Meme Biyopsisi Nedir? Hangi Durumlarda Uygulanır?

Meme kanseri günümüzde her 8 kadından birinde görülüyor. Meme kanserinin erken teşhisi ise tedavinin başarısı açısından hayati önem taşıyor. Şüpheli bölgede meme kanseri olup olmadığının kesin olarak belirlenmesi ise meme biyopsileri ile mümkün olabiliyor. Meme biyopsileri ince iğne, kalın iğne ve cerrahi biyopsi teknikleri ile yapılabiliyor. Meme biyopsisinin incelenmesi ile hazırlanan patoloji raporu ise hastanın tedavi planının hazırlanmasına yardımcı oluyor. Bununla birlikte meme biyopsisine ihtiyaç duyulması, hastanın mutlaka meme kanseri olduğu anlamına da gelmiyor. Bu biyopsinin amacını var olan lezyonun kanser olup olmadığının belirlenmesi oluşturuyor. Memorial Ankara Hastanesi Radyoloji Bölümü Uzmanları, meme biyopsisi ile ilgili bilgi verdi. 

Meme biyopsisi nedir?

Meme biyopsisi, fiziksel muayene ve ultrason ya da mamografi gibi görüntüleme yöntemleriyle tespit edilen şüpheli lezyonlardan, farklı yöntemlerle doku alınması ve incelemesi işlemine denilmektedir. Biyopsi sırasında meme dokusundan alınan hücreler mikroskop altında incelenerek, kanser olup olmadığına bakılır. Meme biyopsisi şüpheli bölgede meme kanseri olup olmadığını kesin olarak belirleyebilen tek tanı yöntemidir. Meme biyopsisinden alınan patoloji raporu, uzman hekimin ek cerrahiye veya başka bir tedaviye ihtiyacınız olup olmadığını belirlemesine yardımcı olur. Meme biyopsisine ihtiyaç duyulması, hastanın mutlaka meme kanseri olduğu anlamına gelmemektedir.

Meme biyopsisi neden istenir?

Meme biyopsisi, memede tespit edilen lezyonun kanser olup olmadığının kesin olarak tespit edilebilmesi amacıyla istenir.

Meme biyopsisi hangi durumlarda uygulanır?

Meme biyopsisi;  

-Memede elle hissedilebilen bir yumru veya kitle olduğunda

-Ultrasonografi, mamografi veya meme manyetik rezonans görüntülemelerinde şüpheli bir bulguya rastlandığında

-Meme ucunda kanlı akıntı, kabuklanma, deride çukurlaşma gibi belirtiler ortaya çıktığında

-Memede yer alan bir kitlenin iyi veya kötü huylu olup olmadığının belirlenmesi gerektiği durumlarda uygulanır.

Meme biyopsisi nasıl yapılır?

Meme biyopsisinin farklı teknikleri bulunmaktadır. Bu yöntemler aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

İnce iğne aspirasyon biyopsisi: İnce iğne aspirasyon biyopsisi en basit meme biyopsisi türüdür ve klinik meme muayenesi sırasında hissedilebilen bir lezyonu değerlendirmek için kullanılabilir. Çoğu durumda, lezyonun sıvı ile dolması muhtemel olduğunda ince iğne aspirasyonu seçilir. Yumruya kolayca erişilebiliyorsa veya doktor bunun sıvı dolu kistik bir yumru olabileceğinden şüpheleniyorsa, doktor ince iğne aspirasyonu (İİA) yapmayı seçebilir. Bazen, doktorunuzun iğneyi tam bölgeye yönlendirmesine yardımcı olmak için bir ultrason  kullanılır, bu sayede ses dalgaları memenin içinin bir resmini oluşturur. İşlem sırasında hasta bir masaya uzanır, uzman hekim bir eliyle yumruyu sabitlerken, diğer eliyle çok ince bir iğneyi tutar. İğne kitleden bir hücre veya sıvı örneği toplayabilen bir şırıngaya takılır. İnce iğne biyopsisi, sıvı dolu bir kist ile katı kitleyi ayırt etmenin hızlı bir yolu olmakla birlikte; ayrıca daha invaziv bir biyopsi yönteminden kaçınmaya yardımcı olabilir. Ancak eğer kitle katı çıkarsa, doku örneği almak için ikinci bir biyopsi yöntemi kullanılması gerekebilmektedir.

Kalın iğne biyopsisi (TRU-CUT): Kalın iğne biyopsisi, daha kalın bir iğne ile memeden az miktarda şüpheli doku alınması işlemidir. Bu tür meme biyopsisi mamografi ve ultrasonda görülebilen veya uzman hekimin klinik meme muayenesi sırasında hissettiği bir meme lezyonunu değerlendirmek için kullanılabilir. İşlem genellikle hasta lokal anestezi altındayken uygulanır. Bu yöntemde bir radyolog veya cerrah, meme kitlesinden doku örneklerini çıkarmak için ince, içi boş bir iğne kullanır ve bu işlemi çoğunlukla ultrason kılavuzluğunda yapar. Bununla birlikte iğnenin konumlandırılmasını yönlendirmek üzere mamografi veya MRI gibi diğer görüntüleme yöntemlerinden de yararlanılabilir. Ultrason kılavuzluğunda kalın iğne biyopsisi sırasında, doktor iğneyi yönlendirmek için ultrasonu memeye karşı tutarken hasta uzanır. Öte yandan, stereotaktik kılavuzlu kalın iğne biyopsisi sırasında, doktor iğneyi yönlendirmek için X-ışını ekipmanı ve bir bilgisayar kullanır. Tipik olarak hasta, meme için bir açıklığı olan özel bir masada yüz üstü yatar pozisyonda yatırılır ve meme,  mamografiye benzer şekilde sıkıştırılır. Bu konumdayken memeden her biri yaklaşık bir pirinç tanesi büyüklüğünde olan birkaç numune toplanarak patoloji laboratuvarına analiz edilmesi için gönderilir. Kalın iğne biyopsisi genellikle meme kanserinden şüphe duyulduğunda tercih edilen bir biyopsi türü olmaktadır.  

Kalın iğne biyopsisi sırasında uzman hekim biyopsinin yerini işaretlemek için memenin içine çok küçük bir işaretleyici yerleştirebilir. Biyopsi sonucuna göre ameliyat gerektiği durumlarda, işaretleyici cerrahın kitlenin bulunduğu bölgeyi bulmasını kolaylaştırır.

Cerrahi biyopsi: “Geniş lokal eksizyon”, “Geniş lokal cerrahi biyopsi” veya “lumpektomi” olarak da bilinen cerrahi biyopsi, kalın iğne biyopsisinde olduğu gibi hasta genellikle bir ameliyathanede verilen lokal anestezi ile gerçekleştirilir. Cerrahi biyopsi sırasında meme kitlesinin bir kısmı veya tamamı patolojik inceleme amacıyla çıkarılır. Meme kitlesi hissedilemiyorsa radyolog, cerrahi için kitleye giden yolu tel ile işaretleme tekniği ile belirleyebilir. Tel ile işaretleme işlemi sırasında ince bir telin ucu meme kitlesinin içine konumlandırılır. Bununla birlikte yine el ile tespit edilemeyen lezyonlara ince bir iğne ile insan sağlığını etkileyemeyecek kadar düşük dozda radyoaktif madde ile işaretleme yapılarak kitlenin konumu belirlenir. Cerrahi biyopsi sırasında cerrah tel veya roll yöntemi rehberliğinde memede 2-3 cm’lik bir kesi açarak memede bulunan kitlenin bir kısmını ya da tamamını ve “kenar” olarak bilinen az miktarda normal görünen dokuyu çıkarır. Çıkarılan doku değerlendirilmek üzere laboratuvara gönderilir. Laboratuvarda hem kitlenin kendisinde hem de kitlenin çevre dokusunda kanser olup olmadığı kontrol edilir.

Sentinel lenf nodu biyopsisi: Sentinel lenf nodu biyopsisi koltuk altındaki lenf düğümlerini kanser yayılımı açısından kontrol etmek için yapılır. Kanserli kişiler için uygulanan cerrahi prosedürün önemli bir parçası olan sentinel lenf nodu biyopsisi kanserin ilk lenf nodu ya da nodlarında yayımı- metastazı olup olmadığının tespit edilmesini sağlayan yararlı bir biyopsi yöntemidir. Bu, meme tümörünün biyopsisi ile aynı zamanda veya ameliyat sırasında meme tümörü çıkarıldığında yapılabilir. Sentinel lenf nodu biyopsisi iki şekilde uygulanabilir. Bu yöntemler mavi boya yöntemi ve vücuda zararsız radyoaktif madde yoluyla gerçekleştirilir. Mavi boya ile yapılan yöntemde ameliyathanede, ameliyatın başlangıcında hastanın meme ucu olan areola etrafına, önceden hazırlanmış olan mavi boya, tekniğine uygun şekilde enjekte edilir. Mavi boya, nöbetçi lenfleri parlak mavi renge boyar ve cerrahın onları görmesini sağlar. İkinci yöntem olan radyoaktif madde ile sentinel lenf nodlarının belirlenmesi işleminde ise yine meme kanseri hastasına operasyondan önce nükleer tıp bölümünde radyokolloid madde, tekniğe uygun şekilde enjekte edilir. Cerrah ameliyat sırasında radyoaktivitenin nerede biriktiğini görmek ve sentinel lenf nodlarını belirlemek için gama dedektörü adı verilen küçük bir alet kullanır ve böylece nöbetçi lenf nodlarının yerini belirler.

Meme biyopsisinde risk var mı? Meme biyopsisi zararlı mıdır?

Meme biyopsisi ile ilişkili riskler şu şekilde sıralanabilir:

• Memede morarma ve şişlik
• Biyopsi yerinde enfeksiyon veya kanama
• Ne kadar doku alındığına ve memenin nasıl iyileştiğine bağlı olarak meme görünümünde değişiklik
• Biyopsi sonuçlarına bağlı olarak ek cerrahi veya diğer tedaviler
• Ateş yüksekliği, biyopsi bölgesinde kızarma veya ısınma ya da biyopsi bölgesinden anormal bir akıntı gelmesi durumunda hemen uzman hekim ile iletişime geçilmelidir.

Meme biyopsisinin hastaya herhangi bir zararı bulunmamaktadır.

Meme biyopsisi sonrası nelere dikkat edilmelidir?

Cerrahi biyopsi hariç her tür meme biyopsisinde, işlem yerine bandaj uygulaması yapılır. Hastalar normal günlük aktivitelerine devam edebilir. Kalın iğne biyopsisinden sonra işlem yerinde morarma meydana gelebilir. Bu bölgedeki ağrı ve rahatsızlığı azaltmak için, aspirin olmayan ağrı kesici ve şişliği azaltmak için soğuk kompres kullanılabilir.

Cerrahi biyopsisinden sonra hastada dikişler olur. Genellikle bu hastalar aynı gün evlerine gidebilir ve ertesi gün normal günlük yaşantısına geri dönebilir.

Meme biyopsisi hakkında bilinmesi gerekenler nelerdir?

-Meme biyopsisi, meme kanseri şüphesinin kesin sonuca ulaşmasını sağlayan tek tanı yöntemidir.

-Memeden biyopsi alınması, kişinin kanserli olduğu anlamına gelmez. Alınan çoğu meme biyopsisiniz çoğu iyi huylu çıkmaktadır.

-Meme biyopsileri can acıtan ve yüksek ağrıya sebep olan işlemler değildir. Hastalar kısa sürede günlük yaşantılarına geri dönebilir

-İğne ile alınan biyopsiler sonucunda küçük bir ağrı ve işlem bölgesinde morarma olabilir. Bu morarma kısa zamanda geçer.

- Biyopsi öncesi kan sulandırıcı ilaç kullanımı işlem bölgesinde kanama ve hematoma neden olabilir. Bu sebeple bu tür ilaçları kullananların mutlaka hekimlerine bilgi vermesi gerekir.

Meme biyopsisinin avantajları nelerdir?

Meme biyopsisi, meme kanserinde kesin tanı konulmasını sağlar. Bununla birlikte ulaşılabilir, hızlı, konforlu ve kesin bir tanı yöntemidir. Hastalık olup olmadığının tespit edilmesinden sonra tedavi planının çizilmesine yardımcı olur.

Meme biyopsisi ile ilgili sık sorulan sorular

Biyopsi sonucu pozitif ne demek?

Şüpheli meme dokusundan biyopsi işlemi ile alınan parça patoloji laboratuvarına gönderilmekte ve burada uzman patoloji doktoru tarafından incelenmektedir. Yapılan inceleme sonucunda pozitif çıkan sonuç hastada kanser varlığını ifade ederken, negatif çıkan sonuç ise alınan parçada kanser olmadığını gösterir.

Her biyopsi kanser midir?

Memeden alınan her biyopsi örneği kanser olmamaktadır. Hatta alınan biyopsilerin büyük çoğunluğu temiz çıkmaktadır.

Biyopsi öncesi ne tür hazırlıklar yapılıyor?

Meme biyopsisi yapılmadan önce hastanın, doktoruna vermesi gereken bilgiler bulunmaktadır. Bu bilgiler şu şekildedir.

Alerji sahibi olmak,

• Son yedi gün içinde aspirin almış olmak
• Kan sulandırıcı ilaç kullanmak
• Göğüs biyopsisinin MRI kullanılarak yapılması durumunda vücutta kalp pili veya başka bir elektronik cihaz bulunup bulunmadığını söylemek 
• Hamilelik veya hamilelik ihtimali olduğunda bilgi vermek

İşlemler ne kadar sürede bitiyor?

İnce iğne ve kalın iğne biyopsileri yaklaşık 15-30 dakika,  cerrahi biyopsi ise 20 -40 dakika arasında sürmektedir.

Biyopsi sonrası ağrı olur mu?

Meme biyopsisi sonrasında işlem yapılan yerde hafif ağrı ve yanma olabilir.

Memede biyopsi sonuçları kaç günde çıkar?

Meme biyopsisi sonuçları genellikle birkaç gün ile 10 gün arasında çıkmaktadır.

 Meme biyopsisi acıtır mu?

Meme biyopsileri lokal anesteziler altında gerçekleştirildiği için hastalar herhangi bir acı hissetmezler. Anestezi etkisinin geçmesi ile birlikte biyopsi bölgesinde kızarma, morarma ve hafif ağrı hissedilebilir.

Biyopside hasta uyutulur mu?

Meme biyopsilerinde hastalar genel anestezi ile uyutulmaz. Genellikle işlem yapılacak bölgeye lokal anestezi verilir. Cerrahi biyopside ise hastalara hafif sedasyon verilir.

Meme biyopsi sonucunda ne yazar?

Meme biyopsisi ile alınan örnek yoluyla hazırlanan Patoloji raporu, doku örneklerinin boyutu ve tutarlılığı ile biyopsi bölgesinin konumu hakkında ayrıntıları içerir. Rapor, kanserin, kanserli olmayan değişikliklerin veya kanser öncesi hücrelerin mevcut olup olmadığını açıklar. Patoloji raporu iyi huylu tanılarla geldiğinde genellikle herhangi bir tedavi gerektirmez.

İyi huylu bulgular gösteren patoloji raporu ibareleri:

-Kistler

-Fibroadenomlar

-Fibrokistler

-Yağ nekrozu

-Lenf düğümleri

-Psödoanjiyomatöz stromal hiperplazi (PASH)

 Orta risk bulguları gösteren patoloji raporu ibareleri:

-Papillomlar

-Atipik papillomlar

-Radyal Skar (veya Kompleks Sklerozan Lezyon)

-Filloid tümörler

Yüksek risk bulguları gösteren patoloji raporu ibareleri:

-Düz epiteryal atipi (FEA)

-Lobüler karsinoma in situ (LCIS)  ve atipik lobüler hiperplazi (ALH)

Kanser/ kanser öncesi bulguları gösteren patoloji raporu ibareleri

-Ductal carcinoma in situ (DCIS)

-İnvaziv duktal karsinom (IDC)

-İnvaviv lobüler karsinom (ILC)

Patoloji raporu meme kanserinin var olduğunu söylüyorsa, meme kanserinin türü gibi kanserin kendisiyle ilgili bilgileri ve kanserin hormon reseptörü pozitif mi yoksa negatif mi olduğu gibi ek bilgileri içerir. Hazırlanan bu rapora göre hasta için en uygun tedavi planı hazırlanır.

Meme biyopsisinde neye bakılır?

Meme biyopsisinde alınan parçada kanser hücresi bulunup bulunmadığına bakılır.

Biyopside kanser nasıl anlaşılır?

Meme biyopsisinde kanser, alınan parçanın patoloji bölümünde patalog uzmanları tarafından incelenmesi sonucunda anlaşılır. Bu incelemede anormal veya kanserli hücreler aranır. Örnekte kanser hücresi bulunmazsa, rapor yumrudaki hücrelerin iyi huylu olduğunu, yani kanserli olmadığını gösterir. Bununla birlikte, sağlık uzmanı tarafından önerildiği gibi, bir tür takip veya tedaviye ihtiyaç duyulabilir. Kanser hücreleri bulunursa, rapor sonraki adımların belirlenmesine yardımcı olacak daha fazla bilgi sağlar.

Kalın iğne biyopsi örneğinin raporu, tümör tipini ve tümörün büyüme hızını veya derecesini belirtir. Kanser bulunursa, patolog ayrıca östrojen veya progesteron reseptörleri için hücrelere bakmak için laboratuvar testleri yapar.

Cerrahi biyopsi durumunda ise sonuçlar tümörün tipi, derecesi ve reseptör durumunun yanı sıra çevredeki normal doku ile eksize edilen tümör arasındaki mesafe hakkındaki verileri ortaya koyar. Kenar boşluğu, daha önce de belirttiğimiz gibi, bölgenin kanser hücrelerinden arınmış olup olmadığını gösterir. Pozitif bir sınır, kanser hücrelerinin tümörün sınırında mevcut olduğu anlamına gelir. Pozitif sınır durumları, kanserin yakın bölgenin ötesine yayıldığını gösterir.

Biyopsi almak kanseri yayar mı?

Meme biyopsisi yapmak kanserin yayılmasına neden olmaz.

Biyopsi kesin sonuç verir mi?

İnce iğne aspirasyonu ile yapılan biyopsiler kısmi örnek aldığı için kesin sonuç veremeyebilir. Ancak kalın iğne ve cerrahi biyopsi meme kanseri açısından kesin sonuç vermektedir.

Memedeki her kitle kötü huylu mudur?

Memedeki her kitle kötü huylu olmayabilir. Hatta çoğunlukla yapılan biyopsilerde kitlenin iyi huylu olma olasılığı daha yüksek olmaktadır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.