SPO2 Nedir? SPO2 Değeri Kaç Olmalı?

Kan oksijen doygunluğu veya kan oksijen satürasyonu olarak da ifade edilen SPO2, kanda dolaşan oksijen miktarını belirtmek için kullanılır. SPO2 ile oksijenle doymuş hemoglobinin toplam hemoglobine oranı bulunur. Oksijen solunduğunda, hava akciğerlerden geçerek kan dolaşımına karışır. Kandaki oksijen miktarı, kan oksijen seviyesini ifade eder. Vücudun düzgün ve sağlıklı çalışması için belirli miktarda oksijene ihtiyacı vardır. Çünkü düşük SPO2 seviyeleri ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

SPO2 Nedir?

Oksijen satürasyonu veya SPO2, kanın, taşıyabileceği maksimum oksijenin yüzdesi olarak ne kadar oksijen taşıdığının göstergesidir ve kandaki oksijen içeren hemoglobinin yüzdesini verir. Basit anlatımla satürasyon aslında kanın ne kadarının oksijenle doymuş olduğunu gösterir.

SPO2 yüzde miktarıyla ölçülen bir değerdir. Bir yetişkin için sağlıklı değer %96 olarak kabul edilir ancak %92'nin üzerindeki bir sonuç da genellikle sağlıklı sonucunu verir.

SPO2 kendi içinde şu bileşenlerle açıklanabilir:

• S= Doygunluk
• P= Nabız
• SP= Serum basıncı
• O2= Oksijen

Oksijen sağlıklı bir yaşam için olmazsa olmazdır ve vücudun düzgün çalışması için belirli miktarda oksijene ihtiyacı vardır. Oksijen, nefes alındığında burundan veya ağızdan vücudunuza girer ve akciğerlerden kan dolaşımına geçer.

Kan dolaşımına girdikten sonra oksijen vücudun her yerindeki hücrelere geçer ve bir oksijen akışı söz konusudur. Tüm hücreleriniz enerjiyi verimli bir şekilde üretmek için oksijene ihtiyaç duyar ve vücudun sindirim ve hatta zihinsel fonksiyonlar gibi tüm süreçlerini yerine getirebilmesi için enerjiye ihtiyacı vardır.

Vücutta çok düşük seviyede SPO2 sonuçları çıktığında bu durum hipoksemi adı verilen ve ciddi semptomlara neden olabilen bir duruma yol açabilir. Hipoksemi kandaki düşük oksijen seviyesi olarak tanımlanır. Semptomlardan bazıları ciltte mavi veya morumsu bir etki yaratan siyanozdur. Bunun dışında beyin, kalp ve diğer organlar da bu oksijen düşüklüğünden olumsuz anlamda etkilenir.

SPO2 Nasıl Ölçülür?

SPO2'nin ölçülebilmesi için birkaç farklı yol mevcuttur. En çok uygulanan yol bir nabız oksimetresi kullanmaktır. Nabız oksimetreleri kandaki oksijen seviyelerini tespit etme konusunda doğru sonuçlar vermesiyle bilinir.

Nabız oksimetresi kullanmak için, cihaza parmağa yerleştirmek ve sonrasında ekranın SPO2 yüzdesi miktarını ve kan basıncını göstermesini beklemek yeterlidir.

Nabız oksimetresi dışında arteriyel kan gazı testi de SPO2 sonucu için başvurulabilecek yöntemler arasında yer alır. Arteriyel kan gazı testi, kandaki oksijen miktarıyla birlikte karbondioksit seviyesini de ölçer. Bu test ayrıca kandaki asit ve baz dengesi olarak ifade edilen pH dengesini de kontrol eder. Kanda çok fazla veya çok az asit olması sağlık açısından olumsuz değerlendirilir. Özetle arteriyel kan gazı testi çok yönlü bir test olarak kabul edilir.

SPO2 Değeri Kaç Olmalı?

Nabız oksimetresi ile elde edilen bir ölçüm olan SPO2 oranı için normal satürasyon seviyesi %95 ile %100 arasında olmalıdır. Bu değer yüzde 92 ve üstü olduğunda da bir sorun söz konusu olmaz ancak yüzde 90’ın altında çıkan oksijen seviyeleri tıbbi inceleme gerektirebilir. Genellikle KOAH hastaları veya zatürre geçiren kişilerde oksijen seviyeleri düşüktür çünkü akciğer zarar görmüş durumdadır.

SPO2 Testi Neden Yapılır?

Kan oksijen seviyesinin düşüklüğüne bağlı olarak vücutta ani ve ciddi değişimler yaşanıyorsa kandaki oksijen seviyesinin ölçülmesi gerekebilir.

SPO2 testinin yapılmasını gerektiren nedenler şunlar olabilir:

• Nefes almada güçlük çekme
• Yakın zamanda baş veya boyun yaralanması
• Zatürre
• Covid-19
• Karbonmonoksit zehirlenmesi
• Aşırı dozda yasaklı madde kullanımı

Eğer aşağıda yer alan hastalıklardan birine sahipseniz hastalığın ne aşamada olduğunun belirlenmesi için de oksijen seviyesine bakılabilir:

• Astım
• KOAH
• Kistik fibrozis
• Kalp hastalıkları

SPO2 Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?

SPO2 düşüklüğü, kandaki oksijen miktarının düştüğünü ifade eder. Bu durum aslında hipoksemi olarak da tanımlanır. Hipoksemi durumunda organlar zarar görebilir ve bazı sağlık problemleri ortaya çıkarabilir.

SPO2 düşüklüğünün altında yatan nedenler şöyle sıralanabilir:

• KOAH, astım, bronşit ve amfizem gibi akciğer hastalıkları
• Akciğerde iltihaplanma
• Kalp rahatsızlıkları
• Uyku apnesi
• Güçlü ağrısı kesici ilaçlar
• Yüksek rakımlı bir bölgede bulunmak
• Sigara tüketimi

Bu nedenlere bağlı olarak SPO2 değerinin düşük olması vücutta bazı semptomlara neden olabilir. SPO2 düşüklüğünde ortaya çıkabilecek belirtileri ise şu şekilde ifade edebiliriz:

• Nabzın hızlanması
• Baş ağrısı veya baş dönmesi
• Nefes darlığı
• Öksürük
• Bilinç bulanıklığı ve farkındalığın azalması
• Siyanoz adı verilen cilt/tırnakta mavi veya morumsu renk değişimi

Kan Oksijen Seviyesi Nasıl Artırılır?

Kan oksijen seviyesini artırmak için oksijen ile yakın temas içinde olmak gerekir. Bunun için de kişinin temiz hava soluması önemlidir. Bununla birlikte en kısa zamanda sigaranın bırakılması şarttır. Diğer yandan nefes egzersizleri de kan oksijen seviyesinin artmasına yardımcı olur.

SPO2 Hakkında Sık Sorulan Sorular

SPO2 ne anlama gelir?

SPO2, kan oksijen seviyesinin ölçümündeki değer aralığını ifade etmek kullanılan bir kısaltmadır.

SPO2 kaç olursa tehlikeli?

Genellikle nabız oksimetresi ve arteriyel kan testi ile ölçülen kandaki oksijen seviyeleri yüzde 90’ın altına indiğinde doktor kontrolü gerekebilir.

Kan oksijen seviyesi testini kim yapar?

Uzman bir solunum terapisti veya hastanelerde bu alandaki uzman kişiler kandaki oksijen seviyesini ölçebilir. Diğer yandan nabız oksimetresi temin ederek kişi evde kendisi de oksijen seviyesinin sonucunu öğrenebilir.

SPO2 düşüklüğü covid belirtisi midir?

COVID-19 insanları farklı şekillerde etkiler ve farklı belirtiler ortaya çıkarabilir. Enfekte kişilerde hafif semptomlardan şiddetli belirtilere kadar birçok komplikasyon meydana gelebilir. COVID-19'a yakalanan bazı kişilerde düşük kan oksijen seviyelerine rastlanmıştır. Ancak her düşük değer COVİD-19 anlamına gelmez. Aynı şekilde oksijen seviyeleri yüksek olup hastalığa yakalanan kişiler de olabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.