MCV Nedir? MCV Düşüklüğü ve Yüksekliği Ne Anlama Gelir?

Günümüzde yapılan kan tahlilleri ve tahlillerde ortaya çıkan sonuçlar vücutta meydana gelen birçok hastalık ve durum hakkında fikir sahibi olmamızı sağlar. Sağlık raporu olarak da adlandırabileceğimiz kan tahlillerinde yer alan parametrelerden biri de MCV değeridir. Ortaya çıkan MCV değeri bazı hastalıkların habercisi olabileceği gibi çıkan sonuçlara göre takip gerektirebilecek durum haline de gelebilir. MCV yüksekliği, vücuttaki kırmızı kan hücreleri olan eritrositlerin ortalama boyutlarının normalden daha yüksek olduğunu gösterir. Makrositer anemi yanı sıra, folat veya B12 vitamini seviyelerinin düşük olabileceğine ve veya kan hastalıkları olabileceği anlamına gelir.

MCV Nedir?

Mean Corpuscular Volume kelimelerinin kısaltması olan ve ortalama korpüsküler hacim anlamına gelen MCV, vücuttaki eritrosit olarak bilinen kırmızı kan hücrelerinin(alyuvar) ortalama boyutunu ölçer. Kırmızı kan hücreleri vücuda oksijen taşımakla görevlidir. Bu oksijen taşınması hücrelere güç sağlar.

İnsan vücudundaki kırmızı kan hücrelerinin hacmi ve boyutu hakkında bilgi sahibi olmamızı sağlayan MCV, tam kan sayımında belirlenir ve fl birimi şeklinde adlandırılır. Kan tahlilinde ortaya çıkan değerler açısından 80-100 fl değer aralığı yetişkinler için ideal sınırda olmakla birlikte yenidoğan bebeklerde bu değerin 96-108 fl aralığında olması beklenir.

Kan sayımında belirlenen MCV değerleri düşük veya yüksek olabilir. Sonuçlara bakarak MCV düşüklüğü ve yüksekliğine neden olan durumlar saptanabilir ve normal değer aralıklarına çekilmesi için tedaviler üretilebilir.

Normal MCV Değeri Nedir?

MCV, vücuttaki kırmızı kan hücrelerinin ortalama boyunu ölçmeye yarayan kan sayımı parametlerinden biri olara tanımlanır ve olması gereken bir değer aralığına sahiptir. Bu değer aralığı yetişkin insanlar için 80-100 fl aralığında kabul edilirken bebekler için 96-108 fl olması kabul görür. Değer aralığının düşüklüğü veya yüksekliğine bağlı olarak bazı semptomlar meydana gelebilir.

MCV Kan Testi Ne Zaman Yapılır?

MCV kan testi, vücutta yer alan kırmızı kan hücrelerinin boyutunu ölçmek amacıyla yapılan bir test türüdür. Genellikle tam kan sayımı (CBC) testinin bir parçası olarak uygulanan MCV testi, sağlık durumlarının teşhisinde ve tedavisinde önemli bir rol oynar. Doktorlar kişinin belirtileri ve semptomlarını inceledikten sonra hastalıkları değerlendirmek için MCV testi talep edebilir. MCV kan testi şu nedenlerle yapılabilir:

Anemi belirtileri görüldüğünde

Baş dönmesi, nefes darlığı, yorgunluk, çarpıntı ve halsizlik gibi anemi belirtileri olan kişilerde MCV testi istenebilir. Bu test ile aneminin türü ve nedeni ortaya çıkarılabilir.

B12 ve folik asit eksikliği şüphesi durumunda

B12 ve folik asit eksikliği görüldüğünde MCV kan testi yapılması istenebilir. Özellikle kişide unutkanlık, depresyon, dil hassasiyeti veya sinir sistemi problemleri gibi durumlarda, bu kırmızı kan hücrelerine etkisi incelenerek tedavi yöntemi belirlenir.

Demir eksikliği anemisi belirtileri olduğunda

Demir eksikliği anemisi belirtileri görüldüğünde MCV testinin yapılmasını istenebilir.  Özellikle üşümenin sürekli olması, iştahsızlık ve enerji düşüklüğü gibi belirtiler görüldüğünde MCV testinde kırmızı kan hücrelerinin boyutunun düşük olduğu ortaya çıkabilir.

Kronik hastalıklarının takibinde

Kronik hastalıklarının takibi için kan testi ile MCV değerine bakılabilir. Diyabet, böbrek hastalıkları, kanser ve karaciğer hastalıkları gibi durumlarda düzenli olarak kan testi yaptırılması gerekir. Böylelikle hastalığın ne durumda olduğu ortaya çıkarılmış olur.

Karaciğer fonksiyonlarında bozulma yaşayan kişilere

Tam kan sayımı testinde değerlendirilen MCV değeri sayesinde alkol tüketiminin veya karaciğer hastalıklarının neden olduğu etkiler ortaya çıkarılır. Alkol tüketiminin aşırı olduğu durumlarda ya da karaciğer fonksiyonlarında problem yaşayan kişilerde, kırmızı kan hücrelerinin büyüklüğünde değişiklikler tespit edilebilir.

Kaza, travma ve şiddetli kan kaybı durumunda

Kişinin bir kaza geçirmesi, şiddetli kan kaybı yaşaması ve travma sonrasında vücutta kan hücrelerinin yeniden üretim sürecini görmek için MCV testi uygulanabilir. Şiddetli kanama sonrasında kan hücrelerinin üretiminde problemler görülebilir. Bu test sayesinde ortaya çıkarılır.

İlaçların etkilerinin kontrolünde

Kronik hastalıklara karşı alınan ve kullanılan bazı ilaçların kırmızı kan hücreleri üzerindeki etkilerini izlemek için de MCV testi uygulanabilir. Özellikle kanser tedavisinde kullanılan kemoterapi ilaçları gibi bazı tedaviler, kan hücrelerinin boyutunu etkileyebileceğinden kontrolü sağlanmış olur.

Tam kan sayımı ile değerlendirilen MCV değeri, anemi belirtileri, vitamin eksiklikleri, kronik hastalıklar, alkol kullanımı veya ilaçların yan etkilerini değerlendirilmesi durumunda uygulanabilir.

MCV Düşüklüğü Nedir?

MCV düşüklüğü, tam kan sayımı sonucunda MCV değerinin ortalama değer olan 80 fl’nin altında çıkması, yeni referans aralıkların altında kalmasıdır. MCV düşüklüğü, kırmızı kan hücrelerinin normalden daha küçük boyutta olması olup, mikrositik anemi olduğunun bir işaretidir. Demir eksikliği, kurşun zehirlenmesi veya vücudunuzun normalden daha az hemoglobine sahip olması olarak bilinen talasemi nedeniyle oluşabilir.

MCV düşüklüğüyle birlikte ortaya çıkan demir eksikliği anemisi yaşayan hastalarda görülen en net belirtiler yorgunluk, halsizlik, cilt solukluğu ve baş dönmesidir.

Demir eksikliği anemisinin yanı sıra mikrositik anemi çeşitleri şöyle sıralanabilir:

Demir eksikliği anemisi

En yaygın görülen anemi çeşidi olarak kabul edilen demir eksikliği anemisi, çocuklarda ve hamilelerde çok sık meydana gelir. Belirtileri arasında yorgunluk, iştahsızlık, hızlı üşüme ve uyku problemleri gibi belirtiler yer alır. Demir eksikliği, hemoglobin üretiminin azalmasına yol açarak oksijen taşınmasında problemlere neden olabilir. Özellikle çocuklar, hamile kadınlar ve adet döneminde olan kadınlar risk altında bulunur. Bu durum tedavi edilmediğinde ise bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olarak yaşam kalitesini ciddi şekilde etkiler. Genellikle demir takviyeleriyle yapılan tedavinin yanında altta yatan başka hastalıklar varsa ileri tetkik gerekerek ona göre bir planlama yapılabilir.

Talasemi (Akdeniz anemisi)

Sadece kalıtsal nedenlerle oluşan akdeniz anemisi (talasemi), adından da anlaşılacağı üzere akdeniz bölgesinde yaşayan insanlarda ve belirli ırklarda daha sık rastlanır. Talasemi hastalarının kan tahlilinde MCV düşüklüğü görülür. Taşıyıcı olan kişilerde talasemi, hafif belirtilerle görülürken, ileri seviyelerde gelişme geriliği, kemik deformitelerinin yanında karaciğer safra hastalıkları gelişebilir. Talasemi hastalarının kan tahlilinde MCV düşüklüğü görülür. Akdeniz anemisine karşı tedavi olarak kan transfüzyonları, demir şelasyon tedavisi ya da kemik iliği nakli bulunur.

Kurşun zehirlenmesi

Yoğun kimyasala maruz kalan, kurşun içeren boyalarla birlikte çalışan ve hava kirliliğinin yoğun olduğu bölgelerde yaşayan insanların kanındaki MCV değeri düşük çıkar. Diş etlerinde sorun ve uykusuzluk gibi belirtiler vermesi olasıdır.

Kronik hastalık anemisi

Diyabet, böbrek hastalığı ve kanser gibi kronik hastalıklar mikrobistik anemiye neden olabilir. Bu anemi hastalığına sahip insanlarda da MCV düşüklüğü gözlemlenir. Kronik hastalık anemisi her zaman bir semptom vermeyebilir. Bu durum yaşandığında vücutta enfeksiyon ve iltihap oluştuğundan demir metabolizması olumsuz şekilde etkilenebilir ve yeterli miktarda kırmızı kan hücresi üretilemez. Tedavisin de ise hastalığın kontrol altına alınması hedeflenerek gerektiğinde demir enjeksiyonlarından yararlanılır.

Sideroblastik anemi

Kırmızı kan hücrelerinden normalden fazla demir birikmesiyle oluşur. Bu anemi çeşidinde kanda MCV değeri düşük çıkar. Düşük çıkmasının nedeni ise, hemoglobinin sentezlenememesi sonucu hücre içinde demirin kullanılamamasından kaynaklanır. Genetik mutasyonlar ve kullanılan bazı ilaçlar nedeniyle bu hastalık görülebilir. Tedavisi ise altta yatan nedene göre farklılık gösterir.

Alkol tüketimi ve ilaçların etkisi

Kemoterapi ilaçları ve aşırı alkol tüketimi, kırmızı kan hücrelerinin etkilenmesine neden olarak mikrositik anemi geliştirebilir. Özellikle alkol tüketmek kemik iliği içerisindeki kan hücresi üretimini baskılayarak hemoglobinin azalmasına yol açabilir. Bu durum halsizlik, güçsüzlük ve ciltte solukluk şeklinde belirtilerle kendini gösterir. Bu tür durumlarda tedavi için düzenli takip ve gerekli vitamin, mineral takviyeleri gerekebilir.

MCV Düşüklüğü Nasıl Tedavi Edilir? Ne İyi Gelir?

MCV düşüklüğü ortaya çıktığında yapılacak en öncelikli tedavi çeşidi mikrositik anemi çeşitlerinden biri olan demir eksikliği anemisini geçirmek için alınacak demir takviyesidir. Demir eksikliği anemisi dışında oluşan anemi çeşitlerinin teşhis ve tedavisi için daha çok teste ihtiyaç vardır.

MCV düşüklüğü sonrası oluşan mikrositik anemilere iyi gelen önerileri maddeler halinde sıraladık:

• Sağlıklı bir diyet uygulayın.
• Yeterli düzeyde C vitamini, B9 ve B12 takviyesi alın.
• Mümkün olduğunca dinlenmeye çalışın.
• Yeterli miktarda su için.
• Ellerinizi sık sık yıkayarak enfeksiyon ve bakterilerden uzak durun.

MCV Yüksekliği Nedir?

MCV yüksekliği, kan sayımında ortaya çıkan değerin 100 fL’nin üstüne çıkması ve vücuttaki kırmızı kan hücrelerinin ortalama boyutunun yüksek olduğunu gösterir. Bu durum tıbbi olarak makrositik anemi olarak tanımlanır. Makrositik anemiler ise megaloblastik veya megaloblastik olmayan anemi şeklinde ortaya çıkar. MCV yüksekliği her zaman semptom meydana getirmez ancak yaşanacak olası belirtiler arasında tükenmişlik, baş dönmesi, bağ ağrısı, kalp çarpıntısı ve iştahsızlık görülebilir.

Makrositik anemiye neden durumlar aşağıdaki gibidir:

B12 eksikliği

Yeterli düzeyde B12 vücuda girmezse kırmızı kan hücrelerinin üretimi bozulur ve boyutu artar. Bu durum da MCV yüksekliğine neden olur. Megaloblastik anemiye yol açan bu durum, tükenmişlik hissi, baş dönmesi, depresyon ve unutkanlık gibi belirtilere neden olabilir. Bunun yanında B12 eksikliği hayvansal gıdaların az tüketilmesi durumunda ya da emilim problemi yaşayan kişilerde görülür. Tedavisi ise B12 takviyesi ve enjeksiyonlarla gerçekleşir.

Folik asit eksikliği

B12 eksikliğinde olduğu gibi folik asit eksikliği durumunda da kırmızı kan hücrelerinin boyutunda artma meydana gelir ve kan testinde MCV yüksekliği görülür. Folik asit eksikliği, kişinin yetersiz beslenmesinin yanında bazı ilaçların kullanımına bağlı olarak gelişebilir. Soluk bir ten, halsizlik, konsantrasyon güçlüğü ve iştahsızlık gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Folik asit takviyesi sayesinde tedavi edilebilir.

Karaciğer hastalığı

Karaciğer hastalığı sonucu meydana gelen bozulmalar kandaki MCV değerinin yükselmesine yol açabilir. Karaciğer vücutta vitamin ve protein üretimi ve depolanması konusunda önemli bir işleve sahiptir. Karaciğer yağlanması, siroz ve hepatit durumunda kırmızı kan hücrelerinde büyümeler görülebilir. Ciltte sararma, halsizlik, karın ağrısı ve kilo kaybı gibi belirtilerle ortaya çıkan karaciğer hastalıkları bu nedenle MCV değerlerini yükseltir. Yaşam tarzındaki değişiklikler ile karaciğer hastalıkları tedavi edilebilir.

Alkol tüketimi

Aşırı alkol tüketimi, vücuttaki birçok metabolik sürecin bozulmasına neden olur. Bu nedenle aşırı alkol tüketimi kandaki etanol miktarını artırarak MCV değerinin yüksek çıkmasına sebebiyet verir. Ayrıca, alkol tüketimi vücutta B12 ve folik asit emilimini olumsuz bir şekilde etkileyerek megaloblastik aneminin daha da kötüleşmesine zemin hazırlar.

Miyelodisplastik sendromu

Miyelodisplastik sendromu, kemik iliği hücrelerinde oluşan anormal üretim ve olgunlaşma bozukluklarıyla ilgili ciddi bir durumdur. Kemik iliği yapılarında görülen bozulma ve olağan dışı kromozom durumları MCV yüksekliğine sebebiyet verebilir. Genellikle ileri yaşlarda görülen bu sendrom, aneminin yanında enfeksiyonlara yatkınlık ve kanama eğilimi gibi belirtilerle kendini gösterir.

Kullanılan ilaçlar

Kullanılan bazı ilaçlar, kemik iliği fonksiyonlarını etkilenmesine neden olarak kırmızı kan hücrelerinin büyümesine sebebiyet verir. Kanser, şeker, sıtma gibi ilaçların kullanımı da MCV’nin yüksek çıkmasına neden olur. Bu durum genellikle geçici olarak görülse de anormal MCV değerleri, doktor tarafından dikkatle değerlendirilmelidir.

Ayrıca HIV, çölyak hastalığı ve gebelik gibi durumlarda makrositik anemiye neden olan durumlar arasında yer alır. Bu nedenler sonucu oluşan makrositik anemi de MCV yüksekliğini beraberinde getirir.

MCV Yüksekliği Nasıl Tedavi Edilir? Ne İyi Gelir?

Kanda 100 fl’nin üzerindeki değeri yüksek kabul edilen MCV yüksekliği için öncelikli tedavi makrositik anemiye neden olan durumlarda B12 ve folik asit eksikliğini gidermek olacaktır.

Bunların yanı sıra MCV yüksekliğinin tedavisinde başvurulacak yollar şöyledir:

• B12 ve folik asit takviyesi alın.
• Alkolü vakit kaybetmeden bırakın.
• Hipotiroid ve karaciğer hastalıklarına yönelik tedaviye başlayın.
• Düzenli ve sağlıklı beslenin.

MCV Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

MCV değeri neden düşer?

MCV, kandaki kırmızı kan hücrelerinin ortalama boyutunun düşük olduğu anlamına gelir ve mikrositik anemi olarak adlandırılan kansızlık belirtisi olarak değerlendirilir.

MCV düşüklüğü tehlikeli midir?

MCV düşüklüğü, mikrositik anemi olarak nitelendirilen kansızlık olarak görülse de çok ciddi sonuçlar doğarmaz. Bazı durumlarda yüksek tansiyon, nefes darlığı, halsizlik ve yorgunluk gibi durumlar ortaya çıkarabilir ve şiddetlenirse müdahale gerektirebilir.

MCV düşüklüğü için ne yemeli?

MCV düşüklüğü için yapılması gereken şeylerin başında demir eksikliğini dengelemek olacaktır. Demir eksikliğine birebir olan besinler ise kırmızı et, balık, yumurta ve kuru baklagiller olarak bilinir.

MCV düşüklüğü hangi hastalıklara yol açar?

MCV düşüklüğü, kan değerinde ortaya çıkarak mikrositik anemilerle ilişkilendirilen bir durumdur. Kırmızı kan hücrelerinin boyutları normalden küçükse bu açığa çıkarılmış olur. Ayrıca, kalıtsal bir kan hastalığı olan talasemi (Akdeniz anemisi) ve kurşun zehirlenmesi de MCV düşüklüğüne neden olan hastalıklar arasındadır.

Çocuklarda MCV değerleri ne olmalıdır?

Çocuklarda MCV değerleri yaşa göre farklılık gösterebilir. Yeni doğan bebeklerde MCV değeri genellikle daha yüksek olarak değerlendirilir ve 95-121 fl arasında bulunur. Fakat yaş almayla beraber bu değerlerde düşüş yaşanır. Özellikle 1 yaşından sonra 70-86 fl aralığında normal kabul edilir. Çocuklarda MCV düşüklüğü durumunda demir eksikliği anemisini görülebilir, yüksek değerlerde ise B12 veya folik asit eksikliğine işaret eder.

MCV ne demek?

MCV, kelime anlamı olarak Mean Corpuscular Volume ifadesinin kısaltmasıdır. Kırmızı kan hücrelerinin ortalama boyutunu ifade eden bu kelime, kan tahlilinde ölçülür ve genellikle tam kan sayımının bir parçası olarak kabul edilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.