Kolposkopi Nedir? Kolposkopi Nasıl Yapılır?

Kolposkopi, serviks yani rahim ağzını incelemesine olanak veren ve girişimsel olmayan bir yöntemdir. Rahim ağzının yani serviksin incelenmesinde kullanılan girişimsel (invaziv olmayan) bir yöntem olan “Kolposkopi” 1900’lü yılların başından kullanılmaya başlanmıştır. 

Kolposkopi Nedir?

Kolposkopi, kolposkop adı verilen, ışıklı ve 6-40 kat arası büyütme özelliği olan büyüteçli aletle rahim ağzı, vajina ve vulvayı görüntülemek ve incelemek için kullanılan yöntemdir. Rahim ağzının daha iyi görünebilmesi için bu görüntüleme yönteminde spekulum adı verilen aletin vajinaya yerleştirilip, genişletilir. Kolposkopi çok serviks ile ilgili yapılan taramalarda HPV virüsünün neden olabildiği değişiklik emarelerine(rahim ağzı kanseri gibi) rastlanması durumunda uygulanır.

Klinik bir işlem olan kolposkopi yönteminde kullanılan kolposkop, ışıklı bir büyüteç olup dürbüne benzemektedir. Çıplak gözle yapılan jinekolojik muayenenin kolposkopi yöntemiyle büyütülerek yapılması başta rahim ağzı kanseri olmak üzere vagenin de değerlendirilmesine imkan sağlar.

Kolposkopi işlemi sırasında şüpheli bir bölgenin görülmesi halinde kolposkopik biyopsi yapılarak şüpheli bölgenin incelenmesine imkan sağlar.

Kolposkopi Hangi Hastalıklarda Yapılır?

Kolposkopi özellikle klinik belirtileri olmayan rahim ağzı kanserinin (serviks kanseri) erken evrede saptanabilmesine yardımcı olur. Özellikle sitolojik sonuçları ve smear testi anormal çıkan veya HPV testinde HPV 16 veya 18 pozitif gelen hastalarda rahim ağzının değerlendirilmesi için kolposkopi uygulanır. Rahim ağzı kanseri yavaş ilerleyen bir kanser olduğu için jinekolojik muayenelerde yaşanan değişimler kolposkopi ile daha rahat değerlendirilebilir.

Serviks kanserinin erken teşhisinde hayati rolü olan kolposkopinin kullanım alanı sadece bununla sınırlı değildir. Kolposkopi özellikle servikal kanserlerin erken teşhisi olabilir ancak bunun haricinde birçok hastalığın takibi ve teşhisinde kullanılabilir.

Kolposkopi neden yapılır?

• Rahim ağzı kanserinin teşhisinde,
• Vulvadaki şüpheli lezyonların değerlendirilmesinde,
• Kadının dış genital gölgesi olan vulvada gözle görülebilen prekanseröz değişiklikler tanısı için kolposkopi uygulanabilir.
• Vulvanın uzun zamandır mevcut olan kaşıntının değerlendirilmesinde kolposkopi kullanılabilir.
• Serviks dokusunda prekanseröz henüz kanser olmamış ancak kanser gelişebilecek değişikliklerin teşhisi
• Vajina dokusunda prekanseröz yani henüz kanser olmamış ancak kanser gelişebilecek değişikliklerin tanısında kolposkopi yapılabilir.

Bunların yanı sıra kolposkopi şu durumlarda yapılabilir:

• Gebelik döneminde de kolposkopi yapılabilir.
• İnfertilite yani kısırlık nedeninin ortaya konulmasının gerektiği durumlar
• Serviks üzerindeki herhangi bir ameliyattan önce kolposkopi yapılabilir.

Kolposkopi Hazırlık Süreci Nasıldır?

Kolposkopi yöntemi kadınlar arasında endişe uyandırabilmektedir. Kolposkopi işlemi aslında ağrısız ve neredeyse risksiz bir uygulamadır ancak yine de yaşanan endişeler hastayı rahatsız edebilir. Kolposkopinin yaratacağı endişeyi azaltmak için işlemle ilgili bütün detayların öğrenilmesi önemlidir.

Kolposkopi işlemi;

• Net bir görüntü alınması adına adet döneminde kolposkopi planlanmaz.
• Kolposkopiden bir veya iki gün önce cinsel ilişkiye girilmemelidir.
• Kolposkopiden bir veya iki gün önce tampon kullanılmamalıdır.
• Kolposkopiden önceki iki gün boyunca vajinal ilaç kullanılmamalıdır.
• Kolposkopi öncesi vajinal duş alınmamalıdır.
• Kolposkopi işleminden önce doktorun önerebileceği basit ağrı kesiciler kullanılabilir.
• Kolposkopi öncesi yaşanan endişeyi azaltmak için egzersiz, meditasyon veya yakın arkadaşla zaman geçirerek rahatlama sağlanabilir. İşlem sırasında müzik dinlemek gibi aktiviteler de yaşanabilecek endişeyi azaltabilir.

Kolposkopi Nasıl Yapılır?

Kolposkopi klinik ortamda yapılabilen bir işlemdir. Bu süreç şu şekilde ilerler:

• Hasta pelvik muayene veya smear testi sırasında olduğu gibi, ayakları destekli bir masada sırt üstü uzanır.
• Vajinaya, vajina duvarını açmaya yardımcı olan spekulum aparatı yerleştirilerek serviksin daha rahat görüntülenmesi sağlanır.
• Daha rahat ve net bir görüntü alınabilmesi için servis özel bir solüsyonla yıkanır. Anormal hücrelerin görünmesini kolaylaştıran bu yıkama işlemi bazen yanma veya karıncalanma hissine neden olabilir. 
• Kolposkop aleti vajinanın birkaç cm. önüne yerleştirilir. Kolposkop aleti hastaya dokunmaz ve vajinanın içine girmez.
• Dokuları 6-40 kat büyüten kolposkop cihazı ile vajinanın içine ışık verilerek daha net görüntü alınması sağlanır.
• Şüpheli lezyonun görüldüğü durumlarda kolposkopik biyopsi gerçekleştirilir.

Kolposkopi Sonrası Nelere Dikkat Edilmelidir?

Kolposkopi işleminden sonra biyopsi yapılmadıysa günlük aktivitelerde her hangi bir kısıtlamaya gidilmesine gerek yoktur. Birkaç gün içinde çok hafif kanama veya akıntı yaşanabilmektedir.

Kolposkopik biyopsi sonrasında

• Duş ve banyo yapmakta sakınca bulunmamaktadır.
• Cinsel ilişkiden bir süre uzak durulmalıdır.
• Kullanılan ilaçlar doktora sorularak devam edilebilir.

Kolposkopi ve Kolposkopik Biyopsi Riskleri Nelerdir?

Kolposkopi güvenli bir yöntemdir. Kolposkopi güvenli bir işlem olduğu için tekrar tekrar yapılabilir.

Kolposkopi biyopside nadiren;

• Kanama
• Enfeksiyon
• Yüksek ateş veya titreme
• Vajinadan ağır, sarı renkli veya kötü kokulu akıntı
• Karnın alt kısmında ağrıya neden olabilir.

Kolposkopi ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Kolposkopik biyopsi nasıl yapılır?

Kolposkopi incelemesi sırasında şüpheli dokular belirlendiğinde biopsi pensi ile tüm şüpheli lezyonlardan kolposkopik biyopsi yapılabilir. Kolposkopik biyopsi sırasında birden fazla bölgeden parça alınabilir.  Kolposkopik biyopsi yapılacak bölgenin sayısına bağlıdır. Kolposkopik biyopsi yapmak için özel bir alet kullanılır ve alınacak parçanın büyüklüğü patolojik inceleme için yeterli olmalıdır.

Kolposkopi işlemi ne kadar sürer?

Kolposkopi işleminin süresi kolposkopik biyopsi yapılıp yapılmayacağına göre değişebilmektedir. Genellikle işlem 5 – 15 dakika arasında sürmektedir.

Kolposkopi acı verir mi?

• Kolposkopi işlemi sırasında kolposkop aparatı vajinaya girmediği için her hangi bir acı veya ağrı hissedilmez.
• Rahim ağzını açık tutmak için kullanılan vajinal spekulum kullanıldığı için hafif baskı hissedilebilir.
• Daha net görüntü alabilmek için serviksin silinmesinde kullanılan solüsyon batma veya yanma hissine neden olabilir.

Ancak doktorun şüpheli olgular gördüğü ve kolposkopik biyopsi yapılmasına ihtiyaç duyduğu durumlarda parçanın alınacağı bölgeye göre hissedilenler değişebilir.

• Servikal bölge sinir bakımından çok zengin olmadığı için bu alanda yapılan biyopsiler genellikle ağrılı değildir. Rahim ağzı bölgesinden parça alındığı sırada hasta hafif baskı ve kramplar yaşayabilir.
• Vajina ve vulvanın alt kısmında yapılan biyopsi ağrıya yol açabilmektedir. Birden fazla bölgeden parça alınmasını gerektiren durumlarda bazen lokal anestezi uygulanabilmektedir.

Kolposkopi sonrası kanama olur mu?

Kolposkopi işleminde kolposkop aleti vajinaya temas etmediği için ağrı, kanama veya sancı yaşanmamaktadır. Ancak gerekli görülen durumlarda yapılan kolposkopi biyopsi sırasında hafif kanama yaşanabilmektedir. Biyopsi yapılan bölge ve biyopsi için alınacak parça sayısına göre kanama miktarı değişebilmektedir. Kolposkopik biyopsi sırasında yaşanan kanamalar genellikle bir süre baskı uygulanarak sonlandırılabilen basit kanamalar şeklindedir.

Kolposkopi sonrası akıntı olur mu?

Kolposkopi ve kolposkopik biyopsi sonrası akıntı yaşanabilmektedir. Kolposkopi işlemi sırasında serviksin daha net görüntülenmesi veya biyopsi sırasında yaşanan küçük kanamalar için kullanılan solüsyonlar daha sonra akıntıya neden olabilmektedir. Kolposkopi sonrası akıntı takip edilmeli ağır, sarı renkli ve kötü kokulu akıntı yaşanması durumunda doktora başvurulmalıdır.  

Kolposkopi sonucu hemen çıkar mı?

Ancak kolposkopik biyopsi yapıldıysa sonuçların çıkması birkaç günden daha fazla sürebilmektedir.

Kolposkopi hamileyken yapılır mı?

Kolposkopi güvenli bir işlemdir ve hamileyken de yapılabilmektedir. Ancak kolposkopik biyopsi yapmanın gerektiği durumlarda dikkatli olunmalıdır.  Hamilelikle kolposkopi konusunda uzman doktorlar tarafından yapılmalıdır. Düşük dereceli lezyonlar gebe olmayanlarda biyopsi ile değerlendirilebilirken, hamilelerde kanser şüphesi uyandıran lezyonlardan biyopsi yapılmaktadır. Kanser şüphesi olmayan lezyonların değerlendirilmesi doğum sonrasına bırakılır. Hamile olmayan hastalarda uygulanan rahim kanalının kazınması işlemi gebelerde uygulanmamaktadır.

Kolposkopide anestezi yapılır mı?

Kolposkopi genellikle anestezi uygulanmadan gerçekleştirilir. Kolposkopik biyopsinin vajina ve vulvanın alt kısmında yapıldığı durumlarda lokal anestezi kullanılabilir.

Kolposkopi sonrası adet gecikmesi olur mu?

Nadir de olsa bazı hastalarda kolposkopi sonrası adet gecikmesi olabilmektedir.

Kolposkopi sonrası cinsel ilişki nasıl olmalıdır?

 Kolposkopi sonrası cinsel ilişkiye ara vermeye gerek yoktur. Ancak kolposkopik biyopsi işlemi uygulandıysa 2-3 gün cinsel ilişkiden uzak durulmalıdır.

Kolposkopi sonrası kasık ağrısı olur mu?

Kolposkopi işleminden sonra kasık ağrısı görülmemektedir. Ancak kolposkopik biyopsi olan hastalarda hafif kasık ağrısı yaşanabilmektedir.

Kolposkopi gebe kalmayı etkiler mi?

Kolposkopi ve kolposkopik biyopsi hamile kalmayı etkilememektedir. Biyopsi sırasında alınan doku örnekleri çok küçük olduğu için hamilelik üzerinde olumsuz bir etkisi bulunmamaktadır.

Kolposkopiyi hangi bölüm ve doktor yapar?

 Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü doktorları yapmaktadır.

Kolposkopi fiyatı ne kadar?

Kolposkopi işleminin fiyatı birkaç unsura göre değişebilmektedir. Tedaviyi yürüten doktor ve hastanenin fiyat politikasının yanı sıra biyopsi işleminin yapılıp yapılmaması da kolposkopi fiyatını etkilemektedir.

LEEP nedir?

LEEP, kolposkopik biopsi sonuçları anormal çıkan hastalarda anestezi altında rahim ağzının bir miktar tam kat çıkarılma işlemidir. İşlem sonrasında lezyonun rahmin içine doğru devamlılığı ve yaygınlığı araştırılır. Biyopsi sonucuna karşı tedavi ve takip açısından daha etkin bir yöntemdir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.