Safra Kesesi Ameliyatı (Kolesistektomi) Nedir?

Safra kesesi, vücudun besinleri parçalamasını sağlayan küçük bir organdır. Safra kesesinde yaygın olarak görülen ve safra taşı adı verilen sert, küçük birikintiler oluşabilir. Safra taşları vücut sağlığını etkilediğinde ya da safra kesesinde ağrı olduğu durumlarda safra kesesi ameliyatı yapılabilir. Kadınlarda safra kesesi taşları erkeklere oranla daha fazladır. Aynı zamanda obez kişilerde ve ailede safra taşı geçmişi olanlarda da daha yaygın olarak görülür.

Safra Kesesi Ameliyatı Nedir?

Daha çok laparoskopik kolesistektomi yöntemi ile yapılan safra kesesi ameliyatı, üst karın bölgesinde karaciğerin altında yer alan, karaciğerde üretilen safrayı sindirim için gerekli olana kadar depolayan ve armuda benzeyen kesenin çıkarılması prosedürüdür. Safradaki kolesterolün kristalleşmesi ve safra kesesinin tamamen boşalmaması durumunda safra taşları oluşur. Safra taşları ağrı yapabildiği gibi, kanalları tıkayarak pankreas iltihabı gibi komplikasyonlara sebep olabilir. Böyle durumlarda uzman doktor yapacağı safra kesesi ameliyatı ile için operasyon yöntemini belirliyor olacaktır.

Safra Kesesi Ameliyatı Türleri

Açık (geleneksel) safra kesesi ameliyatı

Açık safra kesesi ameliyatı yöntemi ile karnın sağ üst bölümünde 10-15 cm uzunluğunda bir kesi yapılır. Uzman doktor bu kesi üzerinden safra kesesini bularak, vücutta çıkarır. Bu ameliyat türü ortalama 1-2 saatte tamamlanır. Vücut, safra kesesi olmadan da işlevlerini sürdürür.

Laparoskopik safra kesesi ameliyatı

Laparoskopik yöntem ile kişiye genel anestezi verilerek karından 2 cm civarında dört küçük delik açılır ve içeriye sokulan kamera sayesinde safra kesesi görüntülenir ve vücuttan çıkarılır. Laparoskopik ameliyat ortalama 45 dakika sürer. Hastada büyük bir kesi olmadığından iyileşme süreci açık safra kesesi ameliyatına göre daha hızlı olmaktadır.

Safra Kesesi Ameliyatı Hangi Durumlarda Yapılır?

Safra kesesi ameliyatı, safra kesesi taşı ve çamur nedeni ile tekrar eden şiddetli karın ağrısı, mide bulantısı, ateş ve kusma durumları, kola ve sırta vuran ağrı ile iyileşmeyen iltihap gibi kesenin de büzüşmesine neden olan durumlarda yapılmaktadır. Bunların yanında safra kesesi ameliyatı gerektirecek durumlar şu şekilde sıralanabilir:

Safra taşları

Safra taşları, safra kesesinde oluşan kalsiyum tuzları ve kolesterolün sert kristal kitleler haline gelmesiyle oluşur. Taşların boyutları ortalama 3 mm olabilmektedir. Safra taşları, sırt ağrısı, karnın üst bölgesinde ağrı, bulantı, kusma, sindirim sorunları ve ishal gibi belirtilerle görülür. Safra kesesi ameliyatı ile taşlar alınır ya da safra kesesinin tamamı vücuttan çıkarılır.

Tümör

Safra kesesinden bulunan safra sıvısının akmasına engel olan tümörlerin olması durumunda safra kesesi ameliyatı yapılabilir. Bu tümörler safra kesesinde safranın birikmesine neden olarak sağlığı tehdit eder.

Safra kesesi iltihabı (Kolesistit)

Safra kesesinin kızarması ve şişmesi ile ortaya çıkan safra kesesi iltihabı safrasının kesede birikmesinden dolayı oluşur. Bu durum safra taşlarının safrayı boşaltan tüpü tıkadığında meydana gelir. Gerekli tetkiklerin yapılmasından sonra kişiye safra kesesi ameliyatı uygulanarak safra kesesi alınabilir.

Hastalıklar ve enfeksiyon

Safra kesesine zarar veren bazı hastalıklarda, viral enfeksiyon ya da AIDS durumlarında safra kesesi ameliyatı uygulanarak, kese alınabilir.

Safra Kesesi Ameliyatı Sonrası İyileşme Süresi

Safra kesesi ameliyatı sonrasından hasta 1 gün boyunca hastanede kalmalıdır. Hasta ameliyat türüne bağlı olarak birkaç saat içerisinde tek başına yataktan kalkabilir hale gelecektir. Safra kesesi ameliyatından 1 gün sonra hasta taburcu edilebilir. Safra kesesi ameliyatı olan kişi ortalama olarak 1 hafta ya da 10 gün içerisinde normal rutinine dönebilmektedir.

Safra Kesesi Ameliyatı Sonrası Olası Yan Etkiler

Safra kesesi ameliyatı sonrasında uzun vadeli olmasa da çeşitli yan etkiler görülebilir. Ameliyat sonrasında safra kesesinin olmaması vücutta değişikliğe sebep olmaz fakat ameliyat sonrasında şu olası yan etkiler görülebilir:

• Şişkinlik, ağrılar
• Hasta ve halsizlik hissi
• Karında ve omuzlarda ağrı
• İshal

Ayrıca ameliyat sonrasında meyve, sebze tüketimi, yüksek lifli gıdalar tüketmek de büyük önem taşır. Bu durum ameliyatın yan etkisi olan ishalin giderilmesine yardımcı olur.

Safra Kesesi Ameliyatı Sonrasında Nelere Dikkat Edilmelidir?

Safra kesesi ameliyatında sonra hasta, beslenme şekline ve hareketlerini dikkat etmesi gerekir. Ameliyatın ardındaki süreçte beslenme düzeni oldukça önemlidir. Bu yüzden baharatlı, yağlı ya da asitli besinlerden uzak durarak, kahve ve alkol tüketilmemesi önerilir.

Safra Kesesi Ameliyatı Sonrası Beslenme Nasıl Olmalıdır?

Safra kesesi ameliyatının sonra tüketilen besinlere dikkat ederek günlük beslenme sürecine yön vermek önemlidir. Bu yüzden safra kesesi ameliyatı sonrası beslenmede şunlara dikkat etmek gerekir:

• Safra kesesi ameliyatı sonrasında birkaç saat sadece sıvı tüketimi yapılmalı
• Oluşturulan beslenme düzenine 1 ay ya da daha uzun süre boyunca devam edilmeli
• Ameliyattan 1 gün geçtikten sonra katı besinlere geçilmeli
• Baharatlı ve yağlı besinlerden uzak durarak gaz oluşumunun önüne geçilmeli
• Sindirimi rahatlatmak için lifli gıda tüketimi yapılmalı
• Kahve ve asitli içecek tüketimi sınırlandırılmalı
• Fast food ve hazır paketli gıdalardan uzak durulmalıdır.

Safra Kesesi Ameliyatı Hakkında Sık Sorulan Sorular

Safra kesesi taşı ameliyat olmadan alınabilir mi?

Hayır, safra kesesi taşları ancak safra kesesinin alınması ile vücuttan çıkartılabilir. Safra taşları alınmadığı zamanlarda ciddi rahatsızlıklara neden olabilir. Safra kesesindeki taşlardan kurtulmak mümkün olsa da safra kesesinin alınması gerekebilir. Bu da açık ya da laparoskopik yöntemle yapılmaktadır.

Safra kesesi ameliyatı sonrası sarılık neden olur?

Safra kesesinde tıkanıklık olduğunda sarılık da görülebilir. Safra kesesi ameliyatının ardından sindirim sistemindeki dengesizlikler yok olur ve sarılık da ortadan kalkabilmektedir.

Safra kesesi ameliyatı sonrasında ne kadar sürede iyileşilir?

Safra kesesi ameliyatı sonrası hastanın iyileşmes süreci yaşına ve hastalık geçmişine göre değişiklik gösterebilir. Bu süre ortalama 10 gündür.

Safra kesesi ameliyatı tehlikeli mi?

Safra kesesi ameliyatı tehlikeli değildir, safra kesesi alınması gerekirken alınmadığı durumlarda sağlığı tehdit edebilir. 

Safra kesesini aldırmak vücudun işleyişini bozar mı?

Safra kesesini aldırmak vücudun işleyişini bozmamaktadır. Sindirim sıvısı olan safra, karaciğerden bağırsağa akışını sürüdür.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.