Artroskopi nedir? Hangi hastalıklarda uygulanır?

Diz, el veya ayak bileği, omuz, dirsek, kalça ve el gibi eklemlerdeki sorunların tanı ve tedavisinde kullanılan artroskopi, küçük bir kamera sistemi ile eklemlerin daha yakından ve daha net bir şekilde incelenmesine olanak veriyor. Minimal invaziv bir işlem olan artroskopi yöntemi ile  eklemlerde büyük kesiler açılmasına gerek kalmadan küçük deliklerden tüm cerrahi müdahaleler yapılabiliyor. Küçük kesi açılması hastaya daha hızlı iyileşme, daha az ağrı ve minimum kan kaybı ile küçük yara izi gibi avantajlar sağlıyor. Diz, kalça, ayak bileği, omuz, el bileği, dirsek hatta parmak eklemlerine bile uygulanabilen artroskopi işlemi sonrasında hastalar kısa sürede iş ve sosyal yaşamlarına geri dönebiliyor. Cerrahi sonrası uzman hekimin önerisine göre alınacak olan fizik tedavi desteği ise hastanın hızlı bir şekilde iyileşmesine ve güçlenmesine katkı sağlıyor. Memorial Ankara Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Hakan Özsoy, Artroskopi ile ilgili bilgi verdi.

Artroskopi nedir?

Vücuttaki herhangi bir eklemin kamera aracılığı ile görüntülenmesi anlamına gelen artroskopi, eklemlerde ortaya çıkan ağrı, dengesizlik veya diğer işlev bozukluklarına neden olan yapısal sorunları teşhis ve tedavi etmek için yapılan cerrahi bir işlemdir. Artroskopi işlemini yapmak için artroskop adı verilen bir alet kullanılır. Bu alet dar bir tüpe bağlı küçük, fiber optik bir kameradır. Eklemin içinden canlı görüntüler alabilen bir alet olan artroskopi, işlem yapılan eklemdeki sorunun teşhis edilmesine yardımcı olmasının yanı sıra, bu sorunun cerrahi onarımına rehberlik etmeye de destek olabilmektedir. 

Artroskopi hangi durumlarda uygulanır?

Artroskopi eklem içindeki herhangi bir yaralanmanın tedavisi için uygulanır. Eklem, tendon ve bağ problemlerinde kullanılan artroskopi yöntemi genellikle; 

• Diz ağrısı, dengesizlik ve ön çapraz bağ yırtıkları ile menisküs yırtıkları dahil diğer yaralanmalarda,
• Yırtık bağlar, kıkırdak ve tendonlarda,
• Dirsek ve kalça eklemi yırtıklarında
• Rotator manşet yırtıkları, çıkık omuz, donmuş omuz ve omuz sıkışmasında
• Ayak ve ayak bileği artritinde
• Karpal tünel sendromu, ganglion kistleri ve bilek artriti dahil bilek ağrılarında kullanılır

Artroskopi nasıl uygulanır?

Ameliyat edilecek yere göre her prosedür değişmek ile birlikte, genel olarak süreç aynı şekilde ilerlemektedir. Artroskopi genel, lokal veya spinal anestezi altında ekleme yapılan bir cerrahi müdahaledir. Bu cerrahide hastanın cildine küçük bir kesi açılır. Artroskop, açılan kesiden içeri sokulur. Diğer küçük kavrama, sondalama veya kesme aletlerini yerleştirmek için başka kesiler yapılabilir. Ameliyatta ışık, artroskopun ucundaki fiber optik aracılığı ile iletilir. Böylece cerrahi bölgenin iç kısmı ile ilgili bilgiler bir ekrana aktarılır. Tanı sonrası düzeltici cerrahi yapılabilir. Sonrasında artroskop ve cerrahi aletler vücuttan çıkarılarak, kesiler dikiş ve bandaj yolu ile kapatılır.

Artroskopinin avantajları nelerdir?

Minimal invaziv bir işlem olan artroskopinin en önemli avantajı, eklemde büyük kesiler yapmadan yarım santimetrelik küçük dileklerden ekleme girilerek eklemin tamamının değerlendirilmesi ve eklem içinde tüm cerrahi müdahalenin yapılabilmesine olanak sağlamasıdır. Kesilerin küçük olması hastanın hem kozmetik görüntüsünün bozulmamasına hem de iyileşme sürecinin daha hızlı gerçekleşmesine katkı sağlamaktadır. Kısaca artroskopi açık ameliyat ile karşılaştırıldığında daha hızlı iyileşme, daha az acı ve minimum kan kaybı ile minimum yara izi gibi avantajlar sağlamaktadır.

ARTROSKOPİ İLE İLGİLİ SIK SORULAN SORULAR

Artroskop nedir?

Artroskop, vücuda yerleştirilen küçük bir tüptür. Bir lens sistemi içinde küçük bir video kamera ve görüntüleme için bir ışık bulunmaktadır. Kamera, cerrahın ameliyatı gerçekleştirirken içeriyi görmesini sağlayan bir izleme sistemine bağlıdır. Artroskop genellikle başka bir kesikten sokulan diğer aletlerle birlikte kullanılır. Bu aletler kavrama, kesme ve sondalama için kullanılır.

Artroskopi çeşitleri nelerdir?

Ortopedi ve travmatoloji cerrahları, büyük kesiler yapmak zorunda kalmadan eklemlerin içini görmek için artroskopi kullanırlar. Artroskopi türleri şu şekilde sıralanabilir:

• Dirsek artroskopisi
• Ayak ve ayak bileği artroskopisi
• El ve bilek artroskopisi
• Kalça artroskopisi
• Diz artroskopisi
• Omuz artroskopisi

Artroskopi sonrası yürüme ne zaman gerçekleşir?

Artroskopi yöntemi diz, kalça, ayak bileği, omuz, el bileği, dirsek hatta parmak eklemlerine bile uygulanabilmektedir. Bir diz artroskopisi sonrasında hastanın yürümesi yapılan işleme göre değişiklik göstermektedir. Artroskopi sonrası sıklıkla erken dönemde hastanın koltuk değnekleri ile yürümesine izin verilir.

Artroskopi işlemi sonrası iyileşme süreci nasıl olur?

Artroskopiden sonra çoğu hasta büyük kesiler gerektiren açık bir ameliyata göre daha hızlı iyileşir. Prosedüre bağlı olarak birkaç gün içinde hastalar iş hayatına dönebilir. Ancak, tam bir iyileşme yapılan işleme göre birkaç hafta alabilir. Sporcular ve fiziksel durumu iyi olan kişiler, hekimlerinin kontrolü altında birkaç hafta içinde atletik faaliyetlerine geri dönebilmektedir.  Bununla birlikte uzman hekim ameliyat sonrasında fizik tedavi ve rehabilitasyon önerebilir. Fizik tedavi desteği hastanın iyileşmesini hızlandırmaya, kasları güçlendirmeye ve gelecekteki yaralanmaları önlemeye yardımcı olabilmektedir.

Artroskopi için uygun hasta seçimi nasıl yapılır?

Uygun hasta seçimi hastanın yaşına ve yaralanma tipine göre belirlenir.

Artroskopik gevşetme nedir?

Eklemdeki hareket kaybına neden olan herhangi bir yumuşak doku ya da sertliğin kamera ve küçük aletler aracılığı ile gevşetilmesidir. Hedef eklemdeki kısıtlanmış hareketin geri kazandırılmasıdır.

Artroskopi cerrahisi öncesi dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir?

Ameliyata kadar geçen sürede yaralanmış olan eklemin aşırı zorlanmasından kaçınılması gerekmektedir. Bununla birlikte ameliyat öncesinde ilgili hekim ve ekibine var olabilecek bir alerji konusunda bilgilendirilme yapılmalı, , kullanılan ilaçlar ve takviyelerin listesi verilmeli, kan sulandırıcı ilaç kullanımı varsa mutlaka bildirilmelidir.

Artroskopi cerrahisi sonrası dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir?

Yara ve giriş delikleri iyileşene kadar su değdirilmemesi ve hekimin yaptığı işlemdeki duruma göre eklem hareketinin ve eklemdeki yüklenmenin sağlanması gerekmektedir. Hekim tarafından belirlenen harekete başlama ve eklemlere yüklenmenin zamanlaması önemlidir. Buna mutlaka uyulması gerekir. Bununla birlikte ameliyattan sonra hastada biraz ağrı, şişlik, morluk ve sertlik ortaya çıkabilir. Bunları hafifletmek için ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir, şişmeyi azaltmak için buz uygulaması yapılabilir, atel, destek veya koltuk değneği kullanılabilir, kasları güçlendirmek ve eklem sertliğini önlemek için özel egzersizler veya fizyoterapiden faydalanılabilir, ilk birkaç hafta şiddetli aktivitelerden kaçınılması gerekebilir.

Artroskopi cerrahisi ne kadar sürer?

Artroskopik cerrahi yapılan işlemin tipine göre 30 dakika ile 1,5 saat arasında değişebilir.

Artroskopi güvenli bir yöntem midir?

Artroskopi uygun hasta seçimi ve tecrübeli bir ekip ile yapıldığında güvenli bir cerrahi işlem olmaktadır.

Artroskopi ile en sık incelenen eklemler hangileridir?

• Diz,
• Omuz,
• Dirsek,
• Ayak bileği
• El bileği

Artroskopik cerrahinin komplikasyonları nelerdir?

Her türlü ameliyatın bazı riskleri bulunmaktadır. Uygun hastalarda uzman bir ekip ile yapılan çoğu artroskopi sorunsuz bir şekilde ilerlerken, nadir olarak bazı durumlarda aşağıdaki komplikasyonlar ortaya çıkabilmektedir.

• Enfeksiyon
• Kan pıhtılaşması
• Eklem içinde kanama
• Sinir hasarı veya uyuşma
• Devam eden ağrı