Hipoksi Nedir? Hipoksi Belirtileri Nelerdir?

Hipoksi, dokuların işlevini sürdürebilecek düzeyde oksijene sahip olmaması ile zihinde bulanıklık, huzursuzluk, nefes güçlüğü gibi semptomlara neden olan rahatsızlıktır. İnsan vücudunun temel öğelerinden biri olan oksijenin vücutta yeterli düzeyde olması gerekir. Hastalık olarak değerlendirilmeyen ancak bireyde bazı semptomlara neden olan hipoksi genellikle hipoksemi ile karıştırılır ancak hipoksi ve hipoksemi birbirinden farklıdır.

Hipoksi Nedir?

Oksijen yetmezliği olarak tanımlanan hipoksi, dokuların gerekli homeostazı ve fizyolojik işlevi devam ettirmek için ihtiyaç duyulan düzeyde oksijen alamaması, yani vücuttaki dokularda oksijen seviyesinin düşük olması anlamına gelir. Dokuların oksijensiz kalması durumu olan hipoksi, genellikle hipoksemi ile karıştırılır. Halbuki hipoksi dokulardaki oksijen yetmezliği anlamına gelirken hipoksemi ise kandaki oksijyen yetmezliği anlamına gelir.

Hipoksi yaşanması sonucu meydana gelen oksijen eksikliği, temel biyolojik süreçlerin devamlılığını sağlayan hücre ve dokuların zarar görmesine sebebiyet vermesiyle birlikte birtakım sorunların doğmasına da neden olabilir. Diğer yandan şiddetine ve yapısına bağlı olarak farklı hipoksi çeşitlerinin varlığı da söz konusudur.

Hipoksi Çeşitleri Nelerdir?

Vücutta ortaya çıkan hipoksinin farklı çeşitleri bulunur ve bunlar şöyle sınıflandırılır:

Hipoksemik hipoksi: Dokulara giden kanda meydana gelen oksijen eksikliğidir ve aynı zamanda hipoksemi olarak da adlandırılır.

Hipermik hipoksi: Kanın, yetersiz kırmızı kan hücresi üretimine bağlı olarak gerektiği kadar oksijen taşıyamaması sonucunda dokularda oksijen yetmezliği ortaya çıkar.

Durgun/dolaşım hipoksisi: Belirli bir bölgede veya tüm vücutta yaşanan zayıf kan akışı, dokularda oksiyen yetersizliğine yol açar.

Histiotoksik hipoksi: Yeterli düzeyde oksijenin akciğerler tarafından vücuda alınıp dokulara iletildiği ancak dokuların bunu kullanmakta zorlandığı durumlara histiotoksik hipoksi adı verilir.

Sitopatik hipoksi: Oksijenin dokular tarafından uygun şekilde kullanıldığı ancak daha fazla oksijen talebi olduğu durumlar sitopatik hipoksidir.

Hipoksi Belirtileri Nelerdir?

Hipoksi belirtileri kişiden kişiye veya hipoksinin altında yatan nedene bağlı olarak değişebilir. Vücutta yaygın olarak görülen bazı hipoksi belirtileri mevcuttur.

Hipoksi belirtileri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Huzursuzluk
• Baş ağrısı
• Bilinç bulanıklığı
• Konsantrasyon eksikliği
• Kalp çarpıntısı (taşikardi)
• Nefes darlığı
• Öksürük
• Hapşırık
• Kulak çınlaması
• Terleme
• Hırıltı
• Yorgunluk ve enerji düşüklüğü
• Sıcak basması
• Konuşma güçlüğü
• Baş dönmesi ve bayılma
• Ciltte mavimsi renk
• Kaygı

Hipoksi yaşadığınızdan şüphe ediyorsanız ve belirtilerini yaşadığını düşünüyorsanız doktora başvurmanız önerilir. Hipoksi, tedavi edilmediği zaman vücudun başka bölgelerinde hasarlara sebebiyet verebilir.

Hipoksi Neden Olur?

Dokulardaki oksijen yetmezliği anlamına gelen hipoksiye genellikle kan akışında yaşanan problemler, astım krizleri, kalp rahatsızlıkları ve yüksek bir yerde bulunmak gibi çeşitli durumlar sebep olur. Hipoksinin kaynağında yer alan farklı durumlar da söz konusudur.

Hipoksiye neden olan durumlar şunlardır:

• Astım
• Bronşit
• Hipoksemi (Kandaki düşük oksijen)
• Anemi
• KOAH
• Doğuştan gelen kalp rahatsızlıkları
• Zatürre ve pnömotoraks
• Akciğerlerde sıvı (Pulmoner ödem)
• Pulmoner hipertansiyon
• Siyanür zehirlenmesi
• Kan pıhtısı
• Kan akışında ani düşüş (Şok)
• Felç
• Yüksek irtifada bulunmak
• Sepsis
• Uyku apnesi

Hipoksi Nasıl Teşhis Edilir?

Dokulardaki oksijen yetmezliği anlamına gelen hipoksinin teşhis süreci doktorun kalp ve ciğerleri dinlediği fiziksel muayeneyle başlar. Cilt ve tırnaklarda mavimsi rengin olup olmadığın kontrol edilmesinin yanı sıra oksijen seviyesinin belirlenmesi ve hipoksinin altında yatan nedenin araştırılması için çeşitli test ve tetkikler istenebilir.

Hipoksi teşhisinde başvurulan yöntemler şöyle özetlenebilir:

Nabız oksimetresi

Kandaki oksijen miktarının sensör yardımıyla ölçüldüğü yöntemdir. Bu işlem ağrısız olarak gerçekleşir.

Arteriyel kan gazı testi

Oksijen seviyesinin kontrol edilmesi için bilek, kol veya kasıktan kan alınması işlemidir.

Solunum fonksiyon testi

Akciğerlerin performansını ölçmek için kişi makineye bağlı olarak ağızdan üfleme yapar ve nefes alması istenir.

Görüntüleme testleri

X ışınları, CT taramaları ve tüm iç organlarının kontrol edilmesi için özel bir ekipmandan faydalanılır. Bu görüntüleme testleri, hipoksinin altında yatan nedenin belirlenmesine yardım eder.

Tam kan sayımı

Hipoksiye neden olan anemi ve enfeksiyon gibi durumların ortaya çıkması için tam kan sayımı işlemi uygulanır.

 EKG (Elektrokardiyogram)

Hipoksinin nedenlerini teşhis etme konusunda yardımcı olan işlemlerden bir diğeri de EKG’dir. EKG aracılığıyla kalp hasarı veya kalp atış hızında düzensizlik olup olmadığı kontrol edilir.

Altı dakikalık yürüyüş testi

Kişinin düz bir zeminde 6 dakika yürümesi istenir ve nasıl performans verebileceği gözlenir. Bu test akciğer ve kalp fonksiyonlarının incelenmesine olanak tanır.

Hipoksi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Hipoksi tedavisi öncelikli olan kişiden kişiye ve altındaki nedene bağlı olarak değişkenlik gösterir.

Hipoksi tedavisi için uygulanan yöntemler şu şekildedir:

• Astım veya farklı akciğer hastalıkları için inhale steroidler
• Akciğerlerdeki fazla sıvıyı azaltmak için diüretik ilaçlar
• Uyku apnesini tedavi etmek için kullanılan pozitif hava yolları basınç maskesi
• Kronik hipoksi olan kişiler için ek oksijen takviyeleri
• Şiddetli hipoksi vakaları için hastanede uygulanan mekanik ventilasyon yöntemi

Hipoksi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Hipoksinin en erken belirtisi nedir?

Birtakım semptomlar eşliğinde vücutta görülen hipoksinin en erken belirtisi olarak kulak çınlaması ve hapşırık gösterilir.

Hipoksi sınırı nedir?

Vücuttaki oksijen miktarının 80 mm HG’nin altına düşmesi hipoksiden şüphelenilmesine neden olur. 60 mm Hg’nin altına düşmesi ise ciddi hipoksi vakası sınıfına girebilir.

Kanda oksijenin az olması ne demek?

Kanda oksijen miktarının yetersiz olması tıbbi olarak hipoksi şeklinde kabul edilir. Hipoksi durumu kişide solunum güçlüğü ve nefes darlığı gibi belirtiler verir.

Hipoksi tedavi edilmezse ne olur?

Hipoksi, dokulardaki oksijen yetersizliği anlamına gelir. Bu durum uzun sürüp tedavi edilmediği takdirde oksijen yetersizliği diğer organların da hasar görmesine sebebiyet verebilir.

Hipoksi ve hipoksemi farkı nedir?

Hipoksemi kandaki oksijen seviyesinin düşük olmasıdır, bu kanın dokulara yeterince oksijen taşıyamamasına yani hipoksiye neden olur. Yani hipoksemi kandaki, hipoksi dokulardaki oksijen eksikliğidir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.