PTH (Parathormon) Nedir? Parathormon Yüksekliği ve Düşüklüğü

Parathormon, kandaki kalsiyum seviyelerini kontrol etmek için paratiroid bezleri tarafından salgılanan bir hormondur. Paratiroid hormonunun(PTH) görevi kalsiyumun kemikler tarafından kan dolaşımına salınması, kalsiyumun bağırsaklar aracılığı ile besinlerden emilmesi ve böbrekler tarafından muhafaze edilmesidir. Kan yoluyla organlara, kaslara ve diğer dokulara mesajlar yollar ve vücuda neyi ne zaman yapacağını söyler. PTH hormonu, düşüklüğü veya yüksekliği durumlarında kişide çeşitli semptomların ortaya çıkmasına neden olabilir.

PTH (Parathormon) Nedir?

Paratiroid olarak da adlandırılan Parathormon(PTH), kan dolaşımındaki iki mineral olan kalsiyum ve fosfor seviyesini düzenleyen ve koruyan, boyun bölgesindeki dört paratiroid bezi tarafından salgılanan bir hormondur. PTH, kandaki D vitamini düzeyini kontrol etmeye ve vücuttaki kalsiyumun kemiklerden kana geçişindenden de sorumludur.

PTH hormonunun düşüklüğü veya yüksekliği durumlarında kanda kalsiyum ve fosfor dengesizlikleri ortaya çıkar, bu da birtakım belirtilerin yaşanmasına sebebiyet verebilir.

Bu belirtilerin ortaya çıktığı senaryoda doktor tarafında PTH testi yapılması istenir ve kandaki PTH hormonunun seviyesi belirlenir.

PTH (Parathormon) Testi Nedir?

Paratiroid hormon testi, paratiroid bezi tarafından üretilen kandaki kalsiyum seviyelerini kontrol etmek için parathormon değerini ölçen bir testtir. PTH, kişinin vücudundaki kalsiyum ve fosfor dengesini korumakla görevli protein hormonudur ve pth testiyle pth hormonunun düzeyi belirlenir. Referans aralığı 15-65 pikogram olan pth hormonu seviyesinin düşüklüğü veya yüksekliği durumunda bazı olumsuzluklar ortaya çıkabilir.

PTH (Parathormon) Ne İşe Yarar?

Parathormon yani PTH, kandaki önemli minerallerden olan kalsiyum ve fosfor dengesinin düzenlenmesinden sorumludur. Bu düzenlemeyi sağlamasının yanı sıra kalsiyumun kemiklerden kana geçmesi gibi önemli bir rol de üstlenen PTH hormonu, aşağıdaki bölüm ve organları etkileyerek vücuda ciddi bir katkı sağlar.

Kemikler: PTH hormonu, kemiklerden kan dolaşımına kalsiyum aktarımı yapar.

Böbrekler: Paratiroid hormonu, böbreklerdeki aktif D vitamini üretimi sağlamakla görevlidir. PTH hormonu bununla birlikte böbreklere kalsiyumu idrarla dışarı atmak yerine vücutta tutması için uyarı mesajı gönderir.

İnce bağırsak: PTH, ince bağırsağa tüketilen gıdadan daha çok kalsiyum emmesi için işaret verir.

PTH hormonunun en önemli görevlerinden olan kalsiyum dengesini korumak olduğu bilinir. Kandaki kalsiyum seviyesi düştüğünde, kandaki düşük kalsiyum seviyeleri paratiroid hormonu salınımını uyarırken, yüksek kalsiyum seviyesi ise bezlerin pth hormonu salgılamasını engeller.

Parathormon (PTH) Normal Değeri Kaç Olmalı?

PTH kan testi yoluyla belirlenen PTH hormonunun normal referans aralığı mililitre bazında 15-65 pikogram aralığında olmalıdır. Kişiden kişiye ve testin yaptırıldığı laboratuvara göre değişkenlik gösterebilen PTH değerleri, genellikle bu aralık ölçüsünde değerlendirilir.

Parathormon (PTH) Yüksekliği Nedir?

Parathormon(PTH) yüksekliği, paratiroid bezlerinizin çok fazla hormon salgılaması sonucu kandaki kalsiyum düzeyinin yükseldiği anlamına gelir. Parathormon yüksekliği kemik erimesi ve böbrek taşı gibi sorunlara da sebebiyet verebilir. Bu hormonun, dolayısı ile de kalsiyum yüksekliği hiperparatiroidizminiz olduğu ve bundan kaynaklı yüksek seviyelerde olduğunu da gösterebilir.

Kandaki yüksek kalsiyum seviyeleri hiperkalsemi olarak bilinirken düşük fosfor seviyeleri ise hipofostatemi şeklinde adlandırılır. Bu iki durum da kişide çeşitli semptomlar doğururken sağlık açısından olumsuz etkiler oluşturur.

Parathormon (PTH) Yüksekliği Neden Olur?

Kandaki kalsiyum seviyesinin yükselmesi ve fosfor seviyesinin düşmesi olarak bilinen parathormon (pth) yüksekliğine genel olarak hiperparatiroidizm neden olur. Hiperparatiroidizm, paratiroid bezlerinin aşırı aktif bir şekilde çalışması ve çok fazla PTH hormonu salınımı yapması demektir. Ayrıca böbrek yetmezliği ve paratiroid bezinde ortaya çıkan problemler de pth yüksekliği nedenleri arasında yer alır.

Aşağıdaki durumlar hiperparatiroidizm nedenlerini içerir:

Paratiroid adenomu

Tek bir paratiroid hormonunda meydana gelen iyi huylu bir büyüme (adenom) sonucu PTH hormonu aşırı salınım gerçekleştirir. Bu durum hiperparatiroidizmin en yaygın nedeni olarak kabul edilir.

Hiperplazi

İki veya daha paratiroid bezinin büyümesi ve çok fazla pth hormonu üretilmesi hiperplazi olarak bilinir.

Genetik faktörler

Çoklu endokrin neoplazi tip 1 olarak adlandırılan bazı kalıtsal faktörler hiperparatiroidizm sebebi sayılabilir.

Paratiroid kanseri

Nadir olarak görülen paratiroid kanseri, hiperparatiroidizm nedenleri arasında belirtilebilir.

Diğer yandan PTH yüksekliğinin olası başka nedenleri de mevcuttur.

Bunlar şöyledir:

• D vitamini düşüklüğü
• Paratiroid bezlerinden bağımsız kalsiyum düşüklüğü
• Kronik böbrek hastalığı
• Magnezyum eksikliği

Parathormon (PTH) Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

Vücuttaki paratiroid bezlerinin aşırı aktif bir şekilde çalışması hiperparatiroidizm olarak tanımlanır ve bu durum pth yüksekliğine neden olur. Parathormon yüksekliği aynı zamanda kandaki yüksek kalsiyum seviyelerine işaret eder. PTH yüksekliğinin kişide meydana getirdiği bazı semptomlar söz konusudur.

Parathormon (PTH) yüksekliği belirtileri şunlardır:

• Yorgunluk ve halsizlik
• Eklem ve kas ağrısı
• Susama ve sık idrara çıkma
• Mide bulantısı ve kusma
• Depresyon
• İştah azalması
• Kabızlık

Parathormon (PTH) Düşüklüğü Nedir?

PTH testiyle belirlenen PTH hormonunun 15-65 pikogram referans aralığının altında yer alan pth değeri pth düşüklüğü olarak adlandırılır. PTH düşüklüğü, paratiroid hormonunun az çalışması anlamına gelir ve bu durum da kandaki düşük kalsiyum seviyesiyle (hipokalsemi) birlikte yüksek fosfor düzeyine (hiperfosfatemi) işaret eder.

Parathormon (PTH) Düşüklüğü Neden Olur?

PTH düşüklüğünün en yaygın nedeni hipoparatiroidizmdir. Hipoparatiroidizm, paratiroid bezlerinin az çalıştığı ve yeterince salgılanmadığı durumlarda oluşur. Hipoparatiroidizme bağlı olarak paratiroid bezlerindeki hasar, radyoterapi ve magnezyum eksikliği de pth düşüklüğüne neden olur. Nadir olarak meydana gelen hipoparatiroidizmin tedavisi mümkündür ve çok ciddi bir sonuç doğurmaz.

Hipoparatiroidizme neden olan durumlar şöyle sıralanabilir:

Paratiroid bezlerinde hasar ve yaralanma

Ameliyat sırasında paratiroid bezlerinde meydana gelen yaralanma ve hasarlar hipoparatiroidizmiz en yaygın nedeni olarak kabul. Bu durum vücutta pth hormonu düşüklüğü meydana getirir.

Genetik faktörler

Hipoparatiroidizm vakalarının az bir bölümünü kapsayan genetik faktörlerden en yaygın nedeni kromozomal bir genetik durum olan DiGeorge sendromudur.

Birtakım otoimmün hastalıklar

Tip 1 otoimmün poliglandüler sendrom olarak bilinen hastalık, bağışıklık sistemine saldırması sonucu vücutta pth düşüklüğü yaşanır ve kronik hipoparatiroidizm meydana gelir. Ayrıca addison hastalığı ve zararlı anemi de pth düşüklüğüne sebebiyet verebilir.

Magnezyum düşüklüğü

Vücuttaki düşük magnezyum seviyeleri hipoparatiroidizm nedeni olarak sayılır. Magnezyum seviyesi istenilen rakama geldiğinde hipoparatiroidizm de ortadan kalkar ve pth hormonu yükselmeye başlar.

Parathormon (PTH) Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?

PTH hormonu düşüklüğünün en yaygın nedeni olan hipoparatiroidizm sonucunda vücutta kalsiyum düşüklüğü meydana gelir ve pth düşüklüğünün belirtileriyle kalsiyum düşüklüğü belirtileri ortak bir çerçevede değerlendirilebilir.

PTH düşüklüğü belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Dudaklarda, el-ayak parmaklarında ve ağız çevresinde uyuşma
• Kas krampları ve kas spazmları
• Karın ağrısı
• Olağan dışı kalp ritmi (aritmi)
• Tırnak kırılması
• Saç kuruluğu
• Katarakt
• Çocuklarda diş minesi zayıflığı

Parathormon (PTH) Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Parathormon (PTH) ne demek?

PTH, paratiroid bezleriniz tarafından üretilen, paratiroid hormonu (PTH) seviyesini ölçer. Paratiroid bezleri tarafından salgılanan PTH, vücuttaki kalsiyum ve fosfor dengesini korumakla görevli olup, hiperparatiroidizmi belirlemeye, anormal kalsiyum seviyelerinin nedenini bulmaya veya kronik böbrek hastalığının durumunu kontrol etmeyi sağlar.

Parathormon yüksekliği kaç olursa tehlikelidir?

Referans aralığı 15-65 pikogramın üstünde olan pth hormonu değeri hiperkalsemi olarak adlandırılır. Hiperkalsemi, vücuttaki kalsiyum yüksekliği anlamına gelir. PTH yükseldiğinde aynı zamanda kandaki kalsiyum miktarı da artar.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.