Reverzibilite testi nedir?

Hava yollarında daralma olup olmadığını tespit etmek için yapılan reverzibilite testi en sık astım ve KOAH gibi hastalıkların tanı ve derecelendirmesi için yapılıyor. Deneyimli teknisyenler tarafından yapılması gereken reverzibilite testi ilaçsız ve ilaç kullanımlı olmak üzere iki aşamada gerçekleştiriliyor. Hava yolu hastalığı ile ilgili şüphesi bulunan bütün hastalara yapılabilen bu testin hastaya herhangi bir zararı bulunmuyor. KOAH ve astım ayırıcı tanısında sık kullanılan bir solunum fonksiyon testi olan reverzibilite testinden elde edilen sonuçlar astım hastalığının tanısı için büyük önem taşıyor. Memorial Ankara Hastanesi Alerji Bölümü Uzmanlarımız, reverzibilite testi ile ilgili bilgi verdi.

Reverzibilite testi nedir?

Reverzibilite testi, bir çeşit solunum fonksiyon testidir. Solunum sistemimizde hava yollarının / bronşların hastalıklarını araştırmak, bu hastalıklara verilecek uygun tedaviyi seçebilmek ve tedavi yanıtını değerlendirebilmek amacıyla uygulanır. Reverzibilite testinde esas olarak hava yollarında (bronşlar) herhangi bir daralma olup olmadığı ve bu daralmanın bronş açıcı ilaç uygulamaları ile düzelip düzelmediği incelenmektedir. 

Reverzibilite testi hangi hastalıklarda kullanılır?

Hava yollarını ilgilendiren tüm hastalıklarda reverzibilite testi yapılabilir. Ancak en sık astım ve KOAH hastalık tanısı, ağırlık derecelendirilmesi ve tedavi yanıtı değerlendirilmesi için kullanılır.

Reverzibilite testi nasıl uygulanır?

Reverzibilite testi, solunum fonksiyon testi laboratuvarında deneyimli bir teknisyen tarafından iki aşamada uygulanır. Hastaya öncelikle testin nasıl yapılacağı ile ilgili bilgi verilerek, hastanın güncel boy uzunluğu ve ağırlığı kayıt altına alınır. Ardından hastaya teste özel soluk alıp verme şekli anlatılır. Akabinde hastanın burnu yumuşak bir klips ile kapatılarak, ağızdan solunum fonksiyon testinin ağızlığı aracılığı ile öğretilen şekilde soluk alıp vermesi istenir ve test uygulaması gerçekleştirilir. Böylece ilk ölçüm yapılmış olur.

İlk ölçüm tamamlandıktan sonra hastaya bronşların etrafını saran kasların gevşemesini sağlayacak, sprey şeklinde ilaç (bronş genişletici) kullandırılır. 15 dakikalık istirahat süresinden sonra solunum fonksiyon testi ilk aşamada olduğu gibi ikinci kez tekrarlanır.  İki ölçümün sonuçları birbiriyle karşılaştırmalı olarak değerlendirilir. Parametreler hem yüzdelik hem de mutlak değişim dikkate alınarak alanında uzman hekim tarafından yorumlanır. Bu uygulamada kullanılan burun klipsi ve ağızlık da kişiye özel olmaktadır.

Reverzibilite testi  ile ilgili sık sorulan sorular

Erken reverzibilite ve geç reverzibilite nedir?

Reverzibilite testi erken ve geç reverzibilite olmak üzere ikiye ayrılır.

Erken reverzibilite: Erken reverzibilite testinde 15 dakika aralıkla iki solunum testi yapılır. İlk testten sonra hastaya bronş genişletici ilaç verilir ve hasta 15 dakika bekletilir. Bu sürenin sonunda ikinci test gerçekleştirilir. Erken reverzibilitenin pozitif olması astım tanısı için çok değerli olmaktadır.

Geç reverzibilite: Geç reverzibilite testi hasta ile ilgili astım şüphesi olmasına rağmen klinik olarak erken rezervibilitenin negatif tespit edildiği durumlarda bronşlardaki/ havayollarındaki darlığın geri dönüşümlü olup olmadığını ortaya koymak için yapılmaktadır. Geç reverzibilite testinde de erken reverzibiltede olduğu gibi iki ayrı solunum fonksiyon testi yapılır. Ancak erken testte bronş genişletici ilaç verildikten 15 dakika sonra ikinci solunum fonksiyon testi yapılırken; geç reverzibilitede ilk solunum testinden hemen sonra ağızdan 15 gün süre ile kortizon hapı veya ağızdan sprey şeklinde 6 hafta süre ile kortizon tedavisi uygulanır. Tedavi sonrası hasta hem klinik olarak değerlendirilir, hem de ikinci solunum fonksiyon testi yapılır. Kortizon tedavisi sonrası yapılan solunum fonksiyon testlerinde başlangıç değerlerine göre belirli oranda artışın gösterilmesi geç reverzibilite testinin pozitif olduğu anlamına gelir ve bu sonuç astım tanısında kullanılır.

Reverzibilite testi kimler tarafından uygulanır?

Solunum fonksiyon testi uygulamaları konusunda deneyimli, eğitim almış ve sertifikalı sağlık teknisyenleri tarafından uygulanır.

Reverzibilite testi işlemi ne kadar sürer?

Erken reverzibilite tesi başlangıcından bitimine kadar yaklaşık olarak 30 dakika sürmektedir.

Reverzibilite testi kimlere yapılmalıdır?

Hava yolu hastalığı ile ilgili şüphesi olan tüm hastalara reverzibilite testi yapılmalıdır.

Reverzibilite testi yaptırmak neden önemlidir?

Hastalara doğru tanı koymak, hastalık ağırlığını tespit etmek, uygun tedavi planlayabilmek ve tedavi yanıtını doğru değerlendirebilmek için reverzibilite testi yaptırmak önem taşımaktadır.

Reverzibilite testinin kişiye bir zararı var mıdır?

Reverzibilite testi yaptırmanın hastaya hiçbir zararı bulunmamaktadır.

Reverzibilite testi yaptıracak olan kişilerin nelere dikkat etmesi gerekir?

- Testi yaptırmadan önce aç olunmamalı, ancak aşırı yemek yenilmemeli

- Boynu ve beli sıkan kemer, boyunluk gibi aksesuarlar takılmamalı, vücudu daraltan sıkı kıyafetler giyilmemeli

-Testten önceki son 8 saat içerisinde sigara içilmemeli

-Eğer herhangi bir şekilde sprey şeklinde hava yolu hastalıkları tedavisi için ilaç kullanılıyorsa mutlaka ilgili hekime bilgi vermelidir.

Reverzibilite testi riskli bir işlem midir?

Reverzibilite testi kesinlikle riskli bir işlem değildir.

Reverzibilite testi sonrası nelere dikkat edilmelidir?

Reverzibilite testi işlemi sonrasında dikkat edilmesi gereken özel bir durum bulunmamaktadır.

Solunum testinde astım nasıl anlaşılır?

Astım tanısı konulması için tek başına sonulum fonksiyon testi yeterli olmamaktadır. Solunum testinin mutlaka hastanın öyküsü ve fiziki muayene bulguları ile birlikte değerlendirilmesi gerekir. Hastanın öyküsü ve fiziki muayenesi uyumlu olduğunda reverzibilite testinin pozitif olması, astım tanısını desteklemektedir.

Solunum testi normal değerleri kaç olmalıdır?

Solunum testinde normal değerler yaş, boy, cinsiyet ve ağırlığa göre farklılık göstermektedir. Bu testte ilgili kriterlere göre tanımlanmış standart değerler bulunmaktadır.

Reverzibilite testi tekrarlanabilir mi?

Reverzibilite testi ihtiyaç duyulan her an tekrarlanabilir.

Reverzibilite testinin KOAH tanı ve tedavisindeki yeri nedir?

Reverzibilite testi KOAH ve astım ayırıcı tanısında sık kullanılan bir solunum fonksiyon testi olmaktadır. KOAH hastalığında genellikle reverzibilite tespit edilmez ancak bazı hastalarda kısmi reverzibilite gözlenebilir.

Solunum testinde FVC ne demek?

FVC (zorlu viral kapasite), solunum fonksiyon testi esnasında yapılan zorlu soluk verme manevrası neticesinde hesaplanan akciğer kapasitesidir.

Total akciğer kapasitesi nasıl ölçülür?

Total akciğer kapasitesi, özel manevralarla ölçüm yapılan bir solunum fonksiyon testi parametresidir. Solunum fonksiyon testi cihazları aracılığıyla total akciğer kapasitesi ölçümüne yönelik özel soluk alıp verme manevraları ile ölçüm yapılır. 

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.