Uyku Apnesi Testi Nasıl Yapılır? Avantajları Nelerdir?

Kaliteli ve yeterli olmayan uyku süresi kişinin bağışıklık sistemini zayıflatır ve enfeksiyonlara açık hale getirir. Bunun sonucunda kişi sık hastalanabilir. Burada devreye uyku apnesi testi girer. Yapılacak tetkikler ve uygulanacak Uyku Apnesi Testi ile kişinin uyku sorununun temelinde yatan sebepler belirlenir.

Uykuda nefes durması ile kendini gösteren uyku apne sendromu tedavi edilmezse, kalitesiz uyku nedeniyle gün içinde trafik ve iş kazaları yaşanabilir ya da daha uzun vadeli olarak kalp ve beyin gibi organlar da dahil olacak şekilde ciddi hastalıklar ortaya çıkabilir. Memorial Bahçelievler Hastanesi Uyku Bozuklukları Merkezi’nden Göğüs Hastalıkları Uzmanları, uyku apne testi hakkında bilgi verdi.

Uyku apne testi nedir?

Uyku apne testi, uyku hastalıklarının tanısının konulmasını sağlayan çok önemli bir testtir ve polisomnografi olarak adlandırılır. Polisomnografi(uyku testi) ile hastaya ilk gece tanı konulur. Hastanede, uyku testi için özel düzenlenmiş odalarda yapılan bu test ile başta uyku apnesi sendromu olmak üzere birçok uyku hastalığına tanı koyabilmek ve tedavi edebilmek mümkündür. İlk gece testinin sonucuna göre ihtiyaç varsa ikinci gece de solunum cihazı ayarı yapılmak ve cihaz kullanmak üzere hasta ikinci kez yatırılır.

Uyku apne testi nasıl yapılır?

Uyku Bozuklukları Merkezi’nde hasta ile ilk görüşmede, şikayetleri dinlenir, gündüz uykululuk miktarı bazı ölçekler yardımıyla değerlendirilir. Ayrıca kilo, boy, bel, boyun çevresi gibi ölçümleri hastanın risk durumunu belirlemek için alınır. Sonrasında hastaya kendisinin de uygun olacağı bir geceyi hastanede Uyku Bozuklukları Merkezi’nde geçirmek üzere randevu verilir. Bu ilk gece uyku testi veya polisomnografi gecesi olarak anılır. Randevu verilen akşam 20:00-21:00 gibi hastanın hastanede olması ve kayıt işlemleri sonrası odasına geçmesi istenir.

Uyku odasına geçen hasta uyurken rahat edeceği kıyafetlerini giymesi sonrası, uyku teknisyeni tarafından başına, gövde, el ve bacağına bazı kablolar (elektrotlar) bağlanarak uyku testi için hazırlanır. Hasta, bu şekilde uyumaya başlar, yan odasında uyku teknisyeni tarafından uykusu bilgisayar ekranından bağlanan elektrotlar yoluyla takip edilir. Elektrotlarla ilgili bir sorun olursa teknisyen hastanın odasına girip gerekli düzeltmeleri yapabilir. Sabah 06:00-07:00 civarında uyku testi tamamlanır, hastanın elektrotları çözülür ve hastaneden ayrılır.

Gece boyu yapılan çekim uyku ekibi tarafından skorlanır ve bir rapor hazırlanır. Bu uyku testi sonucunu almak üzere hasta 1-2 gün sonra Uyku Bozuklukları Merkezi’ne davet edilir. Uyku testi sonucunda uykuda solunum bozukluğu tespit edilirse hastaya tedavi önerilerinde bulunulur.

Hafif olgularda kilo verme, uykuda pozisyon desteği, ağız içi aparat kullanımı yardımcı olabilirken, daha ağır olgularda CPAP cihazı (solunum cihazı) kullanılması önerilir. CPAP cihazı bir maske yardımıyla burun veya hem ağız hem burun yoluyla basınçlı hava vererek hastanın uykusu sırasında nefes kesilmesi olmasını ve horlamasını engeller. Bu şekilde hastalık düzeltildiğinden şikayetlerde de belirgin azalma olur. Hastanın CPAP cihaz ayarlarının yapılabilmesi için ikinci bir gece daha hastanede yatması ve uyku sırasında cihaz ayarlarının yapılarak solunum bozukluğunun düzelip düzelmediğinin görülmesi gerekir.

Aralıklı görüşmelerle, uykuda solunum bozukluğu saptanan hastalar Uyku Bozuklukları Merkezi’nde takip edilir.

Uyku apne testi hangi hastalıklarda kullanılır?

Uyku apne testi ile başta uyku apne sendromu olmak üzere uykuda solunum bozukluğu ile ilgili birçok probleme tanı koyabilmek ve tedaviyi gerçekleştirmek mümkündür.

Uyku apne testinin avantajları nelerdir?

Uyku apnesi kişinin günlük yaşamını olumsuz etkileyebileceği ve çeşitli hastalıklara yol açabileceği için uyku apne testi erken tanı avantajı sağlayabilmektedir. Hastanede, uyku testi için özel düzenlenmiş odalarda yapılan bu test son derece pratik şekilde uygulanabilmektedir.

Eğer yeterli ve kaliteli uyku uyumazsak bağışıklık sistemimiz zayıflar ve bizi enfeksiyonlara açık hale getirebilir, böylece sık sık hastalanabiliriz. Bunun yanı sıra uykuda nefes durmaları ile karakterize bir hastalık olan uyku apne sendromu varsa ve tanı konup, tedavisi başlanmazsa bu da gündüz aşırı uykululuk nedeniyle trafik ve iş kazalarına, kontrolünde zorluk çekilen yüksek tansiyon ve ritim bozukluğu başta olmak üzere pek çok önemli hastalığa neden olabilir. Tüm bu nedenler dolayısıyla kaliteli uyku uyumak önemlidir. Eğer uyku apne sendromu ile ilişkili olabilecek horlama, uykuda solunum durması, gündüz aşırı uyku hali yaşıyorsanız bir uzmana danışmanız gerekmektedir.

Memorial Bahçelievler Hastanesi’nde “Uyku Bozuklukları Merkezi”, Göğüs Hastalıkları Bölümü’nün yönetiminde çalışmaktadır. Ancak hastaların durumuna göre Nöroloji, Psikiyatri, Kulak Burun Boğaz, Kardiyoloji, Endokrinoloji, Dahiliye birimleri ile de multidisipliner çalışmalar yapmak gerekebilmektedir.

Uyku Apnesi Testi ile ilgili sıkça sorulan sorular

Uyku apne testi nerede yapılır?

Horlama, tanıklı apne, gündüz aşırı uyku hali olan hastalar direk kendileri Göğüs Hastalıkları Uyku Bozuklukları Merkezi’ne veya ikincil hastalığının takibinde ve tedavisinde güçlük yaşanan hastalarda ilgili branş hekimi tarafından yönlendirilerek yine Göğüs Hastalıkları Uyku Bozuklukları Merkezi’ne başvurabilirler.

Uyku bozuklukları testi kaç saat sürer?

Uyku bozuklukları testi, hastanın 1 gece “Uyku Bozuklukları Merkezi”nde kalmasını gerektirmektedir. Bu yatış uyku sorunlarının tespiti ve derecesi için gereklidir. Bu işlemler sonrasında çıkan skorlama raporunda hastaya ne tür bir tedavi uygulanacağına bağlı olarak ise bazen hastanın 1 gece daha Uyku Bozuklukları Merkezinde uyuması gerekebilmektedir.

Uyku bozuklukları belirtileri nelerdir?

Horlama, tanıklı apne (şahitli solunum durması), uykudan boğularak uyanma, sabah yorgun ve dinlenmemiş uyanma, gündüz aşırı uyku hali olması uyku bozuklukları ve uyku apne sendromu olan bireylerin yaşayabileceği şikayetler olarak sayılabilir. Bunun dışında dirençli yüksek tansiyon, ritim bozuklukları ve inme gibi hastalıkları olan bireylerde de uyku apne sendromu görülme ihtimali artmaktadır. Bahsi geçen hastalıkları olan bireylerin takip eden hekimleri, gerekli gördüğünde uyku testi için hastayı yönlendirebilir.

İnsan kaç saat uykuya ihtiyaç duyar?

Erişkin bir insanın ortalama 7-8 saat uykuya ihtiyacı vardır. Bu ortalama kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Günlük işleyişi sağlayabilmek için günde 10 saat uyuma ihtiyacı olan insanlar olduğu gibi, 5-6 saat uyku ile çok rahat eden bireyler de vardır.

Uyku vücudumuzun dinlenerek ve yeni güne hazırlanarak geçirdiği bir toparlanma sürecidir. Uykunun insanlar için sayısız faydaları bulunmaktadır. Güne daha dinç ve enerjik uyanmanın yanı sıra, gün içinde öğrendiğimiz bilgilerin uzun dönem hafızamıza yerleştirilmesi işi de uyku sırasında olur. Bu nedenle özellikle çocukluk döneminde uyku çok önemlidir. Yeni doğan bir bebeğin sağlıklı gelişimi için günün büyük bölümünü uykuda geçirmesi gerektiği bilinmektedir. Her uyku evresi sonrası enerjisini toplar ve sonra yorulup tekrar uyur. Uyku ihtiyacı yaş aldıkça azalır. Çocukların gündüz uyku ihtiyacı azaldıktan sonra gece uyku ihtiyaçları da büyüdükçe azalır.

Kalitesiz uyku nelere sebep olur?

Kalitesiz uyku; gün içinde yorgunluk, konsantrasyon eksikliği, iş ve okul başarısında azalma ve zaman zaman da kazalara neden olabilir. Daha ciddi bir tablo olan uyku apne sendromu da eşlik ediyorsa kalp krizi, inme, aritmi, dirençli yüksek tansiyon gibi daha ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.  

Kalitesiz uyku nasıl anlaşılır?

Kalitesiz veya dinlendirici olmayan uyku dendiğinde birkaç şey anlayabiliriz. Uyku süre olarak yetersiz olabilir. Bunun için çok geç yatmamalı, yatmaya yakın zamanda alkol, çay, kahve tüketmemeliyiz. Çay, kahve uyarıcı olduğundan uykuyu geciktirir, alkol ise uykuyu başlatmayı kolaylaştırdığı halde, uykunun yapısını bozarak dinlendirici olmasını engeller. Bunun dışında yatakta yeterince uzun zaman geçirmeye rağmen uykuyu başlatamama veya gece çok sık uyanma da uykuyu kalitesiz hale getirir. Ayrıca birey uyandığını fark etmese bile uykuyu derinleştirememe ve sık uyanma nedeniyle yeterince dinlendirici bir uyku uyuyamayabilir. Yine buna ek olarak uykuda sık tekrarlayan solunum durması veya yüzeyelleşmesi de uykunun derinleşmesini ve dinlendirici olmasını engeller.

Uyku kalitesini yükseltmek için neler yapılabilir?

• Erişkin için gerekli olan 7-8 saat uykuyu uyuyabilmek için geç olmadan yatılmalı.
• Yattığımız odayı gündüz güzelce havalandırmalı, yatak çarşaflarımızı sık değiştirmeli ve çok dar olmayan rahat kıyafetlerle uyumalıyız. Bu uyku hijyenini artıracaktır.
• Yattığımız odanın sessiz ve karanlık olması uykuya dalmayı ve melatonin salınımını kolaylaştırır. Eğer bir ışık kaynağına ihtiyaç duyuyorsanız, bunun loş ve direk yüzünüze vurmayacak bir ışık olması gerekir.
• Yatma saatine yakın çok sıvı almak, alkol, çay, kahve tüketilmesi uyku kalitesini bozacağından tavsiye edilmez.
• Yine yatmaya gitmeden önce beyaz ışık kaynağı denilen akıllı telefon, tablet ve TV ile uzun zaman geçirmek de uyarıcı olacağından çok önerilmez.

Bunların dışında horlama, tanıklı apne, gündüz aşırı uyku hali, sabah dinlenmemiş uyanma gibi şikayetler varsa uyku apne sendromu açısından değerlendirilmek üzere uyku apne polikliniklerine başvurulması tanı konulması ve tedavinin başlanması açısından yararlı olacaktır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.