Ürodinami testi nedir?

Erkeklerde ve kadınlarda hemen hemen her yaşta idrar yapma ya da idrar tutma gibi ürolojik problemlere sık rastlanabiliyor. Anlık bilgisayar ölçümleri ile ağrısız ve acısız bir şekilde yapılan ürodinami testiyle idrar depolama veya idrar yapma işlevlerinde önemli görevleri bulunan mesane, prostat ya da idrar yollarındaki bozuklukların nedenleri ayrıntılı bir şekilde tanımlanabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Üroloji Bölümü’nden Doç. Dr. Fatih Yanaral, ürodinami testi hakkında bilgi verdi.

Ürodinami testi nedir?

Ürodinami, idrar depolama ve yapma işlevlerinde rol oynayan organların (mesane, prostat, idrar yolu) bozukluklarını araştıran testlerin genel adıdır. Ürodinami testi, hastanın vücuduna herhangi bir kesi yapılmadan ağrısız bir şekilde idrar kanalından mesane ve makattan rektuma yerleştirilen iki adet basınç ölçer ince kateter ile yapılan dinamik bir testtir. İşlem sırasında cilde yapıştırılan elektrodlar ile kas aktivitesi de eş zamanlı izlenir. Kateter yardımıyla mesane uygun şekilde serum ile doldurularak hastanın idrara sıkışma hissi yaratılır ve sonrasında idrar yapması sağlanır. Bu dolum ve boşaltım sırasında mesane ile çevre kasların tüm hareketleri kaydedilerek incelenir, tüm bu veriler ışığında tanı konulur.

Ürodinami test türleri nelerdir?

Ürodinami testleri:

• Üroflovmetri (işeme testi)
• Sistometri
• Basınç akım çalışması
• Pelvik kas (üretral sifinkter) elektromyografisi (EMG)
• Üretral basınç çalışması
• Videoürodinamik çalışma

Ürodinami testi ne amaçla yapılır?

• Alt idrar yolları için yapılacak cerrahi tedavinin olası yan etkileri önemli ise tanıdan emin olmak için,
• Tekrarlayan idrar kaçırma atakları olan hastaya cerrahi planlanıyorsa,
• Karışık tipte (stres ve sıkışma tip idrar kaçırmaların beraber olması) idrar kaçırması ve sıkışma semptomları var ise veya eşlik ettiği işeme problemleri var ise,
• Nörolojik hastalığı olanlarda özellikle semptom ve klinik bulgular arasında uyumsuzluk var ise,
• Alt üriner sistem yakınmaları var ve tıkanıklık (örneğin prostat) düşünülüyorsa,
• Uygun tedaviye rağmen alt üriner sistem yakınmaları devam ediyorsa,
• Hem tıkanmaya bağlı alt üriner sistem şikâyeti var ve hem de nörolojik hastalık varsa,
• Genç olup alt üriner sistem şikâyeti tarif ediyorsa,
• Nörolojik hastalığı olan tüm nörojenik mesane fonksiyon bozukluğu olanlarda,
• Gündüz sıkışma ve sıkışma tipinde idrar kaçırması olan çocuklarda,
• Devam eden gündüz idrar kaçırması olan çocuklarda,
• Spinal bifidalı çocuklarda,

Ürodinami testine kimler ihtiyaç duyar?

• Hastaların şikayet ve muayenesi ile kesin tanı konulamadığı durumlarda tanı koymak için
• Yan etkilerinden emin olunmayan bir ilaç tedavisine başlanmadan önce tanıyı kesinleştirmek amaçlı
• Girişimsel işlem öncesi tanı kesin tanıyı koymak amaçlı
• Başarısız ilaç ve cerrahi tedaviler sonrasında tekrar değerlendirme için
• Cerrahi öncesi hastalığın seyrine ait bilgi sahibi olabilmek için
• Cerrahi ya da tedavi sonrası takip şeklini belirlemek için

Ürodinami testi hangi rahatsızlıklar için yapılır?

Ürodinami testinin hangi rahatsızlıklar için yapılır sorusunu şu şekilde cevaplamak mümkündür;

• İdrar kaçırma
• Sık idrara çıkma
• Ağrılı idrara çıkma
• Aniden gelen idrara çıkma ihtiyacı
• Mesaneyi tamamen boşaltamama problemleri
• Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları

Ürodinami testi nasıl yapılır?

Ürodinami bir kesi yapılmadan ağrısız bir şekilde idrar kanalından mesane ve makattan rektuma yerleştirilen iki adet basınç ölçer ince kateter ile yapılan dinamik bir testtir. İşlem sırasında cilde yapıştırılan elektrodlar ile kas aktivitesi de eş zamanlı izlenir. Kateter yardımıyla mesane uygun şekilde serum ile doldurularak idrara sıkışma hissi yaratılır ve sonrasında işeme sağlanır. Bu dolum ve boşaltım sırasında mesane ve çevre kasların davranışları kaydedilerek incelenmiş olur. İşlem öncesi idrar kültürünün steril olması gerekmektedir.

Ürodinami testi için hangi hazırlıklar yapılır?

Ürodinami ağrısız ve sancısız bir ölçümdür. Yeni doğan bebekler de dahil olmak üzere her yaşta insana güvenle uygulanabilmektedir. İşlem öncesi idrar tahlili ile idrar yolu enfeksiyonu kontrolü yapılmalıdır. Bir enfeksiyon varsa mesanenin duyarlılığı başta olmak üzere yanlış sonuçlar verebileceğinden enfeksiyon riski olanlarda tedavi verilmeli, ürodinami ertelenmelidir. Ayrıca karın içi basınç ölçümünü doğru yapmak amaçlı hastaneye gelmeden önce lavman uygulayarak bağırsaklar boşaltılmalıdır.

Ürodinami testi hastalığın tedavisinde ne gibi avantajları vardır?

Ürodinami ağrısız ve sancısız bir ölçümdür. Yeni doğan bebekler de dahil olmak üzere her yaşta insana uygulanabilmektedir. Hasta işlem sonrası sosyal hayatına kısa sürede dönebilmektedir. Bu test ile tedavi kararının net olarak verilemediği durumlar aydınlatılır, en doğru cerrahi yönteme karar verilir, uygulanan tedavinin etkisi değerlendirilir, mesane hastalıklarının takibi yapılabilir, idrar yapma zorluklarının böbrekler üzerine etkisi değerlendirilir. En net şekilde işeme bozukluklarında en doğru tedavi seçimine olanak tanır.

Ürodinami testinin dezavantajları nelerdir?

Testlerden sonra bazı hastalar idrar yaparlarken hafif bir batma hissi veya yanma hissi duymaktadır. Ancak bu belirtiler kısa süre içinde geçecektir ve bol su içilmesi gerekmektedir. Rahatsızlık 24 saatten fazla sürerse hastaların tıbbi müdahale için doktoruna başvurması gerekebilir. Genellikle bu durum enfeksiyon belirtisi olarak kabul edilir. Ürodinami sonrası sorunla karşılaşılmaması için dikkat edilmesi gerekenler şunlardır;

• Testten sonra 48 saat boyunca sıvı tüketin.
• Testten sonra 48 saat boyunca çay ve kahve alımını azaltın. Bu, mesane normale dönene kadar mesane tahrişini azaltacaktır.
• İdrara çıktıktan sonra mesanenin tam olarak boşalmasını sağlamak için biraz daha bekleyin ve yeniden idrara çıkmayı deneyin. Böylelikle mesane tam olarak boşaltılacaktır.

Ürodinamik testler yaptıktan sonra, idrar yolu enfeksiyonu görülebilir. Doktorun hastasını bu durumlar hakkında bilgilendirmesi ve önlem alması gereklidir.

Ürodinami testi ile ilgili sık sorulan sorular 

Ürodinami testi kaç dakika sürer?

Yapılacak ürodinami testinin türüne, hastalığın durumuna göre süre değişebilmekle beraber ortalama 30 dakika sürmektedir. Şüpheli durumlarda sonuçları teyit etmek için işlemler tekrar edilebilir. Böyle durumlarda test süresi daha da uzayabilmektedir.

Ürodinami testini hangi bölüm ve doktor yapar ve yorumlar?

Ürodinami, idrar depolama ve yapma işlevlerinde rol oynayan organların (mesane, prostat, idrar yolu) bozukluklarını araştıran bir testtir. Bu organların hastalıkları Üroloji bölümünün ilgi alanına girmektedir. Ürodinami testi alanında uzman üroloji doktorları tarafından yapılmakta ve yorumlanmaktadır.

Ürodinami testi ile idrar akış hızı ölçülür mü?

İdrar akış hızı ürodinaminin bir parçası olan üroflovmetri testi ile ölçülür. Normal sıkışma hissi olduktan sonra idrar huni şeklinde bir cihaza yapılır ve bu yöntem ile yapılan idrar miktarı, idrar yapma süresi ve idrar akışının hızı ölçülür. Normal maksimum idrar akış hızı saniyede en az 15 ml, ortalama akış hızı ise en az 10 ml olmalıdır. Bu sonuçlara göre prostat büyümesi, idrar yolu darlıkları, mesane çalışması hakkında yorum yapılabilir. Üroflovmetri test sonucunun sağlıklı olması için yapılan idrar miktarı en az 150 ml olmalıdır.

Ürodinami testi ile üretral basınç profili belirlenir mi?

Ürodinamik test, sistometri testi sırasında üretra basıncı ile beraber, mesane ve üretra fonksiyonlarını ölçer. Bu ölçümlere göre; idrar kaçırma, idrar yapma zorluğu, prostat hastalıkları hakkında yorum yapılır ve sorunun mesane ya da üretra kaynaklı mı olduğu tespit edilir.

Ürodinami testi prostat hakkında bilgi verir mi?

İdrar yapma ile ilgili yakınmaların prostat büyümesinden kaynaklandığı yönünde şüphe olduğunda ürodinami yapılabilir. Özellikle prostat yönelik ameliyat planı yapılan ancak daha önce prostat ameliyatı geçirenler, 150 ml’den fazla idrar yapamayanlar, şikayeti olmasına rağmen idrar akış hızı saniyede 10 ml’den fazla olanlar, idrar yaptıktan sonra mesanede 300 ml’den fazla idrar kalanlar, 80 yaş üzeri veya 50 yaş altı hastalara ürodinami yapmak gerekir. Böylece hastanın yakınmalarının idrar kesesinin kasılma bozukluklarından veya prostat büyümesinden kaynaklanıp kaynaklanmadığı anlaşılır. Ayrıca pratik şekilde yapılabilen üroflovmetri testi ile prostat hastalıklarının tedavisi planlanabilir, ilaç-ameliyat tedavileri arasında karar verilebilir ve uygulanan tedavinin zaman içinde etkisi ve takibi yapılabilir.

Ürodinami testi sadece erkeklere mi yapılır?

Ürodinami testi, erkeklerde, kadınlarda ve çocuklarda güvenle uygulanan tanı testidir. Hastanın şikayetleri ve muayene bulgularına göre her hastaya uygulanabilmektedir. Kadınlarda özellikle idrar kaçırma ve organ sarkması durumlarında ameliyat kararı verilirken ürodinami testi çok önemli bilgiler vermektedir.

Ürodinami testi yaptırmazsam ne tür sağlık sorunum olur?

İdrar yapma dinamik bir eylemdir ve ürodinami testi işeme bozukluklarının nedeni hakkında ayrıntılı bilgi vermektedir. Sadece muayene ve radyolojik görüntüleme ile tanının konulamadığı durumlar olabilir. Bu durumlarda ürodinamiye başvurulmadan yapılacak tedaviler eksik kalabilmekte, tedaviden yeterli fayda alınmayabilmektedir. Özetle ürodinaminin yapılması teşhis ve tedavi için önemli bir işlemdir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.