Rahim Alınma Ameliyatı (Histerektomi) nedir?

Histerektomi, rahmin alınmasıdır. Yani kadının ana üreme organı olan, bebeğin içine yerleştiği, büyüdüğü, doğum öncesi ya da doğum sonrası dönemlerde de normal adetin görüldüğü organın tamamen alınması, yani bir anlamda kadının üreme özelliğinin sonlanmış olması demektir. Birçok farklı nedenden yapılabilen rahim alınma ameliyatı jinekolojik anlamda sık yapılan cerrahi işlemlerden birisidir. Rahim alınma ameliyatı hastanın ve hastalığın durumuna göre farklı tekniklerle yapılabilmektedir

Kadınlarda sık görülen miyomlar, rahim ve yumurtalık kanseri, rahim iç zarının iltihaplanması, rahim sarkması gibi durumlarda rahmin yani uterusun alınması gerekebiliyor. Bu durum kadınlar için cinsel yaşam ve menopoz süreci ile ilgili pek çok soru işaretini beraberinde getirebiliyor. Ancak gelişen teknolojiler ve yüksek cerrahi deneyim sayesinde son derece konforlu bir ameliyat süreci geçirmek ve sonrasında sağlıklı bir yaşama kavuşmak mümkün olabiliyor.

Memorial Antalya Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Prof. Dr. Mehmet Murat İnal ve Memorial Ataşehir Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Doç. Dr. Mesut Polat rahim alınması ameliyatı ile ilgili bilgi verdi.

Rahim alınma ameliyatı (Histerektomi) nedir?

Rahim aldırma ameliyatı kadınların endişe ettiği ameliyatların başında gelmektedir. “Rahim aldırmak ne demek?”, “Rahim aldırmak nedir?”, “Rahmin alınması ne demek?” gibi sorular hastalar tarafından zaman zaman gündeme getirilmektedir. Rahim alınma ameliyatı rahmin yani uterusun karından ya da vajinal yoldan çıkarılması ameliyatıdır.

Rahim alınması ameliyatı (Histerektomi) hangi durumlarda yapılır?

Bunun farklı sebepleri vardır. Miyomlardan başlayan kanser hastalıklarına kadar giden çeşitli nedenleri bulunmaktadır. Ayrıca sebep bulunamasa da, şiddetli kanamaların yol açtığı tablolarda yine rahmin alınması söz konusu olabilir. Genellikle tüm dünyada rahmin alınmasını en sık sebebi miyomdur. Çünkü miyomlar normal koşullarda ilaçla tedavi edilemez. Dolayısıyla rahmin alınması ile miyomlardan kurtulmak mümkündür. Bunun dışında rahim kanseri veya 45’li yaşların üzerinde üreme fonksiyonu sona erdikten sonra yumurtalıklarında bir problem olan hastalarda cerrahi uygulanırken rahimle beraber alınabilir.

Rahim alınma ameliyatı birçok farklı rahatsızlığa bağlı olarak yapılabilmektedir. “Rahim alınması sebepleri nelerdir?”, “Rahim alınması belirtileri nelerdir?”, “Rahim alınması gereken durumlar nelerdir?”, “Rahim alınması neden olur?”, “Rahmin alınması gereken durumlar hangileridir?” gibi sorular merak edilen konular arasındadır.

Rahim alınma ameliyatı genel olarak şu hastalıklarda yapılmaktadır.

• Rahim kanseri
• Rahim ağzı (Serviks) kanseri
• Yumurtalık kanseri (over)
• Adenomyozis (Çikolata kistinin rahimde görülme şekli),
• Miyom veya miyomum yaratmış olduğu basınca bağlı, bel ağrıları, kabızlık problemleri, idrar yapamama, sık idrara çıkma ya da idrar kaçırma gibi durumlarla belirti gösteren durumlarda.
• Şiddetli kanama veya ara kanama yaşanan durumlarda. Şiddetli kanama veya ara kanama miyom kaynaklı olabilir.
• Vajinadan dışarı çıkacak şekilde rahim sarkması yaşanması gibi durumlarda rahmin alınma ameliyatı gerekebilmektedir.

Rahim alınma ameliyatı (Histerektomi) nasıl yapılır?

Histerektominin farklı metodları vardır. Histerektomi ameliyatının nasıl olacağı hastanın durumuna, kilosuna ve tercihine göre değişebilir. Hastanın endikasyonu ve cerrahın yaklaşımı ameliyat şeklini belirlemektedir.

Günümüz teknolojisi ile eş zamanlı gelişen, laparoskopik olarak adlandırılan, karından birkaç delik açarak yapılan rahim alma ameliyatı uygulanır.

Bu da kendi içinde farklı şekillerde gerçekleştirilebilir. Vajinal histerektomide laporoskopik olarak ana bağlar vb temizlenir. Ayrıca vajendeki açıklıktan çıkartılarak yapılan histerektomiler de vardır. Sadece laparoskopik olarak yapılıp, batın yüzeyindeki deliklerden birinin nispeten biraz daha genişletilerek rahmin özel torbalarla çıkartılması da mümkündür. Bu şekilde parçalama olarak adlandırılan morselasyon söz konusu olabilir.

Bir diğer histerektomi çeşidi standart cerrahi olarak tanımlanan açık cerrahidir. Açık cerrahi, karından yapılan bir kesi yeri ile gerçekleştirilir. Sezaryen kesisine yakın bir kesi yerinden rahatlıkla rahim alınabilir.

Ayrıca kadın hastalıkları ve doğum dışında başka bir bölüm tarafından uygulanamayacak vajenden rahim alma yani vajinal histerektomi yapılır. Burada hastanın herhangi bir yerinde kesi olmadan, vajinal yoldan rahim alınır.

Rahim alınması ameliyatı (Histerektomi) hakkında sık sorulan sorular 

Histerektominin yararları/avantajları nelerdir?

Burada histerektominin neden gerektiği ve hastanın hayatına olacak pozitif katkıya bakılması gerekir. Eğer hastanın miyomu, düzensiz kanamaları, ağrıları varsa ve rahmin alınmasıyla beraber bu şikayetleri sona erecekse, histerektomi tedavi olarak artı sağlar denebilir.

Rahim alma ameliyatı (Histerektomi) öncesi hazırlık nasıl yapılır?

Rahim alınma ameliyatından önce hastadan bir takım tetkikler istenebilir.

• Kan tahlili, idrar tahlili, akciğer filmi, EKG tetkiklerinin yanı sıra hastanın durumuna göre doktor farklı tetkikler de talep edebilmektedir.
• Rahim alma ameliyatından bir gece önce hastalara lavman gerekebilir.
• Hasta ile ilgili özel bir durum yoksa ameliyattan önce 8 saatlik açlık yeterlidir.

Rahim alınması ameliyatında (Histerektomi) hangi teknikler uygulanır?

Rahim alma ameliyatında hangi tekniğin kullanılacağı hastanın ve hastalığın durumuna göre farklılık gösterebilmektedir. Yapılan detaylı tetkiklerin ve muayenenin ardından rahim alınma ameliyatında hangi cerrahi tekniğin uygulanacağı hasta ve doktorun ortak kararıyla alınır.

• Genel olarak değerlendirmek gerekirse, rahim alınması ameliyatı kapalı (Laparoskopik veya robotik) veya açık teknikle yapılabilir.
• Bazı kanser tipleri ( ileri evre yumurtalık kanseri, sarkomlarda ve 2 cm den büyük rahim ağzı kanseri ) hariç diğer durumlarda kapalı ameliyat tekniği yani laparoskopik yöntemle rahim alma ameliyatı yapılabilir.
• Açık rahim alma ameliyatının uygun olduğu tüm hastalara kapalı yöntemle ameliyat yapılabilir.

Kapalı yöntemle gerçekleştirilen rahim alma ameliyatları; iyileşme süresinin kısalığı ve normal güncel aktivitelere erken dönme açısından oldukça avantajlıdır.

Histerektominin riskleri nelerdir?

Her cerrahide anestezi ve periferik damar yapıları, pıhtı ve emboli atması riski vardır. Histerektomi cerrahisinde histerektominin tipine göre riskler değişkenlik gösterir.

Laparoskopide de riskler olabilir. Gazın olması gerekenin üzerinde verilmesi, gazın yaratacağı gaz embolisinin yaşanması, kontrolsüz kanamanın ortaya çıkması söz konusu olabilir.

Bütün histerektomi çeşitlerinde veya diğer cerrahi seçeneklerinde batın içinde başka organların yaralanması durumuyla karşılaşılabilir.  Bu yaralanmaların olmaması için uygun cerrahi yaklaşımların belirlenmesi önemlidir. Her cerrahın bu durumlarda gerekli müdahaleleri yapıp, önlemlerini alması şarttır.

Histerektomi işlemi mutlaka bu konuda deneyimli uzmanlar tarafından donanımlı merkezlerde yapılmalıdır.

Rahim alınması ameliyatı (Histerektomi) ne kadar sürer?

Rahim alma ameliyatının süresi, rahmin alınma sebebine bağlı olarak değişebilmektedir. Ancak ortalama olarak rahim alma ameliyatının süresi 1-2 saat arasındadır.

Rahim alınma ameliyatında (Histerektomi) anestezi nasıldır?

Rahim alma ameliyatı ameliyathane ortamında ve hasta tam uyutularak yapılan cerrahi bir operasyondur.

Rahim alma ameliyatı (Histerektomi) sonrası iz kalır mı?

Hastaların en merak ettiği konulardan birisi de rahim alma ameliyatından sonra iz kalıp kalmadığıdır. Rahim alma ameliyatından sonra cerrahi işlemin yapıldığı alanda iz kalması kişinin dokusunun iyileşme gücü ile ilgilidir. Bununla birlikte laparoskopik yani kapalı yöntemle gerçekleştirilen rahim alma ameliyatlarında açık cerrahiye oranla iz daha azdır.

Rahim alınma ameliyatında (Histerektomi) iyileşme süresi ne kadardır?

Ameliyatlardan sonra iyileşme süresi hastaya ve hastalığın durumuna göre farklılık gösterebilmektedir. Ancak ortalama olarak rahim alma ameliyatından sonra iyileşme süresi 4 hafta civarıdır. Kapalı cerrahi yöntem yani Laparoskopik cerrahide iyileşme süresi yaklaşık 10-15 gündür.

Rahim alınma ameliyatında (Histerektomi) hastanede kaç gün kalınır?

Ameliyatın ardından hastada herhangi bir komplikasyon yaşanmadığı sürece hastanede kalma süresi açık cerrahide 2 gün, kapalı yanı laparoskopik yöntemle yapılan ameliyatlarda 1 gündür.

Rahim alınma ameliyatından (Histerektomi) sonra işe ne zaman dönülebilir?

Rahim alma ameliyatından sonra hastaların sosyal yaşama dönme süresi iş durumuna ve ameliyatta uygulanan cerrahi tekniğe göre değişebilmektedir. Hasta masa başı bir işte çalışıyorsa işe dönme süresi laparoskopik ameliyatlarda ortalama 1 haftadır. Açık cerrahi yöntemle yapılan ameliyatlarda ise bu süre 2-3 hafta civarındadır.

Rahim alınması ameliyatından (Histerektomi) sonra kanama olur mu?

Rahim alma ameliyatlarından yaşanan kanamalar hastaları endişe duymasına neden olabilmektedir. “Rahim alınması ameliyatı sonrası kanama olur mu?”, “Rahim alınması sonrası kanama neden olur?”, “Rahim alınmasından sonra kanama olur mu?”, “Rahim alınmasından sonra kanama yaşanır mı?” gibi sorular hastalar tarafından merak edilen konular arasındadır. Ancak rahim alma ameliyatından sonra yaşanan kanamalar leke tarzındadır. Leke tarzında kanamalar ameliyattan sonraki ilk 1 hafta olabilir. Bu tür kanamalar normal kabul edilmektedir ve geçici bir durumdur.

Rahim alınma ameliyatından (Histerektomi) sonra karında şişlik olur mu?

Rahim alınma ameliyatından sonra gaz çıkışının gecikmesine bağlı olarak hastalarda şişkinlik yaşanabilir.  

Rahim alınma ameliyatından (Histerektomi) sonrası akıntı olur mu?

Rahim alınma ameliyatında sonra hastalarda akıntı tarzı belirtiler beklenmemektedir. Ancak ameliyat sonrası akıntı vajinal enfeksiyon gelişmesi durumunda yaşanabilir. Ameliyata bağlı bir durum değildir. Ameliyat akıntıya sebep olmaz. Ameliyattan sonra akıntı yaşanması durumunda hastanın doktoruyla iletişime geçmesi gerekmektedir.

Rahim alınma ameliyatından (Histerektomi)sonra nelere dikkat edilmesi gerekir?

Rahim alma ameliyatında sonra dikkat edilmesi gerekenler şu şekilde sıralanabilir

• Ameliyattan sonraki ilk 1 ay ağır kaldırmamalıdır.
• Rahim alınma ameliyatından sonraki 4-6 haftalık süre zarfında cinsel ilişki olmamalıdır.  
• Ameliyattan sonra bazen zorlamalara bağlı kasık ağrısı yaşanabilir. Bu nedenle zorlayıcı aktivitelerden uzak durulmasında fayda vardır. Ancak bu durum geçici bir rahatsızlık verir.

Bunun haricinde normal günlük aktiviteler yapılabilir.

Rahim alınma ameliyatından (Histerektomi) sonra beslenme nasıl olmalıdır?

Rahim aldırma ameliyattan sonraki ilk birkaç gün sulu diyet uygulanmalıdır. Sonraki süreçte normal beslenme periyoduna geçilebilir.

Rahim alınması ameliyatı (Histerektomi) menopoz nedeni midir?

Rahmin alınması ameliyatında rahim ile beraber yumurtalıklar da alınır ise hastada menopoz gerçekleşir. Ancak yumurtalıklar alınmadan sadece rahim alınırsa hastada menopoz olmaz. Sadece rahimin alındığı ameliyatlarda hasta adet göremez.  Bu durumda menopoz bulguları gerçekleşmez. Bir kadının menopoza girmesini belirleyen durum yumurtalıklarıdır. Kadının yumurtalıkları alınmadıkça menopoz gerçekleşmez.

Rahim alınması ameliyatından (Histerektomi) sonra şikayetler neler olur?

Rahmin tek başına alınması herhangi bir sıkıntıya sebebiyet vermez. Rahimle beraber yumurtalık alınırsa menopoz bulguları görülebilir. Menopoz bulguları her kadında farklılık gösterebilmekle birlikte genel olarak; ateş basması ve terlemeler şeklinde ortaya çıkabilir.

Rahim alınması zararlı mıdır?

Rahim aldırma ameliyatından sonra “Rahim alınınca ne olur?”, “Rahim alınınca sonuçları ne oluyor?” gibi sorular gelmektedir. Rahmin alınması yaşanan bir sebebe bağlı olarak yapılmaktadır.  Rahmin alınmasının bilinen bir yan etkisi yoktur. Halk arasında söylendiği gibi bir sarkıklık sebebi değildir. Sarkıklığın olması için öncesinde kişinin dokularıyla ilgili bir sorunun olması gerekmektedir.

Rahim alındıktan sonra ne olur?

Histerektomiden sonra kadınlar menopoza girmez ancak kanama görülmesi durmaktadır. Eğer yumurtalar alınmadıysa menopoz ihtimali olmaz. Menopoz; rahim yumurtalıklarla birlikte alındığında söz konusu olur. Çünkü hormonları üreten yumurtalıklarda bu fonksiyon devre dışı kalacağı için menopoz gelişir. Toplumumuzda rahmin bilinen tek fonksiyonu üreme gücüdür. Üreme gücü devre dışı kaldığı zaman doğal olarak rahminde vücuda ekstra bir artısı beklenmez. Vücut için yatacağı bir komplikasyon söz konusu değildir.

Rahim alındığında serviks yani rahim ağzı da alındığı için tepe kısmı kubbe şeklinde kapatılır. Bu cinsel birlikteliği engelleyen bir durum asla değildir. Cinselliğin bitmesi durumu söz konusu değildir.

Histerektominin zararları nelerdir?

Uygun koşullarda yapılmış olan bir rahim ameliyatının hiçbir zararı yoktur. 

Histerektomiden sonra cinsel istek biter mi?

Rahim alındığında cinsel isteğin bitmediği veya azalmadığı konusunda birçok rapor ve yayınlar mevcuttur. Fakat yumurtalıklar alındığında hormon seviyesi ve hormon düzeyleri ciddi anlamda düşüş gösterdiği için, buna bağlı gerçekleşen menopoz sonucunda cinsel istekte azalma olabilir.

Histerektomiden ne kadar süre sonra cinselliğe izin verilir?

Hastada herhangi bir patoloji yoksa 30 – 40 gün sonra cinsel yaşama dönülebilir.  

Rahim ve yumurtalıklar alınırsa ne olur?

Bu süreçte kadın doğal olarak menopoza girmiş olur. Yumurtalıklar östrojenin temel kaynağıdır. Yumurtalıklar alındığında bu hormon desteği olmayacağı için menopozun yol açacağı bütün belirtiler kendini göstermeye başlar. Bu sebeple yumurtalıkların da alındığı rahim ameliyatlarından 1 ay sonra hormon takviyesine başlanır.  

Cerrahi menopoz ve normal menopoz arasındaki bir fark var mı?

Hayır. Sadece cerrahi menopozda kadın yumurtalıkları olmadığı için menopoza girer.  Normal menopoz yumurtalık artık işlevini bıraktığı için gerçekleşir. Normal menopoza girmiş bir hastada, normal bir kadında söz konusu olabilecek rahim, rahim ağzı, yumurtalık kanserleri riski devam eder.  Cerrahi menopozda yumurtalık ve rahim alındığı için rahim ağzı ve yumurtalık kanseri riski neredeyse sıfırlanır.

Histerektomiden ne kadar süre sonra spor yapılabilir?

1 ay sonra spora başlanabilir. Şiddetli olarak karın içi basıncını artırmayan he türlü spor rahatlıkla tercih edilebilir.  

Histerektomi ameliyatı kaç saat sürmektedir?

Normal koşullarda 2 ila 2.5 saat arasında ameliyat gerçekleştirilir.

Büyük miyomlarda laparoskopik cerrahi riskli mi?

Büyük miyomlarda kapalı cerrahi uygulandığında morselasyon yani parçalanma ile karşılaşılabilir. Bazı özel cihazlarla miyomlar veya rahmin belirli olan dokuları parçalanarak vücut dışına alınır.

Bununla ilgili Amerikan merkezli birçok araştırmada morselasyonun sıkıntılı olabileceği, patolojik incelemelerde sorun yaşanabileceği, bazı patalojik tanıların atlanabileceği gibi iddialar söz konusuyken, bunun tersini iddia eden birçok yayın da vardır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.