Fasyotomi Nedir? Fasyotomi Ameliyatı Neden Yapılır?

Fasyotomi, basıncı azaltmak için cildin altında yer alan kasların ve dokuların çevrelenmesinde görevli olan fasya zarının cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. Özellikle travmalar, kompartman sendromu veya doku içi basıncın artması durumunda fasyotomi işleminden yararlanılır. Bu işlemdeki amaç baskı olan bölgeye basıncın azalmasını sağlayarak kan dolaşımını iyileştirmektir. Böylelikle sinir fonksiyonlarının korunması sağlanır. Fasyotomi tedavisi yapılmadığı durumda ise kompartman sendromu ilerleyerek kas hasarına ve organ kaybına neden olabilir. Bu nedenle, fasyotomi önemli bir müdahale olarak kabul edilir.

Fasyotomi Nedir?

Fasyotomi, cildin alt tabakasında yer alan vücut içerisindeki kaslar, sinirler ve kan damarlarının çevreleyen fasya adlı bağ dokusunun cerrahi müdahale ile alınması işlemidir. Kasları sarara sıkıca tutan bir zar olan fasya, travmalar ve bazı durumlar nedeniyle basınca maruz kalabilir. Bu basınç nedeniyle kan dolaşımı engellenir ve sinirler zarar görebilir. Müdahale edilmediği durumda ise kalıcı olarak doku hasarına neden olabilir. Fasyotomi ameliyatı ile tehlikeli olan basınç azaltılarak fasya dokusu kesilip alınır. Böylelikle trafik kazaları, spor yaralanmaları, kırıklar ya da damar tıkanıklığı gibi durumlarda kan dolaşımının korunması sağlanır.

Fasyotomi Ameliyatı Neden Yapılır?

Fasyotomi ameliyatı, fasya dokusuna bir nedenden dolayı oluşan basıncın kaldırılması, böylelikle kan dolaşımının sağlanarak sinir ve kas fonksiyonlarının korunması amacıyla yapılır. Basıncın artması ve zamanında müdahale edilmemesi durumunda kompartman sendromu adı verilen ciddi bir sağlık durumuna yol açabilir. Bu durum, tedavi edilmediğinde ise kas dokusunun ölümü, sinir hasarı ve hatta uzuv kaybı gibi kalıcı sonuçlar görülebilir.

Fasyotomi ameliyatının yapılmasının nedenler şöyle sıralanabilir:

Kompartman sendromu

Kompartman sendromu, vücuttaki kas gruplarını sarmada görevli fasya adı verilen sıkı bağ dokusu içinde basıncın aniden ve aşırı şekilde artması durumu olarak tanımlanır. Fasya esnek bir yapıya sahip olmadığı için bu basınç artışı, kaslara, sinirlere ve damar yapılarına zarar verebilir. Fasyotomi, bu tehlikeli basıncı azaltmak için uygulanabilir. Kompartman sendromu şu belirtilerle kendini gösterebilir:

• Kaslarda şiddetli ve sürekli ağrı
• Etkilenen bölgede yoğun bir basınç ve gerginlik hissi
• Sinir sıkışması nedeniyle bölgede hissizlik, karıncalanma veya yanma
• Kasları hareket ettirmede zorluk veya kas güçsüzlüğü
• Ciltte solukluk ve morarma
• Sinirler baskı altında kaldığı için dokunma ve sıcaklık hissinin azalması

Ciddi travmalar ve yaralanmalar

Trafik kazaları, spor kazaları veya yüksekten düşme gibi durumlarda oluşan baskının azaltılması için kişiye fasyotomi uygulanabilir.

Kan akışı bozuklukları

Atardamar tıkanıklığı sonrasında kanın yeniden dolaşıma girmesi (reperfüzyon) bağlı olarak ani basınç artışına yol açabilir. Bu nedenle kişiye fasyotomi uygulanması gerekebilir.

Yanıklar

Deri ve alttaki dokularda sıvı birikmesine bağlı olarak basıncı artması sinir ve damar hasarına sebep olabilir. Fasyotomi ameliyatı ile basıncın azaltılması amaçlanır.

Cerrahi veya ortopedik müdahaleler sonrası

Ameliyat sırasında veya sonrasında ödem oluşması durumunda fasiyotomi ameliyat uygulanması gerekebilir.

Fasyotomi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Fasyotomi ameliyatı, kompartman sendromu gibi hastalıkların görülmesi durumunda fasya zarının cerrahi olarak kesilip alınmasıyla yapılır. Bu ameliyatın amacı, fasya içerisindeki basıncı azaltarak kan dolaşımını ve sinir fonksiyonlarını korumak olarak bilinir. Fasyotomi, genellikle acil bir müdahale olarak kişiye uygulanabilir.

• Hastanın durumuna göre genellikle genel anestezi veya bölgesel anestezi ile uyuşturulur
• Operasyon yapılacak alan, sterilize edilir. Böylelikle enfeksiyona karşı korunmuş olur
• Cerrah, kas grubunu saran fasya üzerine bir kesi yapar
• Kesi, genellikle bölgedeki kas yapısına paralel şekilde açılarak basınç rahatlatılır ve dokulara zarar vermekten kaçınılır
• Fasya kesildikten sonra kas dokusundaki şişlik azalır ve kan dolaşımı yeniden sağlanır
• Ameliyat sonrasında bölge tamamen iyileşene kadar açık bırakılabilir ya da geçici olarak pansuman yapılır
• Hasta düzenli olarak enfeksiyon, şişlik veya kanama açısından takip edilir
• Eğer yara açık bırakıldıysa, günlük pansuman ve antibiyotik tedavisi uygulanabilir
• Doku iyileştikten sonra estetik ve fonksiyonel amaçla cilt grefti uygulaması yapılır

Ameliyat bölgesinde enfeksiyon riski nedeniyle takip edilmesi önemlidir. Hastanın iyileşme süresi, yaralanmanın ciddiyetine bağlı olarak birkaç hafta ile birkaç ay arasında farklılık gösterir.

Fasyotomi Ameliyatının Komplikasyonları Nelerdir?

Fasyotomi ameliyatının komplikasyonları, işlem sonrasında oluşabilecek riskleri içerebilir. Bu nedenle iyileşme sonrasında düzenli takip gerektirir. Her cerrahi müdahalede olduğu gibi, fasyotomi de bazı yan etkiler ve komplikasyonlar oluşabilir. Fasiyotomi ameliyatının olası komplikasyonları şöyle sıralanabilir:

• Yara açık bırakıldığı için bakteri girişi kolaylaşır ve enfeksiyon riski artar. Bu durum antibiyotik tedavisi ve steril pansuman ile önlenebilir.
• Ameliyat sırasında veya sonrasında aşırı kanama görülebilir. Kesilen dokularda kan birikmesine bağlı olarak hematom oluşabilir, bu da ek bir müdahale gerektirebilir.
• Cerrahi işlem sırasında yanlışlıkla sinirlere veya kaslara zarar verme riski bulunur. Bu durum kalıcı his kaybı veya kas güçsüzlüğüne sebep olabilir.
• Açık bırakılan yara, geç kapanabilir veya yara izleri (keloid) oluşabilir.
• Bazı durumlarda basınç tam olarak giderilmediğinden kompartman sendromu tekrarlayabilir
• Ameliyat sonrası kas dokusunda zayıflama olabilir. Özellikle fizik tedavi uygulanmazsa hareket kısıtlılığı görülebilir.

Fasyotomi Hakkında Sık Sorulan Sorular

Fasyotomi ne demek?

Fasiyotomi, kasları ve diğer dokuları saran fasya dokusunun cerrahi olarak kesilmesi işlemidir. BU işlem kompartman sendromu gibi durumlarda, dokulardaki aşırı basıncı azaltmak ve kan dolaşımını sağlamak amacıyla uygulanır.

Fasyotomi neden açılır?

Fasiyotomi, kas gruplarını saran fasya içindeki aşırı basıncı azaltmak için açılabilir. Kan dolaşımını tekrardan sağlamak, sinir hasarını önlemek ve dokuların zarar görmesini engellemek amacıyla fasyotomi işlemi yapılır.

Fasiyotomi kapatma nedir?

Fasiyotomi kapatma, ameliyatla açılan fasya ve deri kesilerinin iyileşme süreci tamamlanması sonrasında cerrahi olarak kapatılması durumudur. Şişlik ve basınç azaldıktan sonra yara dikişle kapatılır ya da gerekiyorsa cilt grefti ile kapatma işlemi yapılır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.