Efor Testi Nedir? Efor Testi Nasıl Yapılır?

Efor testi, kalbinizin fiziksel aktiviteye nasıl yanıt verdiğini ölçer. Efor testi genellikle bir koşu bandında veya bisiklette yapılır. Efor testi, doktorunuzun egzersizle ilgili belirtileri değerlendirmesine yardımcı olur. Genellikle, bu test sırasında kalp atış hızınız ve kan basıncınız ölçülür. Efor testi, kalp hastalıklarının teşhisinde çok etkilidir.

Günümüzde, fiziksel aktivitenin azalması ya da vücut performansının gereğinden fazla aktivite göstermesi kardiyovasküler hastalıkları tetiklediği görülür. Eğer, kişinin günlük yaşamında performansını düşürecek kalp problemleri yaşıyorsa efor testi en iyi analiz yöntemlerinden biridir. Kalp efor testi basit ve güvenilir yöntemler arasında yer alırken kişinin bazı kronik rahatsızlıkları varsa gerekli hale gelebilir. Bu süreci yöneten kardiyoloji uzmanları kişinin aile öyküsü ve rutin yaşamı hakkında bir öngörü oluşturarak efor kontrolünden geçmesi gerektiğini önerebilir.

Efor Testi Nedir?

Efor testi, kalbin harici fiziksel stresler nedeniyle en çok çalıştığı zamanlarda kalp ritmini, kan basıncını ve nefesini izleyerek kalbin nasıl tepki verdiğini ve nasıl çalıştığını belirlemek için yapılan bir tetkiktir. Temel prensibi, dinlenirken gözlemlenemeyen ve bozulan kalp fonksiyonlarını fiziksel bir stres oluşturarak ortaya çıkarabilmektir. İşlem sırasında; hayati organ olan kalbe gereğinden fazla yük biner, bu sırada kalp kaslarında bir problem oluşma durumuna karşın sürekli kişinin EKG'si izlenir ve belirli aralıklarla kayda alınır. Tüm bu egzersiz süreci çoğunlukla sağlık kuruluşlarında 'treadmill' adı verilen bir koşu bandı üzerinde gerçekleştirilir. 

Efor Testinin Önemi

Son yıllarda, hazır gıda tüketiminin ve ofis tipi çalışmanın artması kişilerde hızlı kilo artışlarını tetiklemiştir. Bu durum, obezite, kötü huylu kolesterol, hipertansiyon, diyabet gibi kronik hastalıkların toplumda artmasına neden olmuştur. Damarlarda biriken fazla yağ ve diğer toksik moleküller zamanla kalp-damar sisteminin kan akışını, damar yapısını, kan basıncını ve kalp ritmini zarara uğratabilir. Bu dejenere olan sistem hareketsiz halde çok sinyal vermezken fiziksel kapasitenin arttığı anda ani kalp krizi, ölüm sınırına yaklaştıran tansiyon ve diğer negatif süreçleri beraberinde getirebilir. Ayrıca, genetik ya da doğuştan olan bazı kalp hastalıklarının ve özellikle koroner kalp yetmezliğinin keşfinde efor testi öne çıkar.

Hangi Durumlarda Efor Testi Yapılır?

• Koroner arter hastalığı şüphesi
• Hastanın göğüs ağrısı ile doktora başvurması sebebiyle ön tetkik olarak yapılması
• Efor kapasitesinin belirlenmesi
• Hasta enfarktüs geçirmişse hastalık seyrini takip etme
• Hipertansiyonun nedeni bulunamamışsa eforlu kan basıncını değerlendirme
• Kalp ritim bozukluğunun eforla ilişkisini tayin etme
• Kardiyak riski taşıyan kişilerin düzenli takibi ve değerlendirilmesi
• Kalp damarına stent takılan ve koroner by-pass ameliyatı geçiren hasta kontrolü

gibi durumlarda vücutta belirli bir problemin olması bu testle hastayı uygun tedaviye yönlendirebilir.

Efor Testi Kimlere Yapılır?

Kişi öncesinde kalp krizi geçirmişse, nedeni belirlenmeyen hipertansiyonu ve kalp ritim bozukluğu varsa, kalp ameliyatı olmuşsa, spor yaparken göğüs ağrısı şikayeti varsa, damar sertleşmesi var takibinde by-pass süreci geçirmişse ve bunun gibi nedenlerle ilgili doktora başvurduğu taktirde bu tetkik yapılabilir.

Efor Testi Öncesi Nelere Dikkat Edilmelidir?

Öncelikle efor testi için hasta hazırlığı oldukça önemlidir, hastaya 2-3 saat öncesinde hafif beslenmesi tavsiye edilir. Bununla birlikte, test öncesinde dikkat edilmesi gerekenler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Önceki EKG tetkikleri hastanın yanında olmalı
• Kadın hastalar, iki parçadan oluşan kıyafetle gelmeli
• Hasta rahat edeceği spor kıyafetler giymeli
• Erkek hastalar göğüs kıllarını tıraş yaparak gelmeli
• Hipertansiyonu olan hastalar doktor kontrolünde tansiyon ilacını öncesinde almalı
• Kalp ritmini değiştiren ilaçlar kullanılıyorsa önceden doktora danışılması önemli

Efor Testi Nasıl Yapılır?

Efor testinde ilk olarak, kişi tam teşekkürlü bir muayeneden geçer, dinlenme halinde EKG'si çekilir ve hastanın diğer testleri ile beraber doktor tarafından yorumlanır. İkinci olarak, EKG bazı dalgalarında değişiklikler bir uzman doktor kontrolünde yapılması gereklidir. Üçüncü olarak işlem başlangıcında kişi bir yürüyen bant üzerine çıkarılır, her 3 dakikada eğim ve hızı arttırılarak yürütülür, aralıklı kan basıncı ölçümü yapılır, olumsuz bulgular varsa test sonu beklenmeyebilir.

Kadınlarda Efor Testi

Bayanlarda efor testi nasıl yapılır sorusu süreci doğru yönetmede etkilidir. İşlem öncesi iki parçalı kıyafet giymesi önerilen kadınların, bünyelerine uygun bir egzersiz programı öngörülür. Göğüs bölümünün üstüne genel uygulama prosedürlerine göre elektrodlar yapıştırılarak aynı süreç tekrarlanır.

Erkeklerde Efor Testi

Erkeklerde kalp-damar hastalığı riski daha fazladır. Bu nedenle, egzersiz temposu daha yoğun bir şekilde belirlenebilir.

Efor Testi Adımları

Test sürecinde adım adım aşağıdaki durumlar sırasıyla takip edilir:

• Hastanın göğsüne elektrotlar yapıştırılır.
• Hareketsiz halde nabzı ve tansiyonu ölçüm yapılarak kayıt tutulur
• Hastanın yatış pozisyonunda, ayakta ve 1dk lık aralıklarla nefes alıp verirken EKG'sine bakılır.
• Hareket halindeyken 3 dk bir kan basıncı ve EKG ölçümü yapılır.
• Hasta bant üzerinde önce yavaş ve düşük eğimde hareket ettirilir, tempo yavaş yavaş arttırılır ve ölçümler her aşamada alınır.
• Test sırasında 3 dk bir artan hız ve eğimde nabız, solunum, göğüs ağrısı gibi şikayetler olursa dikkat edilir.
• Ortalama olarak 10-15 dk'da test tamamlanır, koşu bandından inmeden önce hastanın son kez dinlenme halinde EKG'si çekilir.

Efor Testi Sonuçları Nasıl Yorumlanır?

Testin bilimsel olarak %77'e varan doğruluk payı mevcutken sonuçlar doktor tarafından yorumlanır. Efor testi sonucu yorumlamasında ekg kayıtları, hastanın şikayetleri ve tansiyon sonuçları yol gösterici olur. Testin negatif çıkması kalp-damar hastalığı açısından bir sorun olmadığına, pozitif çıkması ise kalp angiografisine süreci taşıyabilir.

Efor Testi Hangi Durumlarda Risklidir?

Kişinin yüksek tansiyonu ve kalp ritmini etkileyecek başka bir hastalığı varsa ani kan basıncı yükselmelerine karşı risk taşır. Ayrıca, hamile, kanser tedavisi gören ve ciddi organ yetmezliği olan kişiler ise risk sınıfına girebilir.

Efor Testi Yapılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

 Efor ne demek sorusu düşük ve yüksek kan basıncının dengesinde kritik bir sorudur. Bu sorunun yanıtını doğru bulmak adına  efor testi öncesi yapılması gerekenleri direktifler dahilinde takip edilmesi önerilir. Koşu bandında kolların aşağıya bırakılmaması, bir şikayet olduğunda doktora bildirme, egzersiz süresince olağandışı durumlarda devam edilmemesi gibi hususlara dikkat edilir.

Efor Testinin Yan Etkileri

• 1/2500 kişide bir nadir kalp krizi durumu
• 1/25000 kişide belirgin düşük şekilde ölüm riski durumu
• 9.5/10000 kişide kalp ritminde düzensizlik durumu
• Test sırası ve sonrasında yorgunluk, baygınlık hissi, baş ağrısı, nefes darlığı ve bulantı bazı yan etkiler

Efor Testi İle İlgili Sık Sorulan Sorular

Efor testi ne sıklıkla yapılmalıdır?

Herhangi bir kalp şikayeti olanlar öncelikle doktora başvurmalı, sıklık derecesi kişiye özel belirlenir. Ciddi bir kalp rahatsızlığı olan kişilerde doktor çok aralıklı olarak teste ihtiyaç duyabilir.

Efor testinin alternatifleri nelerdir?

Holter testi ve stress ekokardiyografi işlem benzerliği ve sonuçlar açısından alternatif olabilir.

Efor testi kaç dakika sürer?

Efor testi ne kadar sürer sorusunun cevabı '10-15 dk'dır' şeklinde verilebilir. Bununla birlikte, efor testi normal değerleri HR değerine göre 60-100 arasında olmalıdır.

Efor testi hangi sıklıkta yapılmalıdır?

Doktorların tetkikleri değerlendirmesine göre tekrarlanabilir.

Efor testi pozitif çıkarsa ne olur?

Pozitifi sonuç kişinin kalp-damar hastalığı açısından bir probleminin olduğunu ifade edebilir.

Efor testi negatif çıkarsa ne olur?

Negatif sonuç kişinin EKG değerlerinin normal olduğunu ifade eder.

Efor testini hangi bölüm yapar?

Kardiyoloji bölümü bakar.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.