Bademcik Ameliyatı Nedir? Ameliyat Sonrası Beslenme Nasıl Olmalı?

Bakteri ve virüs gibi birçok hastalık yapıcı etken vücuda ağız yoluyla girebilirler. Bademcikler vücuda giren bakteri ve virüslere karşı koruma sağlayan lenfoid yapılardır. Boğazın iki tarafında yerleşen bu yapılar badem şeklinde olduğu için bademcik olarak adlandırılır. Bu lenfoid yapıların enfeksiyonuna Bademcik iltihaplanması (Tonsilit) denir. Bademcik enfeksiyonlarının sık tekrarlaması yaşam kalitesinin düşmesine neden olabilmektedir. Bazı durumlarda ise çok büyük olan bademcikler uykuda solunum sıkıntısı ve beslenme problemlerine yol açabilmektedir. Çocuklarda daha sık izlenen bademcik sorunları, bademcik ameliyatı ile giderilebilmektedir. Memorial Ankara Hastanesi Kulak Burun ve Boğaz Bölümü’nden Doç. Dr. Rıfat Karlı, bademcik ameliyatı ile ilgili bilgi verdi.

Bademcik Ameliyatı Nedir?

Bademcik ameliyatı (Tonsillektomi) bademciklerin cerrahi müdahale ile alınması işlemidir.  Tonsillektomi, bademciklerin enfeksiyonunu ve iltihabını tedavi etmek için uygulanan prosedürler arasında yer almaktadır. Antibiyotik tedavisinin yaygınlaşmasıyla daha az uygulansa da hala tercih edilebilen tedavi yöntemlerinden biri olarak yer alır. Enfeksiyon nedeni ile tonsillektomi işlemi, çocukluk yaş grubu ve gençlerde uygulanan en yaygın ameliyatlardan biridir. Yetişkinlerde ve ileri yaş grubu olgularda ise daha çok apne, horlama veya tümöral nedenler ile bademcik ameliyatları yapılmaktadır.

Bademcik Ameliyatı Neden Yapılır?

Bademcik ameliyatları en sık olarak enfeksiyon kaynaklı nedenler ile yapılmaktadır. Burada esas amaç sık enfeksiyon geçiren olgularda hayat kalitesini yükseltmek, işgücü kaybını ve ilaç kullanımını azaltmak ve sık bademcik enfeksiyonu geçiren olgularda oluşması muhtemel kalp kapak hastalığı, eklem romatizması gibi komplikasyonların gelişim riskini önlemek ve/veya azaltmaktır. 

Bademcik ameliyatı yapılmasını gerektiren birtakım tıbbi gereklilikler bulunmaktadır. Bu gereklilikler şu şekilde sıralanabilir:

• Tıbbi olarak bir yıl içinde 7 kez, son iki sene içerisinde 5 kez, son üç sene içerisinde yılda 3 kez bademcik enfeksiyonu geçirme öyküsü olan olgularda bademcik ameliyatı yapılmalıdır.
• Sık olmasa da çok şiddetli bademcik iltihabı geçirmiş olmak ve iltihaplanmanın bademcik etrafında apseye neden olması
• Solunum ve beslenme gibi durumları zorlaştıracak şekilde çok büyük bademciklerin olması
• Uykuda nefes durması (Uyku apnesi) veya şiddetli horlama
• Bademciklerde tümör veya tümör şüphesi olması

Bademcik Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Bademcik ameliyatları genel anestezi altında yapılır. Böylece hasta işlem esnasında herhangi bir ağrı duymaz ve işlem cerrah tarafından da daha konforlu bir şekilde gerçekleştirilir. Ameliyat esnasında ağız içerisine yerleştirilen bazı enstrümanlar ile bademcikler tamamen görünür hale getirilir. Bademcik dokusu klasik neşter kullanılarak ya da ısı ( termal welding) ve ses dalgaları (Coblatör)  kullanım prensibine dayanarak çalışan özel teknolojik cihazlar yardımı ile çıkarılır.

Bademcik Ameliyatının Riskleri Nelerdir?

Bademcik ameliyatlarının erken dönem ve geç dönem komplikasyonları bulunmaktadır. Bu komplikasyonlar şu şekilde sıralanabilir:

• Kanama, bademcik ameliyatları sonrası görülen ve en sık karşılaşılan komplikasyondur. Erken dönemde ilk 24 saat içerisinde risk en yüksek oranda olmakla birlikte ameliyat sonrası ilk 10 günde kanama riski yüksektir. Ancak geç dönem kanamalarda meydana gelebilir. Kanama riski yetişkin hastalarda daha fazladır.
• Ağrı ve ağrıya bağlı beslenme problemleri,

• Hastanın yeterince sıvı alamaması nedeni ile sıvı kaybı (Dehidratasyon) gelişmesi, 
• Dilde, solunum yolunda ve küçük dilde ödem gelişmesi. Ödeme bağlı solunum sıkıntılarının oluşması,
• Ameliyat sonrası ateş ve enfeksiyon gelişmesi,
• Anesteziye bağlı komplikasyonlar. Entübasyon işlemi veya anestezik ilaçlara bağlı gelişebilecek komplikasyonlar,
• Ses değişiklikleri,
• Özellikle küçük çocuklarda psikolojik travmalar gelişebilmesi.

Bademcik Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci Nasıldır?

Bademcik ameliyatları sonrası ilk 10 gün önemlidir. Bu dönemde beslenme ve ağrının azaltılması için yapılması gerekenler ilgili uzman doktorun önerileri doğrultusunda uygulanmalıdır. On günden sonra ağrı ve beslenme problemleri büyük oranda normale dönmektedir. Tam iyileşme yaklaşık 1 ila 2 hafta arasında sürerken, iyileşme döneminde çocukların ek bir üst solunum yolu enfeksiyonuna maruz kalmamasına dikkat edilmelidir. Bu süreçte ağızdan kan gelmesi durumunda hekime başvurulmalıdır.

Bademcik Ameliyatı Sonrası Beslenme Nasıl Olmalıdır?

Ameliyattan üç saat sonra hasta sıvı ve soğuk gıdalar ile beslenmeye başlar. Genellikle ilk 2 gün sıvı ağırlıklı beslenilmelidir. Su, süt, dondurma,  sıklıkla tüketilmesi önerilir. Sonrasında yoğurt, muhallebi yumuşak, püreli gıdalar, tanesiz çorbalar, et suyu gibi gıdalar tolere edebildiği ölçüde hastaya verilir. Hastanın bol miktarda sıvı alması çok önemlidir. Çiğnemesi zor, sert gıdalardan uzak durulmalıdır.  Bununla birlikte narenciye ve asitli meyve sularından, baharatlı gıdalardan kaçınmak gerekir.

Bademcik Ameliyatı İle İlgili Sık Sorulan Sorular

Bademcik ameliyatı kaç saat sürer?

Bademcik ameliyatı anestezik olarak hazırlık aşamasından itibaren işlemin bitmesine kadar ortalama 1 saat sürmektedir.

Bademcik ameliyatı kaç günde iyileşir?

Bademcik ameliyatından sonraki ilk on günden sonra hastalar çoğunlukla normal yaşantısına dönebilmektedir. Genel iyileşme süresi, geçirdiğiniz operasyonun tipi, vücudunuzun iyileşme kapasitesi ve herhangi bir komplikasyon yaşayıp yaşamadığınız gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak değişebilmektedir.

Bademcik ameliyatında dikiş var mı?

Bademcik ameliyatlarında çoğunlukla dikiş kullanılmaz. Nadiren bademcik dokularının çıkarıldığı alanlara kanama kontrolü amacı ile 1-2 dikiş atılabilir. Bu dikişler dışardan fark edilmez ve hastaya ekstra bir rahatsızlık vermez.

Bademcik ameliyatı sonrası küçük dil şişer mi?

Bademcik ameliyatlarından sonra küçük dilde çoğunlukla önemli olmayan derecelerde şişme (ödem) meydana gelebilir.

Bademcik ameliyatı için yaş sınırı nedir?

Bademcik ameliyatı için kesin bir yaş sınırı yoktur. Gerekli görülen durumlarda tüm yaş gruplarında bademcik ameliyatları yapılabilir. Ancak genel kabul gören uygulama 3 yaş sonrası olgularda bademcik operasyonu yapılmasıdır.

Bademcik ameliyatı ağrılı mıdır?

Bademcik ameliyatından sonra değişik seviyelerde ağrı hissedilebilir. Genel olarak, yetişkinler için iyileşme süreci çocuklardan daha zor ve ağrılı geçer. Ağrı gün geçtikçe azalır ve 10. günden sonra ortadan kalkmış olur. Bu dönemde ağrı medikal tedavi ile mümkün olduğunca azaltılmaktadır.  

Bademciklerin alınması bağışıklık sistemini etkiler mi?

Bademciklerin alınmasının bağışıklık sistemi üzerine belirgin bir negatif etkisi yoktur. Boğaz burun bölgesinde bademcikler ile benzer yapıda başka lenfoid dokularda mevcuttur.