Endovasküler embolizasyon nedir? Avantajları nelerdir?

Bir damar içi tedavi yöntemi olan endovasküler embolizasyon yöntemi, damar içinden ulaşılabilen damarlarla ilişkili tüm bozuklukların tedavisinde tercih edilebiliyor. Kapalı anjiyografik bir yöntem olan endovasküler embolizasyon birçok lezyon, durum ve hastalıkta uygulanabiliyor. Özel bir hazırlık süreci gerektiren bu yöntemin, donanımlı hastanelerin anjiografi ünitelerinde, deneyimli girişimsel radyoloji uzmanları tarafından yapılması önem taşıyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Girişimsel Radyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Mehmet Ercüment Ünlü, endovasküler embolizasyon yöntemi ve avantajları hakkında bilgi verdi.

Endovasküler embolizasyon nedir?

Endovasküler embolizasyon yöntemi, damar içerisinden gidilerek, damarla ilişkili hastalığın kapalı anjiyografik yöntem ile tedavi edilmesidir. Kapalı anjiyografik bir yöntem olan endovasküler embolizasyon birçok lezyon, patoloji ve hastalıkta uygulanabilmektedir.

Hangi lezyonlarda-patolojilerde-hastalıklarda endovasküler embolizasyon uygulanabilir?

• Tüm vücut bölgelerindeki kanamış ya da henüz kanamamış anevrizmalar (damar baloncukları)
• Tüm vücut bölgelerindeki kanamış ya da henüz kanamamış AVM-arteriovenöz malformasyonlar (damar yumakları), AVF-arteriovenöz fistüller (anormal atardamar-toplardamar ilişkileri), venöz malformasyonlar (anormal toplardamar yumakları).
• Beyin hariç tüm vücut bölgelerindeki damarlı tümörler (özellikle karaciğer tümörleri, yumuşak doku tümörleri vb.)
• Tüm vücut bölgelerindeki çeşitli nedenli damar yırtılması sonucu oluşan kanamalar.

Endovasküler embolizasyon yönteminin avantajları nelerdir?

Damar içerisinden ulaşılabilen tüm damarla ilişkili patolojiler için tercih edilebilecek yöntemdir. Açık cerrahi tekniğin ulaşamayacağı ya da çok güçlükle ulaşabileceği bölgeler, özellikle kapalı anjiografik tedaviyi tercih eden hastalar, açık cerrahi tedaviyi tolere edemeyecek ileri yaştaki bireyler, eşlik eden hastalıkları olan (kontrolsüz diyabet, kalp hastalığı, hipertansiyon vb.) kişilerde kapalı anjiografik yöntem ile damar içerisinden tedavi tercih edilebilmektedir.

Endovasküler embolizasyon yöntemi nasıl uygulanır?

Damar içerisinden kapalı anjiografik tedavi yönteminde damara giriş noktası olarak genellikle kasıktaki atardamar kullanılır ve bu bölgeye bir giriş kılıfı yerleştirilir (introducer sheath). Bütün işlemler bu ince kılıf üzerinden gerçekleştirilir. Lezyon-hastalıklı damar bölgesine ulaşmak için geliştirilmiş hassas kateter-mikrokateter ve tel-mikrotel sistemleri ile lezyon bölgesine anjiografi kılavuzluğunda ulaşılır. Lezyona ulaştıktan sonra lezyonun tipine göre seçilen damar içerinden tıkayıcı materyaller (coil adı verilen ve saç teli kadar ince olabilen sarmallar), çeşitli içerik ve yapıya sahip embolizan partiküller (tıkayıcı mikroparçacıklar), damar yapıştırıcıları ve damar dolgu materyalleri (glue, onyx gibi) ya da karaciğer tümörlerinde olduğu gibi (hepatosellüler karsinom-HCC, metastaz vb.) kemoterapi ilacı emdirilmiş mikroparçacıklar ya da radyoaktif madde içeren mikrokürecikler gibi malzemeler kullanılır.

Beyin ya da diğer bölge atardamarlarının anevrizmaları (damar baloncukları) için gerekirse yardımcı malzemeler olarak balon kateteri ya da yardımcı stentler (damar içi metalik kafesler) kullanılabilir. Bazı baloncuklarda sadece tek bir stent (akım çevirici stent, kaplı stent gibi) ile tedavi-baloncuğun kapatılması mümkün olabilmektedir.

Endovasküler embolizasyon hakkında sıkça sorulan sorular

Endovasküler embolizasyon nerede ve kim tarafından yapılır?

Endovasküler embolizasyon yöntemi, donanımlı hastanelerin anjiografi ünitelerinde, deneyimli girişimsel radyologlar tarafından yapılır.

Endovasküler embolizasyon hazırlık süreci nasıldır?

İşlem öncesinde hastanın tetkikleri Girişimsel Radyoloji Uzmanı tarafından ayrıntılı olarak değerlendirilir. Gerekirse yeni veya ek tetkik istenebilir. Son iki hafta içerisinde yapılmış kan tetkikleri (böbrek fonksiyon testleri, kanama-pıhtılaşma parametreleri gibi) işlem için genellikle yeterli olur. Hastanın kullanmış olduğu ilaçlar (özellikle kan sulandırıcı ilaçlar) işlem için gözden geçirilir ve gerekirse yeniden düzenlenir.

İşlemden önce en az 6 saatlik mutlak açlık gerekir (katı-sıvı yiyecekler, içecekler, sigara tamamen kısıtlanır.)

Yapılacak işleme göre lokal anestezi (sadece damara girilecek kasık bölgesinin uyuşturulması), sedasyon-sedoanaljezi (rahatlatıcı-ağrı kesici ilaçlar verilmesi) veya genel anestezi (hastanın tamamen uyutulması) yöntemlerinden birisi tercih edilebilir.

Endovasküler embolizasyon işlemi sonrası süreç nasıldır?

İşlem sonrasında hastanın kasığındaki sheath (damar kılıfı) çıkarılır.

Lokal anestezi ya da sadece sedasyon ile yapılan işlemlerde hasta en az bir gece ilgili serviste gözlem altında tutulur.

Genel anestezi altında yapılan embolizasyon işlemi sonrasında hasta en az bir gece yoğun bakımda gözlem altında tutulur.

Girişimsel Radyoloji Uzmanı ve diğer branşlardan ilgili hekimler hastanın işlem sonrası tedavisini düzenler.

Girişimsel tedavi sonrası takip gerekli midir?

İşlem sonrası hastaya günlük yaşam ile ilgili önerilerde bulunulur. İlaç tedavileri düzenlenir. Tedavi edilen hasta tedavi bölgesi ve lezyonun özelliklerine bağlı olarak değişkenlik göstermekle birlikte klinik ve radyolojik olarak belirli aralıklarla takip edilirler.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.