Serbest T3 ve Serbest T4 Nedir? T3-T4 Yüksekliği ve Düşüklüğü

T3 ve T4, tiroid bezinin salgıladığı iki ana tiroid hormonudur. Serbest T4, tiroid bezinin ürettiği, kanda bir proteine ​​bağlı olmayan tiroksin adlı aktif tiroid hormonudur. Serbest T4 (Tiroksin), enerji kullanımı gibi metabolizmayı kontrol eden, sindirim, kas fonksiyonları, büyüme ve beyin gelişimi gibi kritik süreçlerde rol alan bir hormondur. Tiroid bezinin ne kadar iyi çalıştığını anlamak için serbest t4'ün kandaki miktarı ölçülür. Serbest T3, tiroksinden türetilen bir amino asit olan iyot içeren, bağlı olmayan bir tiroid bezi tarafından üretilen aktif tiroid hormonudur. Sinir sistemini uyarır, hücreleri etkiler, vücudun enerji kullanımını düzenler ve hipertiroidizmi teşhis etmede kullanılır. T3 ve T4'ler nispeten gıdadan elde edilen iyottan oluşurlar ve her ikiside vücudun işini yapmak için enerjiyi nasıl depoladığını ve kullandığını yani metabolizmayı kontrol etmeye yardımcı olurlar. Tiroid ve hipofiz bezinin nasıl çalıştığını anlamak ve varsa tiroid hastalıklarının tespiti için kandaki değerleri dikkate alınır.

Serbest T3 Nedir?

Serbest T3 (Triiyodotironin), troid bezinin ürettiği, proteine ​​bağlı olmayan, vücut ihtiyaç duyduğunda dokulara giren bir tiroid hormonudur. Vücudun enerjiyi kullanma biçimi gibi metabolizma süreçlerini kontrol eden, uyanıklık, tetikte olma ve dış uyaranlara karşı duyarlılığı artıran sinir sistemini uyaran bir hormondur. Serbest T3 testi, tiroid bozukluğundan şüphelenildiği durumlarda tiroid fonksiyonunu değerlendirmek ve hipertiroidi teşhisi için yapılan, T3'ün (triiyodotironin) proteine ​​bağlı olmayan aktif formunu ölçen bir testtir. Hipertiroidle birlikte tiroid kaynaklı olmayan hastalıkların tanısında da kullanılan serbest t3 testi, kan testiyle belirlenir ve ideal değer aralığının dışında olan rakamlar anormal tiroid durumunun habercisi olabilir.

Serbest T4 Nedir?

Serbest t4 (Tiroksin), tiroid bezinin ürettiği, kanda bir proteine ​​bağlı olmayan tiroid hormonudur. Serbest t4, protein sentezi ve vücudun yiyecekleri enerjiye dönüştürme süreci gibi vücuttaki tüm metabolik süreçlerde yer alan, kemik yapısı, kalp, sindirim ve kas fonksiyonlarında hayati role sahiptir. Serbest t4'ler tiroid folikül hücrelerinin ana salgı ürünüdür ve dokularda aktif hormon olan triiyodotironine (T3) dönüşürler. Serbest T4 testi, kanda dolaşan ve vücut dokularına girip onları etkileyen, kanda bir proteine ​​bağlı olmayan tiroksini ölçmek, tiroidin işlevini ve olası tıbbi durumları teşhis etmek için yapılan bir testtir. T4 de T3 gibi tiroidin salgıladığı başlıca hormonlardan biridir. Kanda iki farklı şekilde oluşan T4 hormonunun ilki proteinlere bağlanmış olan şeklidir. Diğer formu ise dokulara ulaşabilen hali olarak bilinir.

Kan testiyle birlikte ortaya çıkan değerlerden biri olan serbest T4 değerleri belirlenen referans aralığının dışına çıktığında çeşitli tiroid hastalıklarının habercisi olabilir.

T3 ve T4 Hormonu Nedir? Ne İşe Yarar?

T3 olarak bilinen triyodotironin, tiroid bezinin kan dolaşımına saldığı iki ana hormondan biridir. T3 dışında T4 olarak adlandırılan tiroksin de tiroid bezinin ana hormonlarından biri olarak kabul edilir. Kanda yer alan T3 hormonunun çoğu, vücudun T4’ün büyük bir bölümünü T3’e dönüşmesinden kaynaklanır. Bu dönüşümün sebebi ise T3’ün aktif, T4’ün ise aktif olmayan tiroid hormonları olmasındandır. Karaciğer ve böbrekler, aktif olmayan T4 hormonunu T3’e dönüştürür.

T3 ve T4 hormonunun vücudu etkilediği önemli noktalar şöyledir:

• Metabolizma hızı
• Kalp ve sindirim fonksiyonları
• Kas kontrolü
• Beyin gelişimi
• Kemik sağlığı

Serbest T3 Testi Ne İşe Yarar?

T3 olarak da bilinen triiyodotironin, tiroid bezinin kan dolaşımına saldığı iki ana tiroid hormonundan biridir. Serbest T3 testi, çoğunlukla tiroid hormonunun çok fazla tiroid üretmesi durumu olan hipertiroidi teşhisinde kullanılır. Ayrıca tiroid hastalığı olup da ilaç kullanan kişiler için de düzenli olarak serbest T3 testi istenebilir.

Serbest T3 ve Normal T3 Kaç Olmalı?

Normal T3 seviyeleri:

• 1-5 yaş arası: desilitrede 106-203 nanogram (ng/dL).
• 6-10 yaş arası: 104-183 ng/dL.
• 11-14 yaş arası çocuklar: 68-186 ng/dL.
• 15-17 yaş arası ergenler: 71-175 ng/dL.
• 18-99 yaş arası yetişkinler: 79-165 ng/dL.

Serbest T3 seviyeleri:

Sağlıklı bir bireyde serbest T3 seviyeleri şu şekilde olmalıdır:

• 3 günlük bebekler: Mililitre başına 1,4-5,4 pg/mL
• 4 ila 30 günlük bebekler: 2,0-5,2 pg/mL.
• 1 aylıktan 1 yaş arası: 1,5-6,4 pg/mL.
• 1 ila 6 yaş: 2,0-6,0 pg/mL.
• 7 ila 11 yaş: 2,7-5,2 pg/mL.
• 12 ila 17 yaş: 2,3-5,0 pg/mL.
• 18 ila 99 yaş arası: 2,3-4,1 pg/mL.

Vücuttaki tiroid hormonunun yapısını ve nasıl çalıştığını belirleyen, özellikle hipertiroid teşhisinde kullanılan serbest T3 testinin yetişkinler için referans bir aralığı söz konusudur.

Serbest T3 testinin olması gereken değer aralığı yetişkin bireyler için 2.3-4.1 pg/ml arası olarak kabul edilir. Bu aralığın altında veya üstünde olan durumlar tiroid hormonunda bir düzensizlik olduğunun ve anormal tiroid hareketine işaret eder.

Serbest T3 Yüksekliği Nedir?

Serbest T3 yüksekliği, kandaki triiodotironin hormonu seviyesinin litre başına 7,0 pmol/L üzerine çıkması t3 yüksekliği olarak değerlendirilir ve tiroid bezinin fazla çalışmasının bir sonucu olan hipertiroidizmi gösterir yanı sıra tirotoksikoza (dolaşımda aşırı hormon olması) olduğu anlamına gelir. Hipertiroide de graves hastalığı, tiroid nodülleri, tiroidit (tiroid bezinin iltihabı), guatr ve nadir olarak tiroid kanseri gibi hastalıklar da serbest t3 yüksekliğine neden olabilir. Aynı zamanda yüksek tiroid yüksek protein seviyelerini de işaret edebilir.

Bu hastalıkların sonucu olarak serbest T3 değerlerinde yükseklik ortaya çıkar. Serbest T3 yüksekliği vücutta bazı semptomlar oluşturur.

Serbest T3 değeriniz yüksek ise şu belirtileri gösteriyor olabilirsiniz:

• Kilo kaybı
• Bağırsak hareketlerinde artış
• Düzensiz kalp atışı (aritmi)
• Titreme
• İshal
• Sık idrara çıkma
• Kemik erimesi
• Gergin ve öfkeli hissetmek

Bu belirtileri yaşamanız durumunda doktora başvurmanız daha sağlıklı olacaktır. Doktor tarafından hipertiroid teşhisi konulduktan sonra yapılacak serbest T3 testleri, yüksek tiroidin ne kadar şiddetli seviyede olduğunu gösterir. Serbest T3 seviyesi ne kadar yüksekse hipertiroid seviyesi de o kadar fazladır.

Serbest T3 Düşüklüğü Nedir?

Serbest T3 düşüklüğü, kandaki triiodotironin hormonu seviyesinin litre başına 2,0 pmol/L altında olması t3 düşüklüğü olarak değerlendirilir. Tiroidin az çalışması nedeniyle vücudun yeterince tiroid hormonuna sahip olmadığını gösteren hipotiroidizm bulunduğu anlamına gelir. Tiroid sorunlarında serbest t3 testiyle birlikte serbest T4 ve TSH testine de başvurulabilir.

Serbest T3 düşüklüğü; açlık, steroidler ve aritmi ilaçlarıyla birlikte hasimato gibi hastalıklardan dolayı da kaynaklanabilir.

Serbest T3 değeriniz düşükse şu belirtiler sizde bulunabilir:

• Depresyon
• Zihinsel fonksiyonlarda yavaşlama
• Ödem
• Kabızlık
• İştahsızlık
• Cinsel istekte azalma
• Yorgunluk, halsizlik
• Adet düzensizliği
• Saç dökülmesi
• Üşüme

Serbest T4 Testi Ne İşe Yarar?

Serbest T4 testi, tiroid hormonunun çalışma performansını ölçmekle birlikte tiroid hastalıkları ve çeşitli rahatsızlıkların teşhisi için uygulanan bir testtir. Kan testiyle belirlenir. Yüksekliği hipertiroid (aşırı aktif tiroid), düşüklüğü ise tiroid bezinin az çalıştığına işaret eder.

Serbest T4 Kaç Olmalı?

Sağlıklı bireyler için kanda tespit edilen serbest T4 hormonunun değeri 0.9-1.7 ng/dl arasında olmalıdır. Düşük veya altında kalan değerler tiroid hormonunun farklı çalıştığının bir işareti olarak kabul edilir.

• 0-5 yaşı: desilitre başına 0,8-2,8 nanogram (ng/dL).
• 6-15 yaş arası: 0,8-2,1 ng/dL.
• 16 -17 yaş (Erkek): 0,8-2,8 ng/dL.
• 16-17 yaş (Kadın): 0,8-1,5 ng/dL.
• 18 yaş üstü: 0,9-1,7 ng/dL.

Serbest T4 Düşüklüğü Nedir?

Serbest T4 test sonuçlarının düşük olması, otoimmün hastalıklar ve iyot eksikliği gibi nedenlerle tiroid bezinin yeteri kadar hormon üretemediği ve tiroid hormonunun az çalıştığını gösteren hipotiroid bulunduğu anlamına gelir. Bazı durumlarda otoimmün bozukluk olan haşimatoda serbest t4 değerinin düşük olması nedenleri arasında yer alabilir.

Serbest T4 Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?

Serbest T4 düşüklüğü belirtileri kişide bazı belirtiler ortaya çıkarabilir. Bu belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Yorgunluk
• Soğuk ve sıcağa karşı tahammülsüzlük
• Düşük kalp atış hızı
• Açıklanamayan kilo artışı
• Halsizlik
• Saç dökülmesi
• Kabızlık

Serbest T4 Yüksekliği Nedir?

Normal değerler olan 1.7 ng/dl aralığından fazla olduğu serbest t4 yüksekliği, tiroidin aşırı aktif olduğu (Hipertiroidizm), tiroidit veya toksik tiroid problemleri bulunduğu anlamına gelir. Bunun dışında serbest T4 yüksekliği tirotoksikoza da işaret edebilir. Bazı belirtilerle ortaya çıkan bu hastalığa zehirli guatr adı da verilir. Tiroid bezinin hızlı çalışması da zehirli guatra sebebiyet verebilir.

Serbest T4 Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

Serbest T4 yüksekliği de kişinin vücudunda bazı belirtiler gösterebilir ve bu belirtiler günlük hayatı olumsuz etkileyecek şekilde seyredebilir.

Serbest T4 yüksekliği belirtileri şöyledir:

• Sinirlilik hali
• Açıklanamayan kilo kaybı
• Terleme
• Uyku bozukluğu
• Göz bebeklerinde büyüme
• Ağız kuruluğu
• Sık susama isteği
• İshal
• Erkeklerde meme büyümesi
• Kadınlarda regl azalması ve cinsel istekte azalma

Serbest T3 ve Serbest T4 Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Serbest t4 ne demek?

Serbest t4, kanda serbestçe dolaşan ve bir proteine ​​bağlı olmayan, vücut ve dokular tarafından kullanılmaya hazır olan, iyot içeren ve tirozin amino asidinin türevi olan tiroksin adlı tiroid hormonunun kan testindeki ölçümüdür. Serbest t4, vücut için enerji üreten çok sayıda enzimi artırır, kalp ve sindirim fonksiyonu, beyin gelişimi, kemik sağlığı ve kas kontrolünde önemli bir rol oynar.

Serbest T3 yüksekliği kilo aldırır mı?

Serbest T3 yüksekliğine bağlı olarak tiroid hastalarının kilolarında değişimler göze çarpar. Serbest T3 yüksekliği hipertiroid işareti sayılır. Bu hastaların çok fazla yemek yiyip iştah açıklığından dert yandığı görülse de kilo verdikleri bile gözlenmiştir.

Serbest T4 kaç olursa tehlikeli?

Serbest T4 değeri 0.9-1.7 ng/dl referans aralığında sağlıklı kabul edilir. Bu değerlerin altında veya üstünde olması tiroid ile ilgili sağlık sorunlarını işaret eder.

TSH (Tiroid Uyarıcı Hormon) ve T4 ilişkisi nedir?

Tiroid uyarıcı hormon (TSH), T4 üretimini tetiklediğinden ve k yükselen T4 seviyesinin TSH salınımını engellemesi nedeniyle, TSH ve T4 seviyeleri birbirini doğrudan etkiler.

T4 çok yüksek ise ne olur?

Tiroid bezinin çok fazla tiroid hormonu üretmesi vücudun metabolizmasını hızlandırır. Bu da hızlı kilo kaybı, el titremeleri ve hızlı ya da düzensiz kalp atışı gibi belirtiler ortaya çıkarır.

Tiroid nedir?

Tiroid, boynun ön tarafında ve cildin altında bulunan küçük bir bezdir ve endokrin sisteminin bir parçası olarak bilinir. T3 olarak adlandırılan triyodotironin ve T4 adıyla bilinen tiroksin de iki ana tiroid hormonundan biridir. Bu hormonların işlevi ve vücuttaki performansını ölçmek için yararlanılan testler de serbest t3 ve serbest t4 testleridir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.