Amilaz, ağırlıklı olarak pankreas ve tükürük bezlerinde bulunan, karbonhidratları parçalamasına yardımcı olan sindirim sistemi enzimidir. Pankreas ve tükürük bezleri çok yüksek konsantrasyonlarda amilaz içerir. Amilaz ayrıca bir dizi başka organ tarafından da daha düşük konsantrasyonlarda üretilir. Safra taşı ve panrektatit gibi pankreas hastalıkları ve iltihaplarında kandaki değeri yükselir.
Amilaz Nedir?
Amilaz, esas olarak tükürük bezleri ve pankreas sıvısında bulunan, sindirim sürecini tetikleyen bir proteindir. Amilaz, vücudun nişasta ve glikojen gibi karbonhidratları parçalayarak basit şekerlere dönüştürmesine yardım ettiği için enzim olarak sınıflandırılır. İnsan vücudunda amilaz enziminin büyük bir çoğunluğunu pankreas karşılar. Amilaz enzimi yüksek oranda pankreastan salgılandığı için, hastalarda karın ağrısı, bulantı veya eşlik eden ateş şikayetleri varlığında pankreas kaynaklı hastalık olabileceği akılda tutulmalıdır.
Amilaz testi nedir?
Amilaz enziminin normal değerinin üstünde ya da altında olması durumunda uygulanan bu test genellikle pankreas hastalıkları ve sindirim sistemi rahatsızlarının tespiti için uygulanmaktadır. Kan ve idrarda bulunan amilaz miktarına bakılarak durum değerlendirmesi yapılmaktadır.
Amilaz Yüksekliği Nedir?
Tıbbi karşılığı hiperamilazemi olan amilaz yüksekliği, akut pankreatit gibi bir tür pankreas iltihabı nedeniyle serum amilazın yükseldiği anlamına gelir. Pankreasta meydana gelen tıkanıklık, enfeksiyon veya pankreasta kitle varlığı da kandaki amilaz değerini yükseltir.
Amilaz Yüksekliği Neden Olur?
Amilaz yüksekliği birçok nedene bağlı olarak görülebilir ancak yaygın nedenleri şunlardır:
- Nörolojik rahatsızlıklar
- Dış gebelik
- Apandist
- Anoreksiya
- Strees
- Mide ülserleri
- Kabakulak
- Tükürük bezi enfeksiyonları
- Pankreas rahatsızlıkları
Amilaz Düşüklüğü Nedir?
Amilaz düşüklüğü, tükürük bezi ve pankreasın bazı ilaçların kullanımına bağlı yeterli enzim üretemediği anlamına gelir ve pankreas, karaciğer veya böbrek hastalıklarını ya da kistik fibrozisi işaret edebilir.
Amilaz Testi Neden Yaptırılmalıdır?
Amilaz testi, amilazın düşmesine veya yükselmesine neden olan hastalıkların tanı ve takibi için yapılmaktadır. Genellikle pankreas hastalıklarının bazı ağır semptomlarının ortaya çıkması nedeni ile uygulanan bu testin tedavi sürecinin erken dönemde başlatılması önem arz etmektedir.
Testin uygulanmasına neden olabilecek bazı pankreas hastalıklarının belirtileri şu şekilde sıralanabilir;
- Yüksek ateş
- Şiddetli karın ağrısı
- Bilinç kaybı
- Mide bulantısı
- Gaz sancıları
- Kaşıntı
Amilaz ile İlgili Sık Sorulan Sorular
Amilaz değeri kaç olmalıdır?
Amilaz enzim için normal değer aralığı 19-86 U/L olarak belirtilebilir.
Amilaz değeri nasıl ölçülür?
Amilaz enziminin değer tanısında sıklıkla kullanılan hızlı, ucuz, basit bir kan veya idrar laboratuvar testi aracılığıyla ölçülür.
Amilaz düşüklüğünün tedavisi var mıdır?
Asıl tedavi altta yatan hastalığın tespit edilip tedavi edilmesidir. Düşüklüğün yaşandığı evrede karbonhidrat alımının azaltılması ve pankreatik enzim içeren ilaçların kullanılması önerilebilir.
Amilaz yüksekliği çölyak hastalığı belirtisi midir?
Çölyak gluten içeren gıdalara karşı vücutta immün yanıt oluşumu ile gelişen bir hastalıktır. Ancak bu hastalıkta amilaz yüksekliği beklenen bir durum değildir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 21 Temmuz 2024
Yayınlanma Tarihi: 18 Mart 2024
Sağlık kütüphanesi içeriklerimiz yalnızca bilgilendirme amaçlı ve kayıt tarihindeki bilimsel verilerle hazırlanmıştır. Sağlığınızla ilgili tüm sorularınız, endişeleriniz, teşhis veya tedavi için mutlaka doktorunuza veya sağlık kuruluşuna başvurunuz.
