Robotik Diz Protezi Ameliyatı

Sağlık konusunda birçok alanda kullanılan robot teknolojisi eklem protezi cerrahilerinde de başarıyla uygulanabiliyor. Robotik diz protezi ameliyatı ile gerçekleştirilen cerrahi işlemlerde hataya yer kalmıyor. Diz protezi ameliyatı için uygun olan her hasta robotik diz protezi ameliyatı da olabiliyor. Memorial Ataşehir Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Çetin Işık, robotik yöntemle uygulanan diz protezi ameliyatlarının avantajları ile ilgili bilgi verdi.

Robotik diz protezi ameliyatı nedir?

Robotik diz protezi ameliyatı, protez ameliyatı sırasında robotun cerraha yardımcı olduğu bir ameliyat şeklidir. Sanıldığının aksine ameliyatı robot değil cerrah yapmaktadır. Bilgisayarlı Tomografi (BT) ve özel röntgen çekimleri ile elde edilen görüntüler ameliyat öncesi robota yüklenerek hastanın anatomisine uygun bir planlama çıkarılmaktadır. Robotik diz protezi ameliyatlarında kullanılan robot, protezin uygun açılardan hata yapmadan yerleştirilmesine ve kemik kesilerinde hata yapılmamasını desteklemektedir. Ameliyat öncesi planlamayı cerrah yapacağı için protez cerrahisi konusunda uzman doktorların ve bu konuda alt yapısı yeterli hastanelerin tercih edilmesi önemlidir.

Robotik diz protezi ameliyatı kimlere yapılır?

Robotik diz protezi ameliyatı protez ameliyatı gereken her hastaya yapılabilmektedir.

Bu hasta grupları şu şekilde sıralanabilir;

• Diz ekleminde geri dönülemez şekilde ileri seviyede harabiyeti olan hastalar robotik diz protezi ameliyatı olabilir.
• Diz eklemindeki sorunlar kişinin hareket kabiliyetini engelliyorsa bu hastalar robotik diz protezi bakımından uygun hastalardır.
• Gece uykudan uyandıran ağrısı olan ve bu ağrıyı her gün yaşayan hastalar robotik diz protezi ameliyatı olabilir.
• Yürüme mesafesi kısalan, yaşadığı diz ağrılarından dolayı sosyal yaşamı kısıtlanan hastalar robotik diz protezi ameliyatına uygundur.
• Her gün ağrı kesici almasına rağmen ağrıları dinmeyen hastalar da robotik diz protezi olabilecek hasta grubundadır.

Robotik diz protezi ameliyatının avantajları nelerdir?

Robotik diz protezi ameliyatının avantajları genel olarak şu şekilde sıralanabilir;

• Robot, protez ameliyatı öncesi cerrah tarafından yapılan planlamanın ameliyat sırasında milimetrik olarak uygulanmasını sağlar.  
• Bu teknoloji ameliyat sırasında insan faktörlü hataların ortadan kaldırılmasına yardımcı olur. Robotik diz protezi ameliyatı sırasında gözden kaçabilecek hatalar konusunda uyararak sıfıra yakın hatayla ameliyatların sonuçlanmasına olanak verir.
• Diz protezi ameliyatlarında klasik kesi bloklarına ihtiyaç duymadan kemik testeresinin hastanın kendi Bilgisayarlı Tomografi taramasından oluşturulan 3-boyutlu modeli üzerinde planlanan alan içerisinde çok kesin ve hassas bir şekilde kesi yapmasını sağlamaktadır. Bu sayede yanlış ve gereksiz kesilerin önüne geçilmektedir.

Robotik diz protezi ameliyatı nasıl yapılır?

• Robotik diz protezi ameliyatında hastanın anatomik yapısının 3 boyutlu olarak ele alınabilmesi için ameliyat öncesi Bilgisayarlı Tomografi (BT) ve özel röntgen çekimleri yapılmaktadır.
• Ameliyat öncesi elde edilen bu görüntüler belli bir programda işlendikten sonra robota yüklenmektedir. Bu sayede robot ameliyat edilecek hastanın anatomisi hakkında detaylı bilgiye sahip olmaktadır.
• Görüntülemelerin yanı sıra ameliyat öncesinde robota ameliyatla ilgili bütün planlamalar yüklenmektedir.
• Hasta ameliyata hazırlanırken diğer ameliyatlardan farklı olarak robot ve kolu da enfeksiyon risklerine karşı steril örtülerle kaplanmaktadır.
• Robotik diz protezi ameliyatında hastanın uyluk ve kaval kemiğine iki ayrı metalik implant yerleştirilmektedir. Bu küçük pimler sayesinde robot ameliyat öncesi yüklenen görüntülerle hastanın anatomisini eşleştirmektedir. Bu pimler sayesinde robot bütün ameliyat sürecinde hastanın uzaydaki pozisyonu ve yapılan ameliyatın hastada oluşturduğu değişiklikleri takip edebilmektedir.
• Robotik diz protezi ameliyatında cilt, cilt altı kesi, fasya ve eklemlere ulaşırken robot kullanılmamaktadır. Cerrah bu işlemleri yaptıktan sonra gerekli kemik temizliklerini tamamlamaktadır.
• Kemik kesileri ve gevşetmeler sırasında robot devreye girmektedir. Cerrah kesiyi yaparken kesi bıçağı robotun koluna takılmaktadır. Robot sayesinde tahmin dışı bir alanın kesilmesinin önüne geçilmektedir.
• Normal diz protezi ameliyatlarında kullanılan kılavuzların robotik diz protezi ameliyatlarında kullanılmasına gerek yoktur. Robot diz protezinin yerleştirileceği noktayı milimetrik oyarak hesaplamakta ve hata payını sıfıra indirmektedir.
• Ancak bilinmesi gereken noktalardan birisi de robotun hastanın kemik kalitesi, kemiğin esneme kabiliyeti, yumuşa dokuların kalitesi gibi belirteçleri bilmesine imkân yoktur. Burada robotik diz protezi ameliyatını gerçekleştiren cerrahın bilgi ve tecrübesi devreye girmektedir.
• Diz protezi hastanın anatomik yapısına uygun bir şekilde milimetrik olarak yerleştirildikten sonra robotun fonksiyonu tamamlanmaktadır. Bu kısımdan sonra kapatma işlemlerini yine cerrah gerçekleştirmektedir.

Robotik diz protezi ameliyatı fiyatları nedir?

Robotik diz protezi ameliyatı fiyatı farklılık gösterebilmektedir. Robotik diz protezi ameliyatı fiyatındaki farklılıklar ameliyatının yapılacağı hastanenin fiyat politikası, ameliyatı gerçekleştirecek doktorun fiyat politikası gibi farklı kriterlere bağlıdır.

Robotik diz protezi ameliyat hakkında sık sorulan sorular

Robotik diz Protezi Cerrahisi her hastaya uygulanabilir mi?

Robotik diz protezi, diz protezi endikasyonlarına sahip her hastaya uygulanabilir. Robotik diz protezi cerrahi sırasında yaşanabilecek hataları minimuma indirmesi bakımından çok önemli bir avantaja sahiptir. Ancak bu avantajı sağlarken ameliyat süresi normal diz protezi ameliyatından biraz daha uzun sürebilmektedir. Robotik diz protezi ameliyatının daha uzun sürmesi; kardiyak sorunları olan, enfeksiyon riski yüksek yada genel durumu ameliyat için uygun olmayan, çok ileri yaşta ve kemik kalitesi çok iyi olmayan hastalarda olası riskleri yükseltebilmektedir. Bu hastalarda uzayan ameliyat süresinin, kanama ve enfeksiyon riskini arttırabileceğini unutulmamalıdır.

Robotik diz protezi ameliyatından sonra nelere dikkat edilmelidir?

Robotik diz protezi ameliyatından sonra hastaların özellikle ilk 2 hafta yaralarına çok dikkat etmesi gerekmektedir. Ameliyat yarasının temiz tutulması, pansumanların zaman yapılması ve doktorun öngördüğü ilaçların aksatılmadan kullanılması gerekmektedir. Ameliyat sonrası yaşanabilecek ağrılar için doktorun önerdiği ağrı kesicilerin dışında ilaç kullanılmamalıdır. Bununla birlikte robotik diz protezi ameliyatı sonrası dizi aşırı zorlayıcı hareketler ve dize aşırı yük bindirecek ağırlıkları kaldırmaktan kaçınılmalıdır. Agresif sporlar yerine yürüyüş, yüzme gibi dizi zorlamayan sporların yapılması önemlidir.  Ağır spor ve yük kaldırmak diz protezinin ömrünü kısaltabilmektedir.

Robotik diz protezi ameliyatından sonra geçirilen boğaz, diş ya da idrar yolu enfeksiyonlarının tedavisi hemen gerçekleştirilmelidir. Vücuttaki bu tür enfeksiyonlar proteze sıçrayabilmektedir.

Diz protezi ameliyatından önce hastanın yapması gerekenler nelerdir?

Robotik diz protezi ameliyatından önce hastalar enfeksiyon bakımından kontrol edilmektedir. Vücudun diş, boğaz gibi her hangi bir bölgesinde enfeksiyon varsa öncelikle enfeksiyon tedavisi gerçekleştirilmelidir.

Robotik diz protezi ameliyatından önce hastaların ciltteki bakterilerden temizlenmesi için özel bir sabunla banyo yapmaları gerekmektedir. Hastalara bu sabun hastane tarafından verilmektedir

Robotik diz protezi ameliyatı öncesi hastaların kas gücü kontrol edilmektedir. Kas gücü yetersiz olan hastaların kaslarının güçlendirilmesi gerekmektedir. Kas gücünün yeterli seviyelerde olması ameliyat sonrası iyileşme sürecini de etkilemektedir.

Robotik diz protezi ameliyatından sonra alaturka tuvalet kullanılabilir mi?

Robotik diz protezi ameliyatından sonra hastalara hiçbir hareket yasaklanmamaktadır. Ancak alaturka tuvalet kullanırken protezin son açıya kadar bükülmesi ve üzerine yük binmesi diz protezinin ömrünü kısaltabilmektedir. Aynı şekilde bahçe işleri gibi sürekli çömelerek çalışmak, namaz kılmak gibi hareketler protezin ömrünü kısaltabilir. Hastaların ameliyattan sonra sandalyede ya da yere oturup ayaklarını uzatarak namaz kılması protezin ömrü için daha sağlıklı bir seçenektir.

Darbe, travma veya agresif sporlar diz protezine zarar verebilir mi?

Robotik diz protezi ameliyatı dizdeki bağların sağlamlığına göre farklı şekillerde yapılabilmektedir. Normalde robotik diz protezi ameliyatında bağlar değişmemekte sadece kemiklerin hasarlanmış kısımları değişmektedir. Spor ya da farklı şekilde diz bölgesinde yaşanacak travmalar dizdeki bağların yırtılmasına neden olabilmektedir. Bağ yırtıklarında farklı protezlere geçmek ya da protez revizyon ameliyatlarının yapılması gündeme gelebilmektedir.

Robotik diz protezi ameliyat sonrası ağrı yaşanır mı?

Robotik diz protezi ameliyatından sonra ilk birkaç gün hastanede yatış yapılmaktadır. Bu süreçte hastalara ağrı kesici tedaviler uygulanmaktadır. Genellikle hastanede belden kateterle ağrı kesici verildiği için hastalar bu süreci rahat geçirmektedir. Hastalar taburcu olduktan sonra da çeşitli ağrı kesiciler ile ağrı kontrol altında tutulmaktadır. Ameliyat sonrası hastalar çok yoğun ağrı yaşamadan ilk 6 haftayı geçirebilmektedir. 6 hafta sonra ağrı devam ediyorsa ameliyatı gerçekleştiren cerraha başvurulmalıdır.

Robotik diz protezi ameliyat sonrası beslenme nasıl olmalıdır?

Robotik diz protezi ameliyatından sonra sigara ve alkol iyileşmeyi yavaşlatmaktadır. Bu nedenle ameliyattan sonra sigara ve alkolden uzak durulmalıdır. Hastaların proteinden zengin beslenmesi gerekmektedir. Yara iyileşmesi için proteinden zengin beslenmek önemlidir. Ancak proteinden zengin beslenirken kilo kontrolüne de dikkat edilmelidir. Aşırı kilo da protezlere zarar verebilmektedir. Halk arasında sakatat çorbalarının tüketilmesinin iyileşmeyi hızlandırdığına inanılmaktadır. Her ne kadar sakatat çorbaları protein yönünden zengin olsa da çok yoğun kolesterol içeren besinlerdir. Kuru fasulye, yeşil mercimek gibi gıdalarda da yüksek protein olduğu unutulmamalıdır.

Robotik diz protezi ameliyatı sonrası ne zaman yürünebilir?

Robotik diz protezi ameliyatından sonra hastalar aynı gün yürümektedir. Hastalar ameliyattan sonraki ilk iki hafta yürürken koltuk değneği kullanmaktadır.

Sokağa çıkma veya engebeli arazide yürüme gibi aktiviteler hastaların durumuna göre 2. Hafta ile 6 hafta arasında değişmektedir. Aşırı kilolu, kasları zayıf, diz bağları gevşek hastalarda bu süre 6 hafta olabilmektedir. Ancak kilosu normal, kasları ve bağları sağlam kemik kalitesi iyi olan hastalar 2 haftadan sonra sokağa çıkabilmektedir.

Ameliyat sonrası evde geçirilecek 2 haftada ev içi hareketlerde kısıtlama bulunmamaktadır.

Robotik diz protezi ameliyatından sonra enfeksiyon belirtileri nelerdir?

Robotik diz protezi ameliyatından sonra yaşanan ağrı özellikle ilk 2 ay hafif ve çok uzun sürmeyen şekildeyse normal sayılmaktadır. Şiddetli, uykudan uyandıran, ısı artışı ve akıntıyla beraber yaşanan ağrılar, ilaçlara rağmen dinmeyen ağrılar varsa bunlar enfeksiyon belirtisi olabilmektedir. Robotik diz protezi ameliyatından sonra yaşanan ağrının azalan periyotta olması beklenmektedir. Geçen ve sonradan tekrar başlayan ağrıları enfeksiyon ya da protezin gevşemesine bağlı olabilmektedir.

Robotik diz protezi ameliyatının riskleri nelerdir?

Robotik diz protezi ameliyatları iyi sonuçlar veren modern bir tedavi şeklidir. Fakat cerrahın deneyimi ve bilgisi robottan çok daha önemlidir.

Robotik diz protezi ameliyatının riskleri genel olarak şu şekilde sıralanabilir;

• Robotik protez ameliyatlarında ameliyat süresi kısmen arttığı için göreceli olarak enfeksiyon riski artabilir.
• Ameliyat sahasına robotun kolu da girdiği için her ne kadar steril örtülerle örtülse de enfeksiyon riski oluşturabilmektedir.
• Robotik diz protezi ameliyatlarında robotun ameliyat olacak hastayı algılayabilmesi için uyluk ve kaval kemiğine iki tane delik açılarak pim sabitlenmektedir. Bu delikler ve pimler çok nadir de olsa uyluk ve kaval kemiklerinde kırık riskini artırabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.