Kemik iliği biyopsisi nedir?

Kemik iliği biyopsisi nedir? Kemik iliği biyopsisi nasıl yapılır?

Kemik iliği ve kan hastalıklarının ayırıcı tanısının konulabilmesi için yapılan kemik iliği biyopsisi yaklaşık 5 dakika sürmektedir. Özel bir iğne ile önce kemiğin içine girilir. Daha sonra kemik iliğinin olduğu bölgeye girilerek buradaki belirli yapılarda kemik iliği dokusundan örnek alınır. Kemik iliği biyopsisi lokal anestezi ya da sedasyon altında (damardan uyutucu ilaç verilerek) gerçekleştirilebilir. Memorial Ataşehir Hastanesi Hematoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Hakan İsmail Sarı, kemik iliği biyopsisi hakkında bilgi verdi.

Kemik iliği biyopsisi nedir?

Kemik iliği biyopsisi, genellikle kemik iliği ve kan hastalıklarının tanısının konması için yapılan bir biyopsi işlemidir. Kemik iliği biyopsisi lenfomanın evrelemesi için de kullanılmaktadır. Kemik iliğinin olduğu bölgeye özel bir iğne yardımı ile girilerek hem ilik hücrelerinin olduğu kemik iliğinin kanlı kısmından hem de süngerimsi yapıdaki kemik iliği dokusundan örnek alınır.

Kemik iliği biyopsisi nereden yapılır?

Kemik iliği aspirasyon ve biyopsisi genellikle pelvis adı verilen çanak kemiğinin iliak kanatlarından yapılır. İliak kanatların arka kısmı tercih edilir. Ön kısmından da yapılabilir. Ayrıca, kemik iliği aspirasyonu iliak kemikten farklı olarak iman tahtası olarak bilinen göğüs kemiğinden (sternum) de alınabilmektedir.

Kemik İliği Biyopsisi Riskleri

Kemik iliği biyopsisinin bir zararı yoktur. İşlemin yapıldığı bölge itibariyle çok büyük komplikasyonlara yer açmamaktadır. Ancak genel olarak kemik iliği biyopsisinin komplikasyonları şu şekilde sıralanabilir;

• Kemik iliği biyopsisi sırasında iğnenin kemiğe girdiği sırada nadir de olsa kemik çatlakları ve kırıkları yaşanabilmektedir.
• Kemik iliği biyopsisinde çok az kanama olmaktadır. Ancak bazen işlem sonrası kanama yaşanabilir ve müdahale etmek gerekebilir.
• Nadiren işlemin uygulandığı bölgede enfeksiyon yaşanabilmektedir.
• Çok nadiren kemik iliği biyopsisi sırasında iğne kırılabilmektedir. 
• Kemik iliği biyopsisi genellikle sedasyon altında yapıldığı için, sedasyon için kullanılan ilaçlara karşı gelişen alerjik reaksiyon yine nadir nedenler arasında sayılabilir.

Kemik iliği biyopsisi nasıl yapılır?

Kemik iliği biyopsisi genellikle poliklinik şartlarında yapılır. Nadiren ameliyathane ortamında da yapılabilmektedir. Kemik iliği biyopsisi genel olarak şu şekilde yapılmaktadır;

• Hasta ile konuşularak kemik iliği biyopsisinin lokal anestezi ya da sedasyon altında yapılacağına karar verilir.
• Hasta işlemin yapılacağı masaya yüz üstü ya da yan yatırılır.
• Kemik iliği aspirasyon ve kemik iliği biyopsi işlemine başlamadan önce hastanın tansiyon ve nabzı kontrol edilir.
• İşlem sırasında hastanın sadece biyopsi ve aspirasyon yapılacak bölgesi açıkta kalacak şekilde steril örtülerle örtülür.
• Kemik iliği biyopsisi genellikle pelvik kemik denilen çanak kemiğinin iliak kanatların en çıkıntılı kısmından yapılmaktadır.
• Kemik iliği biyopsisi sırasında her hangi bir kesi işlemi yapılmamaktadır.
• Kemik iliği biyopsisinde kullanılan özel iğne ile cilt ve cilt altı bölüm geçilerek kemiğe ulaşılır.
• İğne ile kemiğin içine girildikten sonra ilik mesafesine gelindiğinde iğnenin delici kısmı çıkartılır.
• Bu aşamada iğneye bir enjektör eklenerek tüpün içine kan çekilir. Bu işleme kemik iliği aspirasyonu denmektedir. 
• Kemik iliği aspirasyon işleminin ardından kemik iliği dokusundan örnek almak için ilik mesafesinde ilerlenerek iğnenin boş kısmına iliğin girmesi sağlanır ve küçük bir parça kemik iliği dokusu alınır.
• Kemik iliği biyopsi işleminden sonra kanama riski genelde çok düşüktür. Kanamanın daha az olması ve kısa sürmesi için işlem sonrası iğnenin girdiği bölgenin üzerine basınç uygulanır.
• Alınan kan ve kemik iliği dokusu incelenmesi için patoloji laboratuvarına gönderilir.
• Kemik iliği biyopsisi sedasyon altında gerçekleştirilmişse işlemin ardından hasta yaklaşık 1 saat gözetim altında tutulur.
• Hasta işlemin ardından yürüyerek hastaneden ayrılabilir. Genellikle işlem sonrası yatış gerekmez.

Kemik iliği biyopsisi neden yapılır?

Kemik iliği biyopsisi, genel olarak kemik iliği ve kan hastalıklarının ayırıcı tanısında yapılır. Kemik iliği biyopsisi genel olarak şu durumlarda yapılabilir;

• Demir, B12 folik asit gibi elementlerin eksikliği olmadan gelişen dirençli kansızlıklarda altta yatan nedeni belirlemek için kemik iliği biyopsisi yapılabilir.
• Kansızlığa ilave olarak ortaya çıkan lökosit düşüklüğü ya da lökosit yüksekliği durumunda da kemik iliği biyopsisi yapılabilir.
• Kansızlığa ilave trombosit düşüklüğü ya da trombosit yüksekliği durumunda da altta yatan nedenin belirlenebilmesi için kemik iliği biyopsisi yapılması gerekebilir.
• Kemik iliği biyopsisi sadece kemik iliği kanserleri için değil kemik iliğini tutan glikojen depo hastalıkları denilen metabolizma hastalıklarının tanısında da kullanılmaktadır.
• Lenfomanın evrelemesinde kemik iliği biyopsisi yapılabilmektedir.
• Organ kanserlerinin kemik iliğini tutup tutmadığını belirlemek için (Metastaz) kemik iliği biyopsisi yapılabilir.
• Aplastik anemi, myelodisplastik sendrom gibi kemik iliği yetmezliklerinin teşhisinde kemik iliği biyopsisinden faydalanılabilir.

KEMİK İLİĞİ BİYOPSİSİ HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR

Kemik İliği Biyopsisi kaç günde sonuçlanır?

Bu konu ile ilgili yanıtı merak edilen soruların başında kemik iliği biyopsi sonucunun kaç günde alınacağı gelmektedir. Kemik iliği biyopsisinin patoloji sonuçları genellikle 1 hafta – 10 gün içinde belli olmaktadır.

Kemik iliği biyopsisi fiyatları nedir?

Kemik iliği biyopsi fiyatları farklılık gösterebilmektedir. Kemik iliği biyopsisinde kullanılan medikal malzeme, kemik iliği biyopsisinin yapıldığı merkezin fiyat politikalarına göre kemik iliği biyopsi fiyatları değişkenlik gösterebilir.

Kemik iliği biyopsisi acıtır mı?

Kemik iliği biyopsisi genellikle sedasyon altında yapılmaktadır. Bu nedenle hasta kemik iliği biyopsisi sırasında ağrı ve acı hissetmemektedir. Kemik iliği biyopsisi lokal anestezi altında gerçekleştiriliyorsa hasta hafif de olsa acı veya iğnenin hareketlerine göre itme ya da çekme duygusu hissedebilir. Kemik iliği biyopsi işleminden sonra hastada çok hafif kemik ağrısı yaşanabilir. Ancak yaşanan ağrılar basit ağrı kesicilerle kontrol altına alınabilmektedir. Yaşanan ağrılar genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden geçmektedir.

Kemik iliği biyopsisi yan etkileri var mıdır?

Kemik iliği biyopsisinin herhangi bir yan etkisi bulunmamaktadır. Ancak işlem sırasında ya da işlem sonrasında yaşanabilecek nadir görülen komplikasyonlar bulunmaktadır. Herhangi bir yan etkisi yoktur.

Kemik iliği biyopsisi Lenfoma hastalarında yapılır mı?

Lenfomada kemik iliği biyopsisi hastalığın evrelemesinde yapılabilmektedir.

Kemik iliği biyopsisi yaptıranlar nelere dikkat etmelidir?

Hastaların yanıtını merak ettiği sorulardan birisi de kemik iliği biyopsisi sonrası dikkat edilecek konulardır. Kemik iliği biyopsi sonrasında genel olarak şu konulara dikkat edilmelidir;

• Kemik iliği biyopsisi sonrası işlem sedasyon altında gerçekleştirilmişse hasta 24 saat içinde dikkat gerektirecek aktivitelerden uzak durmalıdır. Otomobil veya bisiklet kullanmak ya da tehlikeli işlerde çalışan kişilerin bu aktivitelerden uzak durması gerekir.
• Kemik iliği biyopsisi yapılan yere özel bir bandaj yapıştırılır. Bu bandaj işlemden 24 saat sonra çıkartılabilir. Özel bir pansumana gerek yoktur.
• Hastaların kemik iliği biyopsisinden sonra 24 saat boyunca banyo yapmaması önerilir.
• Kemik iliği biyopsisi yapılan bölgede artan ağrı, şişme kızarıklık ya da ateş durumunda zaman kaybetmeden işlemi gerçekleştiren doktora danışılmalıdır.

Kemik iliği biyopsisi genel anestezi altında mı yapılır?

Kemik iliği biyopsisi genellikle sedasyon ya da lokal anestezi ile gerçekleştirilir. Ancak işlem sırasında yüz üstü ya da yan yatamayacak hastalarda nadiren genel anestezi kullanılabilir. Bununla birlikte aşırı kilolu obez hastalar ile ek hastalıkları olan sedasyon sırasında solunum sorunu yaşayabilecek hastalarda da ameliyathane koşullarında genel anestezi tercih edilebilmektedir.

Kemik iliği biyopsisinde açlık durumu nasıl olmalıdır?

Kemik iliği biyopsisi genel anestezi ya da sedasyon altında yapılacaksa hastanın en az 8 saat aç olması gerekmektedir. Lokal anestezi ile yapılan işlemlerde açlığa gerek yoktur.

Kemik iliği biyopsisi ne kadar sürer?

Kemik iliği aspirasyonu ve kemik iliği biyopsi işleminin kendisi yaklaşık 3-5 dakika sürmektedir. Ancak sedasyon ve işlem hazırlıkları ilave edildiğinde yaklaşık 30 dakika sürebilmektedir.