanların iletişiminde en önemli unsur olan ses, kişinin cinsiyetine, fiziksel yapısına ve yaşına uygun olması gerekiyor. Ancak bazen ses tonu kişinin yaşı, cinsiyeti veya fiziksel özellikleri ile uyuşmayan incelikte ya da kalınlıkta olabiliyor. Bireyin fiziksel özellikleri veya cinsiyeti ile uyuşmayan ses, aynı zamanda kişilerde gülme, jest ve mimik hareketlerinde bile anlam karmaşasına neden olabiliyor. Toplum içerisinde konuşurken çekinmeye, utanmaya ve hatta kişilerde özgüven kaybına yol açabilen bu durum ses estetiği ile çözüme kavuşabiliyor. Memorial Ankara Hastanesi Kulak Burun Boğaz Bölümü’nden Doç. Dr. Mehmet Burak Aşık, ses estetiği ve merak edilenleri hakkında bilgi verdi.

Ses Estetiği Nedir?

İnsanların hem sosyal hem de mesleki hayatlarında en önemli iletişim aracı sesleridir. Toplumsal algı açısından mevcut durumda ses algısı yerleşik olarak yaşa, cinsiyete ve fiziksel yapıya uygun olmalıdır. Bu değerlendirme kapsamında sesleri ile genel özellikleri uyumsuz olan bireyler toplumda ciddi sorunlar yaşayabilirler. Kişi; kendi fiziksel görünümüne ve sosyal statüsüne uygun olan sesi arzu eder. Her birey kendi fiziksel, ruhsal ve karakteristik yapısına uygun, aynı zamanda dışarıdan duyulduğunda güzel ve çekici bir ses tonuna sahip olmak ister. Günümüzde gelişen teknolojinin iletişim anlamında sağladığı alternatif kanallara rağmen insanların en sık kullandıkları yöntem sesleridir. Aslında, birçok kişi fiziksel olarak tanışmadan önce sesli olarak iletişim kurmaktadır.

Ses Estetiği Uygulamaları Nelerdir?        

Ses estetiği, kişinin sesini cinsiyet ve sosyal, mesleki yaşamına uyumlamak için yapılan tüm uygulamaları kapsar. Bu uygulamalar; kişilerin etkileyici bir sese sahip olmasını ve bu sayede sosyal ve psikolojik pek çok kazanım elde etmesini sağlar ve bireyin ihtiyaçları göz önünde bulundurulur. Cerrahi veya cerrahi dışı yöntemler ile sesin inceltilmesi, ses frekansının artırılmasına (inceltilmesine) ses feminizasyonu denir. Sıklıkla cerrahiden önce veya sonra ses terapisi uygulanır. Bir konuşma dil patoloğu, sesinizin perdesini ayarlanmasına yardımcı olabilir. Erkek ve kadından erkeğe transgender bireylerde doğuştan veya sonradan kazanılmış birçok durum ses tonlarının genel yapılarına göre ince kalmasına neden olabilir. Bu gibi durumlarda ise ses kalınlaştırma ameliyatları, bu sorunu yaşayan kişiler için en kalıcı, başarılı ve güvenli çözümleri sunar. Ses kalınlaştırma ameliyatı ses tonu fiziksel özellikleri, cinsiyeti, yaşı, kişiliği ve toplumdaki konumu ile uyumsuz olan ve genel vücut yapısına göre sesi ince olan kişilerde uygulanan bir tedavi yöntemidir. Ses estetiği uygulamaları şu şekilde sıralanabilir;

    • Ses İnceltme (feminizasyon)

    • Ses Kalınlaştırma (maskülinizasyon)

    • Ses Terapisi

    • Diğer Fonocerrahiler

Ses Estetiği Hangi Durumlarda Uygulanır?

Ses inceltme (feminizasyon) veya kalınlaştırma (maskülinizasyon) ameliyatlarının en büyük yararı, cinsiyet kimliğinizle daha yakından eşleşen bir ses elde edilebilmesidir. Ses Estetiği tedavisi en sık uygulanan kişiler arasında;

    • Sesi kalın olan kadınlar,

    • Sesi ince çıkan erkekler,

  • Çocukluk döneminde kullanılan hormonal ilaçlar veya hormonal hastalıklar nedeniyle, sesi ve fiziksel yapısı uyumlu olmayan bireyler,

    • Ses tellerindeki çeşitli sorunlara bağlı olarak sesi ince veya kalın çıkan bireyler (kordekktomi, geçirilmiş gırtlak ve ses teli ameliyatları)

    • Cinsiyet değişikliğini tercih eden kişiler bulunmaktadır.

Ses estetiği cerrahileri, ses tonundan rahatsız olan ve kendisine ve mesleki ortamına daha uyumlu bir sese sahip olmak isteyen sağlıklı bireylere de uygulanmaktadır. Cinsiyet değiştirmeye karar veren bireyler, yeni cinsel kimlikleriyle uyumlu bir ses tonuna sahip olmaya büyük önem verir. Fenotipik görünümde tamamlanan bu değişim ses tonuna yapılacak müdahale ile desteklenebilir. Ses estetiği ameliyatları ve ses değiştirme ameliyatları sayesinde bireyin cinsiyet değişikliği sonrası yaşına, fiziksel yapısına ve cinsel kimliğine uyumlu bir ses tonuna sahip olması sağlanmaktadır. Ses değiştirme ameliyatları ile kişinin kadından erkeğe geçişte daha kalın ve erkeksi bir ses tonuna, erkekten kadına geçişte ise daha kadınsı, ince ve çekici bir ses tonuna sahip olması amaçlanır. Uzman doktor tarafından gerekli görüldüğü durumlarda tedavi süreci terapi ile desteklenerek başarı oranı artırılmaktadır.

Ses Estetiği Nasıl Uygulanır?

Ses estetiği kapsamında kişinin isteği ve fenotipi ve tıbbi etiğe uygun şekilde ses inceyse kalınlaştırılır, kalınsa inceltilir. Ayrıca sesinde tını sorunu olan kişilerin güzel bir sese sahip olması için gerekli düzenlemeler yapılabilir ve bu konuda eğitimler verilir. Ses estetiği operasyonu öncesinde uzman doktor hastanın ses tellerini inceler ve ses analizi yapar. Bu süreçte öncelikle laringostoboskopi yöntemi ile kişinin ses telleri görüntülenir ve varsa eşlik eden diğer patolojiler tespit edilir.

Ses inceletme ve kalınlaştırma ameliyatı öncesi kişinin ses kaydı alınır. Analiz sonucunda operasyon öncesi kişi fenotipine uygun frekans belirlenir. Ardından ses hijyeni ve ses kullanımı hakkında gerekli bilgiler hastaya dil konuşma terapisti tarafından veya hekim tarafından verilir. Operasyondan 2 hafta önce hasta tütün mamülleri ve alkol bırakılmalıdır. Muayene sürecinde, bu ve benzeri davranış ve yaşam değişiklikleri hakkında detaylı bilgi verilir.

Ses inceltme ameliyatında boyundan yapılan küçük bir kesi veya ağızdan endoskopik müdahale tekniği kullanılarak ses tellerinde düzenlemeler yapılır. Bu tekniklerden hastaya en uygun olanı hasta ile görüşülerek uygulanır. Ameliyatın esas amacı ses tellerine ulaşarak ses tellerinin gerginliği, uzunluğu ve kütlesinin düzenlenmesidir. Ses Estetiği kapsamında yapılan cerrahi müdahale, tedaviye eklenecek Ses Terapisi ile desteklenebilir ve elde edilecek sonucun başarı oranı en üst düzeye çıkarılabilir.

Ses Estetiği Hakkında Sık Sorular Sorular

Ses estetiği sesi güzelleştirir mi?

Kadın sesi dediğimiz ince ses tonu yapısında 180 Hz'in üzerinde olan bu frekans değeri, erkek sesi olarak ifade edilen daha kalın yapıda 120 Hz'in altında ölçülmektedir. Ancak bu değerler algısal olarak da değişkenlik gösterebilir. Ses telleriniz gırtlağınızdaki yumuşak doku kıvrımlarıdır. Ses frekansını kontrol eder. Ses inceltme ameliyatları, ses tellerinizi değiştirir, böylece farklı şekilde titreşirler ve konuştuğunuzda daha yüksek frekansta veya daha alçak frekansta ince sesler çıkarırlar. Ses kalınlaştırma ameliyatı ise genelde toplumdaki erkek ses standartlarından daha ince ses tonuna sahip erkeklerin talep ettiği ve kişilerin sesi ince olduğu için maruz kaldığı sorunların giderildiği bir tedavi yöntemidir.

Ses estetiği ameliyatı öncesi ön hazırlıklar nelerdir?

Birçok kişi ameliyattan önce ses feminizasyon veya maskülinizasyon terapisi yapar. Bir ses terapisti ameliyatı olacak bireylerle şu konularda çalışır:

    • Ses tellerini güçlendirmek amacıyla, her gün birkaç kez genişletmek ve büzmek, daha kolay hareket etmelerine yardımcı olur. Egzersizler aynı zamanda gırtlakta yer alan kasları da güçlendirir.

    • İyi ses hijyeni, özellikle ameliyattan önce, sesi olabildiğince sağlıklı tutmak anlamına gelir. Sigara, tütün ürünleri, alkol, gazlı içecek tüketimine son verilerek kişiye en uygun beslenme diyeti gerekmektedir.

Ses feminizasyon ameliyatı sırasında ne olur?

Genel anestezi altında cerrah gırtlağa erişmek için bir laringoskop kullanabilir. Bu, ağza giren ve gırtlağa ulaşan ince, ışıklı bir tüptür. Ancak bazı prosedürler boğaz dışından kesikler (kesikler) gerektirir. Ses teli web oluşturma (wendler): Ses tellerinin iç deri kısmı soyulur. Daha sonra ses tellerini birleştirmek için dikişler kullanılır ve ses tellerinin uzunluğunu kısaltırlar. Krikotiroid yaklaşımı (CTA): Gırtlağın üstündeki (adem elması) ve altındaki (yüzük) kıkırdağı birbirine dikilir. Bu ameliyat boyundan kesi ile yapılır. Lazer redüksiyon glottoplasti (LRG): Lazerden gelen ışık enerjisiyle ses tellerinin en dıştaki deri, deri altı ve kas dokusu azaltılır ardından bu bölgeye dikiş atılır. Ses feminizasyon ameliyatı genellikle yatarak tedavi prosedürüdür.

Ses maskülinizasyon ameliyatı sırasında ne olur?

Lokal anestezi altında uygulanır. Ameliyat esnasında yapılan sesteki değişiklikleri hastalar tarafından duyabilir. Ses maskülinizasyon ameliyatından sonra istenilen ses tonunun tam olarak ortaya çıkması 6 ila 12 ay sürer. Ancak genellikle ilk 2-3 ay içerisinde istenilen ses tonuna yakın bir tını elde edilir. Bu süreç, ses terapisi alınarak desteklenebilir. Ses kalınlaştırma tedavisi diğer ses değiştirme ameliyatlarından farklı olarak hastanın sesini dinlendirmeye gerek kalmadan ameliyattan hemen sonra konuşabildiği bir ameliyattır.

Ses estetiği ameliyatı sonrası yapılması gerekenler nelerdir?

Diğer tüm ameliyatlarda olduğu gibi ses estetiği ameliyatlarından sonra da bir iyileşme süreci vardır. Bu süreçte seste hafif değişmeler ve kısılmalar veya kayıplar olması doğaldır. Ses tellerinde ödeme bağlı olarak gelişen bu sorunlar geçtikten ve dikişler tamamen iyileştikten sonra istenilen ses tonuna ulaşılır. Hastanın bu durumun farkında olması ve iyileşme süreci sonunda istediği ses tonuna kavuşacağını bilmesi süreci kolaylaştırır. Boyunda yapılan kesi izi genellikle aylar içerisinde kaybolur.

Hastanın bu süreçte doktor kontrollerini aksatmaması önemlidir. Kişi ses tellerini rahatsız edecek derecede bağırma gibi davranışlardan kaçınmalı, vücudu zorlayacak faaliyetlerden uzak durmalıdır. Ses feminizasyon ameliyatından sonra ses tellerinin iyileşmesi için birkaç hafta veya birkaç ay gerekecektir. Çoğu insan ameliyattan sonra ses feminizasyon tedavisine devam eder. Bu terapi, sesinizdeki değişikliklere uyum sağlamanıza yardımcı olur.

Ses estetiği ameliyatlarının genel riskleri nelerdir?

Her cerrahi işlemde olduğu gibi ses estetiği ameliyatının da bazı riskleri bulunmaktadır. Kısaca şu şekilde sıralanabilir;

    • Disfoni (konuşma güçlüğü), sesin kesilmesi veya titremesi

    • Ödem (ses tellerinizde sıvı birikmesi)

    • Büyümüş adem elması

    • Ses kısıklığı

    • Frekansın değişmemesi (sesin çok ince veya kalın kalması)

    • Gırtlak içinde veya boğaz dışında yara izi.

    • Çok fazla frekans artışı veya azalması

    • Ses teli fonksiyon azalması

    • Ses teli lezyonları (ses tellerinizde anormal büyümeler veya çıkıntılar).

    • Ses teli felci riskler arasındadır.

Ses estetiği ameliyatları sonrası iyileşme süreci nasıldır?

Ameliyattan sonraki ilk birkaç gün konuşmaktan, gülmekten, şarkı söylemekten veya öksürmekten kaçınmanız gerekebilir. Metin mesajları veya notlarla sözsüz iletişim kurmanız gerekebilir. Sesinizi kademeli olarak ne zaman tekrar kullanmaya başlayabileceğinizi ve ayrıca ses terapisine ne zaman devam edebileceğiniz konusunda yardımcı olacaktır. Süreç genel olarak 1 ile 6 ay arasında tamamlanmaktadır.

İkinci bir ameliyata ihtiyacım olacak mı?

Bazen ses dişileştirme ameliyatı istediğiniz sonuçları vermeyebilir. Uygun sese ulaşmak için ikinci bir ameliyata ihtiyacınız olabilir. Gelişebilecek durumlardan olan ses teli skarlaşması veya disfoni durumlarında da ek cerrahiler gerekebilir.