Balon Tuboplasti

Östaki borusu orta kulağı, burnun arkasındaki geniz bölgesine bağlayan dar bir borudur. Orta kulağı havalandırır ve kulaktaki basıncı dengeler. Balon tuboplasti östaki borusunun fonksiyon bozukluklarında uygulanan en güncel yöntemlerden biridir. Memorial Şişli Hastanesi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Bölümü’nden Doç. Dr. Ela Araz Server, balon tuboplasti hakkında bilgi verdi.

Balon tuboplasti nedir?

Östaki tüpü balon dilatasyonu ya da balon tuboplasti; östaki borusunda tıkanıklığın giderilmesi ve östaki borusuna fonksiyonlarının yeniden kazandırılması için yapılan non-invaziv olarak da bilinen kesi yapılmadan uygulanan bir tedavi yöntemdir.  

Balon tuboplasti hangi durumlarda uygulanır?

Balon tuboplasti östaki borusu tıkanıklıkları ya da fonksiyon bozukluklarında uygulanır. Östaki borusu tıkanıklıklarında orta kulak yeterince havalanamaz ve orta kulakta bir basınç oluşur ya da sıvı birikir. Bu da kulakta dolgunluk, ağrı ve boğuk işitmeye neden olur. Östaki borusu tıkanıklığı tedavi edilmezse kulak zarında çökme (timpanik membran retraksiyonu), kulak zarının orta kulak yapılarına yapışması, kulak zarında içeri doğru cepleşme, orta kulakta kalıcı sıvı ve tekrarlayan orta kulak iltihabına sebep olabilir. Östaki borusunun normalden fazla açık olmasında ise orta kulak havalanması bu kez aksi yönde bozulur hastalar kendi konuşma ve nefes alıp vermelerini duyar, kulakta dolgunluk hissi yaşar ve sık kulak iltihaplanması geçirirler. Bu gibi fonksiyon bozuklukları balon tuboplasti yöntemi ile tedavi edilebilmektedir.

Balon tuboplastinin avantajları nelerdir?

Balon tuboplasti sayesinde kulak basıncı korunur, uçak yolculukları esnasında yaşanan kulak ağrıları ve tıkanmaları önlenir. En önemlisi de kulak zarının çökmesi engellenerek birçok kulak probleminin önüne geçilir, kulak zarına tüp takma işlemine ihtiyaç kalmaz. Herhangi bir kesi yapılmadan uygulanan balon tuboplasti yöntemi oldukça güvenlidir ve östaki borusuna fonksiyonlarını geri kazandırır.

Balon tuboplasti nasıl yapılır?

Balon tuboplasti genel anestezi altında endoskop yardımı ile yapılır. Her iki taraf ortalama toplamda 15-20 dakika sürer.  Balon tuboplastide endoskopik olarak burundan ya da ağızdan girilerek östaki burusunun genze açıldığı ağız görülür. Buradan östaki borusunun içine ucunda balon içeren bir katater gönderilir. Östakinin kıkırdaktan oluşan kısmında balon belirli bir basınçta şişirilir ve belirli bir süre beklenir. Böylece kıkırdaktan oluşan kısım genişletilmiş olur.

Sık sorulan sorular

Balon tuboplasti ameliyatından sonra nelere dikkat edilmeli?

İşlemden sonra burnun açık kalması için burun temizliği, nazal lavajlar yapması, enfeksiyona karşı koruma amaçlı antibiyoterapi, burnun açık kalması ve ödemin giderilmesi için nazal steroidler önerilir. Ayrıca hastanın birkaç gün süreyle günde 3-5 defa valsalva manevrası yapması önerilir. Valsalva manevrası, solunum yolları yani ağız ve burun kapatılarak orta kuvvette nefes vermeye çalışılarak yapılan harekettir.

Östaki borusu nedir?

Östaki borusu, kulak zarının arkasında bulunan orta kulağı, burnun arkasındaki geniz bölgesine bağlayan dar bir borudur. Ortalama 3,5 cm uzunluğundadır ve eğimli bir açıyla yerleşmiştir. Kulağa yakın 1/3’lük kısmı kemik, genze yakın 2/3’lük kısmı ise kıkırdaktan oluşmaktadır.

Östaki borusunun görevi nedir?

Östaki borusunun görevi orta kulağı havalandırmaktır. Orta kulak, normalde hava ile dolu bir boşluktur. Bu hava kulak zarının titreşimi ve sesin iletimi için önemlidir. Östaki borusu pasif haldeyken kapalıdır, ancak esneme, yutkunma veya çiğneme sonucu çevresindeki kasların kasılmasıyla açılır. Her açıldığında genizdeki havanın orta kulağa geçmesini sağlar ve orta kulağı havalandırır.

Östaki borusu kulaktaki basıncı dengeler. İçerden genze hava göndererek ya da boşaltarak kulak zarının her iki tarafındaki hava basıncını eşitler ve kulak zarının normal gerginliğini ve orta kulaktaki mukusun dışarı çıkmasını sağlar. Östaki her açılıp kapandığında orta kulakta biriken salgıları genze boşaltır. Östaki borusu ortakulağı enfeksiyonlardan korur. Geniz tarafındaki salgı ve enfeksiyonların orta kulağa geçişini önler. 

Östaki borusunun fonksiyonları neden bozulur?

Östaki borusu fonksiyon bozukluğu iki şekilde gelişebilir;   

Östaki borusu tıkanıklığı (Katar Tuba): Orta kulak yeterince havalanamaz ve orta kulakta negatif bir basınç oluşur ya da sıvı birikir. Bu sıvının şiddeti ve vasfına göre kulakta dolgunluk, ağrı ve boğuk işitme yaşanabilir. Daha ciddi vakalarda; kulak zarında çökme  (timpanik membran retraksiyonu), kulak zarının orta kulak yapılarına yapışması, kulak zarında içeri doğru cepleşme, orta kulakta kalıcı sıvı ve tekrarlayan orta kulak iltihabı gelişebilir.

Katar tubaya östakinin genze açıldığı bölgede tıkanıklığa sebep olan hastalıklar bulunmaktadır. Bu hastalıklardan bazıları şunlardır;

Geniz eti büyüklüğü (adenoid hipertrofi)

Akut üst solunum yolu enfeksiyonları ( nezle, grip, sinüzit gibi)

Alerjik burun hastalığı

Cerrahi travma

Geniz bölgesinde kitle yapan iyi ya da kötü huylu tümörler

Yarık damak

Reflü (larengofarengeal reflü)

Septum deviasyonu

Konka hipertrofisi

Ani basınç değişiklikleri (uçağın iniş ve kalkışı sırasında kabin basıncı dengelenmesi ya da dalış esnasında yaşanan basınç problemleri)

Herhangi bir neden olmadan anatomik yapısal özellikler

Östaki borusunun normalden fazla açık olması (Patuolus Östaki): Östaki borusunun normalden açık olduğu durumlarda orta kulak havalanması bu kez aksi yönde bozulur, östakinin koruyucu etkisi ortadan kalkar. Hastalar kendi konuşmasını, nefes alıp vermesini kulağında duyduğunu ifade eder, kulakta dolgunluk hissi olur ve sık kulak iltihaplanması yaşarlar. Östaki borusunun normalden daha açık olmasına aşağıdaki durumlar yol açabilmektedir;

Hızlı ve aşırı kilo kaybı

Aşırı susuz kalma (dehitratasyon)

Geniz eti ameliyatı (adenoidektomi)  sonrası östaki burusunun genize açılan bölgesinin travmaları

Gebelik

Bazı kronik hastalıklar

Östaki borusu hastalıkları nasıl tedavi edilir?

Östaki borusu hastalıklarında sebebin ortadan kaldırılması gerekmektedir. Östaki borusu tıkanıklığına ya da açıklığına özel bazı ilaç tedavileri ve östaki borusu egzersizleri önerilir. Bunlarla düzelmeyen durumlarda kulak zarı üzerine kesi yapılması (miringotomi), tüp takılması (ventilasyon tüpü) gibi östaki tüpü yerine geçebilecek cerrahi tedaviler yapılabilir.  Östaki borusu tıkanıklıklarında son zamanlarda östaki tüpünün yeniden fonksiyon kazanmasına yönelik yapılan tuboplasti uygulamaları tercih edilmektedir. Östaki balon tuboplasti yapılan uygulamalar içinde en etkili ve başarılı olan yöntem olarak ön plana çıkmaktadır.           

Balon tuboplasti çocuklara uygulanabilir mi?

Dört yaş üstü çocuklarda da östaki bozukluğu varsa balon tuboplasti güvenilir bir şekilde yapılabilir. Özellikle geniz eti alınmasına rağmen tekrarlayan kulak sıvısı birikimi, tekrarlayan tüp takılma ihtiyacı, kulak zarının ileri derece çökmesi durumu olduğunda çocuklarda balon tuboplasti başarılı bir şekilde uygulanabilir.