Ayak bileği artroskopisi nedir?

Ayak bileği artroskopisi, çeşitli ayak bileği sorunlarını gidermek için kullanılıyor. Cilt ve dokularda büyük kesilere gerek kalmadan gerçekleştirilen bu ameliyatların sonrasında hastalar genellikle aynı gün evlerine gidebiliyor. Başarılı bir ayak bileği artroskopisinden kısa bir süre sonra tamamen iyileşme mümkün olabiliyor. Memorial Antalya Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Ahmet Turan Aydın, ayak bileği artroskopisi hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.

Ayak bileğinde görülen hastalıklar nelerdir?

Ayak bileğinin en temel özelliği travmaya çok açık bir eklem olmasıdır. Hem yük taşır hem de anatomik yapısı nedeniyle yaralanmaya açık bir eklemdir. Yapısından dolayı kolay zorlanabilir. Acil servise başvuruların neredeyse birinci sırasında ayak bileği burkulmaları yer alır. Burkulmaların dışında ayak bileği travmaları ve özellikle yaşlılarda osteoporoz ile birlikte ayak bileği kırıkları görülür.

Ayak bileği burkulması sonrası oluşan bazı sorunlar artroskopinin de temel endikasyonlarından biri olmaktadır.

Ayak bileği hastalıklarının belirtileri nelerdir?

Ayak bileği problemi olan hastalarda görülen belirtiler aşağıdaki şekildedir;

• Ağrı
• Emniyetsizlik hissi
• Sık sık burkulma
• Hareket kısıtlılığından dolayı merdiven inememe veya çıkamama
• Çömelememe
• Ayak bileğinden ses gelmesi
• Ayak bileğinde şişlik

Ayak bileği hastalıklarında tanı nasıl konur?

Ayak bileği hastalıklarında hastalara öncelikle şikayetlerinin ne zaman başladığı, ne kadar zamandır olduğu ve travma ile ilişkisi olup olmadığı sorulur. Örneğin 3 haftadan daha erken görülen şikayetlere akut problemler denir. 3 hafta ile 3 ay arasında ise subakut, şikayetler 3 ayı geçtiyse kronik problemler olarak adlandırılır.

Bazı hastalarda herhangi bir travma olmadan şişlik varsa gut gibi bazı romatizmal hastalıklar akla gelir. Bu durumda bu gibi hastalıklar araştırılabilir.

Hastanın öyküsü detaylıca alındıktan sonra muayene gerçekleştirilir. Ardından hasta görüntüleme veya laboratuvar testlerine yönlendirilir. Metabolik hastalık şüphesi varsa kan testleri ile ekarte edilir. Görüntüleme yöntemlerinde röntgen, Bilgisayarlı Tomografi, MR, cilt altında görülen şişliklerde ise ultrasona başvurulur. Çok nadir de olsa sintigrafi istenilebilir. Çıkan sonuçlara göre tedavi planlanır.

Ayak bileği artroskopisi nedir?

Ayak bileği artroskopisi, ayak bileğinin içindeki veya etrafındaki dokuları incelemek veya onarmak için artroskop (özel bir optik dizge) bir video kamera ve cerrahi aletler kullanılarak yapılan işlemlerdir.  Artroskopi cilt – cilt altı ve eklem kapsülünde daha büyük kesikler yapmadan sorunları tespit etmek ve ayak bileğinde işlem yapmaya izin verir.

Ayak bileği artroskopisi nasıl yapılır?

Tedavi planlanması için ayak bileği ağrısının kaynağı bulunmalıdır. Ayak bileği hastalıklarının çoğunda istirahat ve bazen fizik tedavi ile eklemin rahatlatılması sağlanır. Ortalama 3 ay boyunca uygulanan konservatif tedaviler (istirahat, ilaç, fizik tedavi vb.)  etkili olmamışsa o zaman cerrahi devreye girer.

Ayak bileğinde artroskopi veya endoskopi yapılabilmesi için rahatsızlığın eklemin içinde ya da ekleme komşu yerlerde olması gerekir. Ayak bileği burkulmalarından sonra çok sık görülen hastalıklardan biri TOL yani Talusun osteokondral lezyonudur. Çok sık karşılaşılan TOL’de tanı ve tedavide artroskopiden faydalanılır.

Eklem içinde lokalize veya yaygın yerleşen zar iltihaplarında (sinovit), eklem içindeki serbest cisimlerde, eklem zarının tümörlerinde, eklem içindeki kistlerde, burkulmalarda, bağ yırtılmalarında, futbolcu ayağında (eklem kenarında kemik çıkıntıları) artroskopiden faydalanılır.

Başparmağın fleksör tendonunun iltihaplanmasında, subtalar eklem artrozunda, Haglund deformitesi gibi yumuşak doku içinde yer alan durumlarda da endoskopi ve artroskopi ile pek çok işlem yapılabilmektedir.

Teleskoba benzeyen ve yakını gösteren artroskobun başına bir kamera bağlanır. Eklemin ön veya arka yüzlerinde iki küçük delik açılarak işlemler gerçekleştirilir. Bir delikten optik yerleştirilir. Bu optikten eklem içine sıvı verilir ve işlem yapılacak yer yıkanarak temizlenir. Diğer delikten ise ameliyatı gerçekleştirilecek aletler yerleştirilir.

Ameliyat hastalığa göre 1 ila 1 buçuk saat arasında sürmektedir.

Ayak bileği artroskopisi hakkında sık sorulan sorular

Ayak bileği hastalıkları daha çok kimlerde görülür?

Ayak bileğinde gelişen hastalıklar en çok sporcularda görülür. Yaşlılarda ise ayaklar travmaya açık olmaktadır. Kadınlar yüksek topuklu ayakkabı giydikleri için onlarda da burkulma sıklıkla görülmektedir.

Ayak bileği hastalıklarını önlemek için alınabilecek önlemler nelerdir?

Ayak bileği hastalıklarını önlemek için öncelikle yapılması gereken hangi spor yapılıyorsa o spora özgün ekipman kullanılmalı, bacak kasları kuvvetlendirilmelidir.

 Ayak bileği artroskopisinden sonra nelere dikkat edilmelidir?

Yapılan işleme göre ameliyat sonrası süreç değişmektedir. Bazı işlemlerden sonra ertesi gün ayağa yük verilmesi beklenirken, TOL gibi bazı hastalıkların artroskopisinden sonra ise 3-4 hafta hastanın ayağa yük vermemesi istenir. Ameliyattan sonra genel süreç; yük vermeme, istirahat ve fizik tedavi şeklinde ilerler.

Ayak bileği artroskopisinden önce nelere dikkat edilmelidir?

Ayak bileği artroskopisinden önce dikkat edilmesi gereken bazı durumlar söz konusu olabilir. Bunlar şöyle sıralanmaktadır:

Kan sulandırıcı ilaçlar: Reçetesiz satılan ilaçlar veya takviyeler de dahil olmak üzere kullanılan tüm ilaçlar doktora söylenmelidir. Kan pıhtılarını önlemek için reçete edilenler de dahil olmak üzere kanı incelten ilaçlar ameliyat sırasında ve sonrasında tehlikeli olabilir.

Sigara: Sigara veya başka tütün ürünlerinin, ameliyattan önce azaltılması gerekebilir. Günlük sağlık risklerine ek olarak, sigara içmek vücudun ameliyattan sonra iyileşmesini zorlaştırabilir.

Alkol: Alkol kanı inceltir, bu da ameliyattan önceki ve sonraki süreç için önerilmemektedir.